Książka Roku 2018 lubimyczytać.pl

Na początku 2019 roku wspólnie wybraliśmy książki roku minionego. W plebiscycie oddaliście ponad 130 tys. głosów. Kolejna edycja startuje już 3 lutego 2020. Tego dnia poznacie nominowane tytuły w 12 kategoriach i rozpocznie się głosowanie. Przygotowania trwają, więc koniecznie śledźcie naszą plebiscytową stronę. 

Nagroda Nobla dla Olgi Tokarczuk

Jeśli ten rok miałby należeć do kogokolwiek, to tylko do Olgi Tokarczuk. Szaleństwo, które wybuchło w redakcji lubimyczytać.pl, gdy ogłoszono, że nagroda za zeszły rok trafia w ręce polskiej pisarki, trudno opisać. Oszaleliście także i wy. Krótko po ogłoszeniu tej informacji książek nowej noblistki nie można było dostać w większości księgarni. Empik w ciągu 10 godzin sprzedał około 12 tysięcy książek jej autorstwa.

Akademia Szwedzka uzasadniła przyznanie nagrody Oldze Tokarczuk:

Olga Tokarczuk urodziła się 29 stycznia 1962 roku w Sulechowie. Ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. C.K. Norwida w Kietrzu, następnie psychologię na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach pracowała jako psychoterapeutka, jednak później zdecydowała się poświęcić pisarstwu. Pierwszą jej powieścią była „Podróż ludzi Księgi” (1993), a dwa lata później wydała „E.E.”. Rok 1996 przyniósł jej sporą popularność dzięki publikacji „Prawiek i inne czasy”. Pozycję jednej z najciekawszych i najoryginalniejszych polskich pisarek ugruntowało wydanie w 1998 roku „Domu dziennego, domu nocnego” – pierwszej w Polsce powieści elektronicznej udostępnionej czytelnikom przez internet.

Nagroda Nobla dla Petera Handkego

Austriak Peter Handke został drugim obok Olgi Tokarczuk laureatem Literackiej Nagrody Nobla, którego poznaliśmy 10 października. Peter Handke jest powieściopisarzem, twórcą sztuk teatralnych i tłumaczem. Urodził się 6 grudnia 1942 roku w austriackim Griffen jako syn niemieckiego żołnierza. Wpływ matki, Słowenki, która w wyniku traumy wojennej popełniła samobójstwo, widać w jego pracach literackich. Po ukończeniu liceum w Klagenfurcie podjął studia prawnicze w Grazu. Tam dołączył do grona młodych pisarzy i poznał między innymi późniejszą laureatkę literackiego Nobla Elfriede Jelinek.

W trakcie swojej kariery literackiej został uhonorowany licznymi nagrodami, w tym Nagrodą Vilenica (1987), Nagrodą Franza Kafki (2009) i Międzynarodową Nagrodą im. Ibsena (2014). Jest uznawany za jednego z najważniejszych przedstawicieli literatury europejskiej po drugiej wojnie światowej. Handke jest autorem takich powieści, jak „Pewnej ciemnej nocy wyszedłem z mojego cichego domu”, „Krótki list na długie pożegnanie”, „Godzina prawdziwych odczuć”, „Leworęczna kobieta” i „Don Juan (sam o sobie opowiada)”. Wspólnie z Wimem Wendersem napisał scenariusz do filmu „Niebo nad Berlinem”.

W uzasadnieniu Akademii Szwedzkiej czytamy, że pisarz został nagrodzony:

Paszporty „Polityki”

W tym roku w kategorii „literatura” nagrodę otrzymała Małgorzata Rejmer – autorka książki „Błoto słodsze niż miód”. Jurorzy przyznali jej to wyróżnienie za „umiejętność słuchania ludzi niewysłuchanych i wytrwałość w poszukiwaniu właściwego języka do wyrażenia najtrudniejszych emocji”.

Małgorzata Rejmer urodziła się w 1985 roku w Warszawie i brawurowo zadebiutowała powieścią „Toksymia” (Lampa i Iskra Boża) w 2009 roku. Ta groteska zwracała uwagę świetnym warsztatem i czarnym humorem. Bohaterów łączyła tytułowa toksymia, czyli toksyczna więź międzyludzka. Po debiucie Rejmer zaczęła pisać doktorat o kinie rumuńskim w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Wiele czasu spędzała w Rumunii i tak narodziła się kolejna książka – fascynujący portret miasta i kraju. Rejmer swobodnie łączyła gatunki: reportaż, prozę, esej i dramat. Za „Bukareszt. Kurz i krew” otrzymała nagrodę im. Teresy Torańskiej, przyznawaną przez „Newsweek”, a także swoją pierwszą nominację do Paszportów „Polityki”.

Paszporty „Polityki” to przyznawana od 1993 roku nagroda za twórczość artystyczną w kategoriach: literatura, film, muzyka poważna, muzyka popularna, teatr, sztuki wizualne, kreator kultury i kultura cyfrowa.

Nagroda Literacka Nike

W tym roku do Literackiej Nagrody Nike nominowano książki: „Ota Pavel. Pod powierzchnią”, „Prymityw. Epopeja narodowa”, „Błoto słodsze niż miód”, „Krótka wymiana ognia”, „Turysta polski w ZSRR”, „Nie ma”, „Królestwo”. Wielkim zwycięzcą został Mariusz Szczygieł. Uhonorowano go podwójnie – otrzymał nagrodę czytelników oraz nagrodę jury.

Nagroda Nike przyznawana jest za najlepszą książkę wydaną w poprzednim roku. Wyboru dokonuje jury, w tym roku w składzie: Teresa Bogucka, Agata Dowgird, Maryla Hopfinger, Dariusz Kosiński, Anna Nasiłowska, Antoni Pawlak, Paweł Próchniak, Joanna Szczęsna i Marek Zaleski (przewodniczący). Zwycięzca nagrody otrzymał 100 tys. zł i statuetkę projektu Gustawa Zemły.

Nagroda Literacka im. Witolda Gombrowicza

W czerwcu kapituła nominowała pięcioro autorów: Olgę Hund za książkę „Psy ras drobnych” (wyd. Ha!art), Katarzynę Pochmarę-Balcer za „Lekcje kwitnienia” (wyd. Nisza), Jakuba Tabaczka za „Czytajcie, co jest wam pisane” (wyd. Marniko), Annę Wiśniewską-Grabarczyk za „Porzeczkowego Josefa” (wyd. Anagram) i Łukasza Zawadę za „Fragmenty dziennika SI” (wyd. Nisza). Laureatką tegorocznej edycji została Olga Hund.

„Psy ras drobnych” to książka o kobietach przebywających w zakładzie psychiatrycznym, które zmagają się z depresją, z chorobami psychicznymi, z systemem i patriarchalnym wychowaniem. Autorka, jak sama tłumaczy, chciała pokazać, co spowodowało, że jej bohaterki znalazły się w takiej sytuacji. To przemoc psychiczna, fizyczna i ekonomiczna.

Laureatka otrzymała 40 tysięcy złotych i lornetkę nawiązującą do gombrowiczowskiego „podglądactwa”. W tym roku, po raz pierwszy, Muzeum Witolda Gombrowicza przyznało nagrody – po 2 tysiące złotych – wszystkim nominowanym. Autorzy dostali także statuetki, ze względu na wygląd nazywane (już od pierwszej edycji) „otwieraczami”, co ma symbolizować otwarcie drogi do pisarskiej kariery.

Nagrodę Literacką im. Witolda Gombrowicza przyznaje prozaikom debiutantom prezydent Radomia przy współudziale Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli. Nagroda przyznawana jest za pierwszą lub drugą książkę autora napisaną prozą artystyczną. Nominowanych i zwycięzców wybiera kapituła w składzie: Ewa Graczyk, Jerzy Jarzębski (przewodniczący), Anna Kałuża, Zofia Król, Zbigniew Kruszyński, Józef Olejniczak i Justyna Sobolewska. Sekretarzem kapituły jest Tomasz Tyczyński, kurator Muzeum Witolda Gombrowicza.

Nagroda Bookera

W historii Nagrody Bookera już dwukrotnie zdarzyło się, że wyróżniono dwóch twórców. W 1974 roku tę najbardziej prestiżową brytyjską nagrodę literacką otrzymali Nadine Gordimer i Stanley Middleton, a w 1992 roku Michael Ondaatje oraz Barry Unsworth. Zapis w regulaminie pozwalający nagradzać tylko jednego pisarza przywrócono rok później. Tym bardziej zaskakuje więc decyzja jury, by Booker 2019 trafił w ręce dwóch autorek. Co istotne, tym razem nie przyznano dwóch osobnych nagród – Atwood i Evaristo podzielą między siebie nagrodę pieniężną, która wynosi 50 tysięcy funtów.

O „The Testaments”:

O „Girl, Women, Other”:

Man Booker International Prize

Jokha Alharthi to pierwsza pochodząca z Zatoki Arabskiej osoba, która kiedykolwiek znalazła się na tzw. długiej liście nominowanych do Międzynarodowego Bookera. Jednocześnie jest ona również pierwszą kobietą pochodzącą z Omanu, której książka została przetłumaczona na angielski. Dla tego kraju z Półwyspu Arabskiego, graniczącego z Jemenem, Arabią Saudyjską i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, jest to więc duże wydarzenie w dziedzinie literatury.

Akcja „Celestial Bodies” dzieje się w wiosce al-Awafi w Omanie, gdzie mieszkają trzy siostry: Mayya, która poślubia Abdallaha po tym, jak doznaje zawodu miłosnego, Asma, biorąca ślub z poczucia obowiązku, i Khawla, odrzucająca wszystkich adoratorów, czekająca na ukochanego, który wyemigrował do Kanady. Te trzy kobiety i ich rodziny są świadkami ewolucji Omanu, zmiany tradycyjnego, niewolniczego społeczeństwa, redefiniującego swoją tożsamość po epoce kolonialnej.

Nagroda Pulitzera

Nagrody Pulitzera przyznano w kwietniu tego roku już po raz 102. Ta prestiżowa amerykańska nagroda wręczana jest przez jury działające na Uniwersytecie Columbia za wybitne dokonania w dziedzinach dziennikarstwa, literatury i muzyki.

W dziedzinie literatury nagrodzony został Richard Powers za książkę „The Overstory”. Powers uczynił swoimi bohaterami ludzi, którzy postanowili nie dopuścić do wycięcia dziewiczego lasu kontynentalnego. To opowieść o aktywizmie i oporze, która staje się peanem na cześć przyrody. Nagrodę przyznano za pomysłową strukturę narracyjną, której rozgałęzienia porównano do koron drzew.

Wyróżnieni zostali także:

• David W. Blight za „Frederick Douglass: Prophet of Freedom” (Nagroda Pulitzera w dziedzinie historii),

• Jeffrey C. Stewart za „The New Negro: The Life of Alain Locke” (Nagroda Pulitzera w dziedzinie biografii),

• Eliza Griswold za „Amity and Prosperity: One Family and the Fracturing of America” (Nagroda Pulitzera w dziedzinie reportażu),

• Forrest Gander za „Be With” (Nagroda Pulitzera w dziedzinie poezji),

• Jackie Sibblies Drury za „Fairview” (Nagroda Pulitzera w dziedzinie dramatu).

National Book Award

Nagroda National Book Award została ustanowiona w 1936 roku przez American Booksellers Association. Nagrody przyznawane są w kategoriach: literatura piękna, literatura faktu, poezja, literatura młodzieżowa i (po przerwie w latach 1984–2017) literatura tłumaczona na język angielski. Laureaci zostali ogłoszeni podczas odbywającej się 20 listopada 2019 roku w Nowym Jorku uroczystej gali. 

W najważniejszej kategorii, literaturze pięknej, powieść Susan Choi „Trust Exercise” została doceniona za „połączenie intelektualnego rygoru z postmodernistyczną techniką oraz za opowieść, która jest wciąż aktualna, fascynująca, a zarazem niepokojąca”.

Jury doceniło również kunszt literacki Choi, komplementując sposób formułowania kolejnych zdań i akapitów książki, które według nich często idą w zaskakujących kierunkach, jednocześnie zachowując tradycyjną doskonałość.

W pozostałych kategoriach zwyciężyli kolejno: Sarah M. Broom („The Yellow House: A Memoir”), Arthur Sze (za tom poezji „Sight Lines”) i Martin W. Sandler, uhonorowany za skierowaną do młodzieży książkę „1919. The Year that Changed America”.

Nagroda Goncourtów

W tym roku tę najbardziej prestiżową francuską nagrodę otrzymał Jean-Paul Dubois za powieść „Tous les hommes n'habitent pas le monde de la même façon”. Jean-Paul Dubois jest francuskim pisarzem, byłym korespondentem magazynu „Le Nouvel Observateur”. Dotychczas pisał powieści, reportaże oraz dzienniki z podróży. Jego powieść „Une vie française” została w 2004 roku uhonorowana nagrodą Femina.

Nagrodzona powieść przedstawia historię łagodnego i opiekuńczego mężczyzny, Paula Hansena, niegdyś zarządcy luksusowego hotelu w Montrealu, który od dwóch lat przebywa w więzieniu w Bordeaux. Współdzieli celę z członkiem motocyklowego gangu Hells Angels, oskarżonym o morderstwo. Odsiadując swój krótki wyrok, Paul ma czas na przemyślenia i ocenę dokonanych wyborów życiowych.

Nagroda Goncourtów to francuska nagroda literacka, którą ufundował w 1896 roku w swoim testamencie francuski pisarz Edmond de Goncourt. Towarzystwo literackie jego imienia (Société littéraire des Goncourt) powstało oficjalnie w 1902 roku, a nagroda została wręczona po raz pierwszy 21 grudnia 1903 roku.

Nagroda Literacka Europy Środkowej

W tym roku nagrodę „Angelus” po raz pierwszy w historii odebrał pisarz pochodzący z Bułgarii. Georgiego Gospodinowa jury doceniło za powieść „Fizyka smutku”. W ojczyźnie wydał dotąd 7 książek poetyckich i 8 prozatorskich.

Tegorocznego zwycięzcę wskazało jury w składzie: Mykoła Riabczuk (przewodniczący), prof. Marcin Cieński, dr hab. Urszula Glensk, Ryszard Krynicki, prof. Anna Nasiłowska, prof. Małgorzata Szpakowska oraz prof. Piotr Śliwiński. Gospodinow otrzymał nagrodę – czek na kwotę 150 tys. złotych oraz statuetkę autorstwa Ewy Rossano. Fundatorem nagród jest miasto Wrocław.

Od 2010 roku, poza nagrodą za książkę, przyznawana jest także nagroda za najlepsze tłumaczenie – w wysokości 20 tys. złotych. Trafia ona do autora przekładu nagrodzonej książki. W tym roku laureatką została Magdalena Pytlak, wykładowczyni w Instytucie Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Nagroda Conrada

Olga Hund ponownie została doceniona w czasie trwania Krakowskich Targów Książki. To właśnie wtedy autorka odebrała Nagrodę Conrada, którą przyznano w ostatnim dniu trwającego w Krakowie Festiwalu Conrada. Nagroda przyznawana jest autorom najlepszych debiutów literackich (tytułów wydanych w roku ubiegłym), a jej celem – promocja młodych twórców u początków kariery, a także wsparcie pisarzy w pracy nad kolejnymi książkami.

Olga Hund urodziła się w Małopolsce. W dzieciństwie jeździła na wakacje do Rabki i Krynicy-Zdroju. Skończyła studia, ale nie pamięta co i kiedy, za to na pamięć zna całą „Granicę” Nałkowskiej i książkę o ziołach doniczkowych. W sercu ma czarne niebo, w domu – psa.

Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego

Maciej Zaremba Bielawski otrzymał Nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego za Reportaż Literacki 2018 – za książkę „Dom z dwiema wieżami” („Huset med de två tornen”), wydaną nakładem Wydawnictwa Karakter. Natomiast Mariusz Kalinowski, który tłumaczył wyróżnioną książkę z języka szwedzkiego na polski, został nagrodzony za najlepszy przekład.

W finale 10. edycji Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za Reportaż Literacki, oprócz zwycięskiego „Domu z dwiema wieżami” Macieja Zaremby Bielawskiego, znalazły się jeszcze cztery reportaże: Mashy Gessen „Będzie to, co było. Jak totalitaryzm odradza się w Rosji” w tłumaczeniu Magdaleny Iwińskiej i Hanny Faryny-Paszkiewicz, Bena Judaha „Nowi londyńczycy” w przekładzie Barbary Gutowskiej-Nowak, Pawła Kapusty „Agonia. Lekarze i pacjenci w stanie krytycznym” oraz Mariusza Szczygła „Nie ma”.

Ogólnopolska Nagroda Literacka dla Autorki „Gryfia”

Laureatką ósmej edycji Nagrody Literackiej „Gryfia” została Ula Ryciak za książkę o małżeństwie Rubinsteinów. „Nela i Artur. Koncert intymny Rubinsteinów” nie jest czystą biografią ani reportażem, chociaż umiejętności reporterskie autorki są nie do podważenia. Natomiast zindywidualizowany język, jakim posługuje się Ryciak, plastyczność opisów i poetyckość przenikająca narrację umieszczają jej książkę po stronie powieści. Mamy więc do czynienia z dokumentem przekształconym w literacką opowieść, jak mówiła podczas laudacji Joanna Laprus-Mikulska, przewodnicząca jury.

Ogólnopolska Nagroda Literacka dla Autorki przyznawana jest przez „Kurier Szczeciński” od 2012 roku autorce, która w roku poprzedzającym daną edycję nagrody napisała najlepszą książkę literacką albo książkę humanistyczną o wartościach literackich. To – według organizatorów – jedyna w Polsce nagroda literacka sprofilowana w ten sposób. Wcześniej nagroda trafiała do Magdaleny Tulli („Włoskie szpilki”), Zyty Oryszyn („Ocalenie Atlantydy”), Małgorzaty Rejmer („Bukareszt. Kurz i krew”), Ewy Winnickiej („Angoli”), Anny Janko („Mała zagłada”), Katarzyny Boni („Ganbare! Warsztaty umierania”) oraz Martyny Bundy („Nieczułość”).

Nagroda Fandomu Polskiego im. Janusza A. Zajdla

Decyzją uczestników Ogólnopolskiego Konwentu Miłośników Fantastyki Polcon w kategorii powieść zwyciężył Robert M. Wegner za „Każde martwe marzenie”, czyli najnowszą pozycję z cyklu „Opowieści z meekhańskiego pogranicza”. Za najlepsze opowiadanie uczestnicy białostockiego zlotu uznali tekst „Pierwsze słowo” Marty Kisiel ze zbioru o tym samym tytule.

To drugi rok z rzędu, gdy Kisiel zdobywa zaprojektowaną przez prof. Wiesława Bielaka statuetkę za najlepsze opowiadanie – w zeszłym nagrodę otrzymała za „Szaławiłę”. Dla autora meekhańskiego cyklu również nie jest to pierwszy „Zajdel”.

Nagroda „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej

Katarzyna Surmiak-Domańska otrzymała nagrodę w kategorii najlepsza książka za reporterską biografię „Kieślowski. Zbliżenie”. Odbierając statuetkę, Katarzyna Surmiak-Domańska stwierdziła, że pisanie o Krzysztofie Kieślowskim to była fascynująca przygoda. „Praca trwała trzy lata, ale kiedy kończyłam, żałowałam, że to już koniec” – mówiła, odbierając nagrodę. Jak zauważyła autorka, nagroda dla jej książki to świetna okazja, by przypomnieć sobie filmy Kieślowskiego. Przytoczyła również słowa, które powiedziała jej Hanna Krall: „Reportaż nie polega na osądzaniu, na rozstrzyganiu, kto jest dobry, kto jest zły. Reportaż polega na tym, by wejść w buty drugiego człowieka, spojrzeć z tej perspektywy, żeby przede wszystkim zrozumieć”.

Nagroda „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej przyznawana jest od 2013 roku przez Fundację im. Teresy Torańskiej. Oprócz nagrody za najlepszą książkę w tym roku przyznana została również statuetka za najlepszy materiał dziennikarski, którym został uznany film Marka i Tomasza Sekielskich „Tylko nie mów nikomu”, o wykorzystywaniu seksualnym małoletnich przez księży i ukrywaniu tych praktyk przez kościelnych hierarchów. Nagrodę za działalność publiczną przyznano sędziemu Pawłowi Juszczyszynowi w uznaniu za to, że na podstawie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej domagał się on ujawnienia list poparcia sędziów do nowej Krajowej Rady Sądownictwa.

Nagroda Literacka Gdynia

Decyzją Kapituły Nagroda Literacka GDYNIA 2019 trafiła w ręce czterech kobiet wyłonionych spośród dwudziestu nominowanych twórców. W kategorii eseistyka otrzymała ją Olga Drenda za esej „Wyroby. Pomysłowość wokół nas" (Karakter, Kraków 2018). W kategorii poezja uhonorowano Małgorzatę Lebdę za tom poetycki „Sny uckermärkerów” (Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, Poznań 2018). W kategorii proza nagrodę wręczono Zycie Rudzkiej za powieść „Krótka wymiana ognia” (W.A.B., Warszawa 2018). W kategorii przekład na język polski nagroda przypadła Bogusławie Sochańskiej za tłumaczenie „Alfabetu” Inger Christensen (Lokator, Kraków 2018).

Laureatki otrzymały pamiątkowe statuetki Kostki Literackie oraz nagrody finansowe w wysokości 50 tys. złotych. Kapitule Nagrody Literackiej GDYNIA przewodniczyła w tym roku prof. Agata Bielik-Robson. Do konkursu zgłoszono blisko 430 tytułów.

Nagroda Wielkiego Kalibru

Nagrodę Wielkiego Kalibru zdobył Robert Małecki za powieść „Skaza”. Nagrodę przyznano z kilku powodów: po pierwsze, „Skaza” to opowieść o małym mieście, po drugie – to opowieść socjalna. Trzecim argumentem było poruszenie problemu skazy, niezawinionej winy. Ponadto w przekonaniu jury to powieść doskonale skonstruowana. Odbierając nagrodę, Robert Małecki powiedział, że Mariusz Czubaj sugerował, iż zostanie ona wydana na prywatny koncert Dżemu, ale żona wspominała o remoncie.

Honorową Nagrodę Wielkiego Kalibru za całokształt twórczości w tym roku otrzymał Bernard Minier. Wręczył mu ją dyrektor Biura Promocji Miasta i Turystyki Radosław Michalski. Zaznaczył przy tym, że jest mu niezmiernie miło, że Wrocław może przyznać Nagrodę Wielkiego Kalibru tak wielkiemu autorowi.

Po raz kolejny swoją nagrodę przyznali również czytelnicy. Nagroda Czytelników Wielkiego Kalibru w postaci statuetki powędrowała do rąk Wojciecha Chmielarza, któremu w tym roku udało się zdobyć podwójną nominację. Czytelnicy zdecydowali: wygrało „Żmijowisko”.

By uczcić pamięć zmarłej Janiny Paradowskiej, wieloletniej przewodniczącej Kapituły Nagrody Wielkiego Kalibru, Fundacja Świat ma Sens przyznała Nagrodę Specjalną im. Janiny Paradowskiej. Otrzymał ją Igor Brejdygant za powieść „Rysa”. Wręczyła ją prof. Małgorzata Omilanowska, która uzasadniła decyzję jury tym, że autor stworzył w powieści znakomitą, przekonującą postać kobiecą. Ponadto cała książka została napisana bardzo konsekwentnie i spójnie.

Nagroda Literacka m.st. Warszawy

„Ucho igielne” Wiesława Myśliwskiego, „Ścieżki dźwiękowe” Krystyny Dąbrowskiej, „Mirabelka” Cezarego Harasimowicza i Marty Kurczewskiej oraz „Dom. Historia przytułku św. Franciszka Salezego” Andrzeja Żora to zwycięskie tytuły 12. edycji Nagrody Literackiej m.st. Warszawy, najstarszego wyróżnienia literackiego w Polsce. Tytuł warszawskiego twórcy za całokształt dorobku literackiego przyznano prozaikowi Kazimierzowi Orłosiowi.

Spośród nominowanych w kategorii poezja triumfy święciła poetka i tłumaczka Krystyna Dąbrowska. Jej „Ścieżki dźwiękowe” to tomik wierszy, dla których najważniejszą wartością stały się rozmowy, spotkania z ludźmi i wszystko to, co się z nich wywodzi. W podróży po „Ścieżkach dźwiękowych” poetka snuje opowieść o otaczającej rzeczywistości, którą zamienia w pełną emocji poezję.

Wśród książek skierowanych do najmłodszych jury najbardziej urzekła historia „Mirabelki”, warszawskiego drzewka, które przetrwało II wojnę światową, tragiczne losy warszawskiego getta, powojenny stalinizm i odbudowę stolicy. Drzewko jednak w końcu ścięto. Ale zostały pestki. To właśnie do Cezarego Harasimowicza, znanego scenarzysty, aktora i pisarza, powędrowała statuetka w kategorii literatura dziecięca. Piękną opowieść o przemijaniu, chwilach bezsilności, uśmiechu i grozy uzupełniają bajeczne ilustracje Marty Kurczewskiej – raz przepełnione smutkiem, raz pełne radości.

Andrzej Żor, autor m.in. zbioru opowiadań „Jedenaście dialogów z porcelanową filiżanką w tle”, za książkę „Dom. Historia przytułku św. Franciszka Salezego” otrzymał nagrodę w kategorii edycja warszawska. Ta obszerna publikacja jest pokłosiem prac, jakie wykonano w ubiegłych latach przy konserwacji, archiwizacji i cyfryzacji całego zasobu dokumentów związanych z Przytułkiem św. Franciszka Salezego.

W tym roku nagrodę im. Adama Mickiewicza otrzymał Wiesław Myśliwski. W swojej laudacji prorektor UAM prof. Bogumiła Kaniewska podkreśliła, że „nie mogliśmy wybrać lepiej, bo nie ma wśród polskich pisarzy twórcy godniejszego nagrody Mickiewicza niż Wiesław Myśliwski”. Przypomniała także, że pisarstwo Myśliwskiego cechuje niezwykły szacunek dla słowa, które stara się nadać znaczenie każdemu okruchowi ludzkiego życia. A jak pokazuje autor wydanej w 2018 roku powieści „Ucho igielne”, to życie nie jest proste, a rozpięte między biegunami śmierci i życia, śmiechu i rozpaczy, samotności i poczucia pełni.

Podczas tej samej gali poznaliśmy również laureata stypendium im. Stanisława Barańczaka. Został nim poeta Tomasz Bąk, którego najnowszy tom poetycki „Utylizacja. Pęta miast” ukazał się w 2018 roku.

Nagroda im. Adama Mickiewicza w wysokości 60 tys. zł przyznawana jest za wybitne zasługi dla polskiej literatury i kultury. Nagrodę–Stypendium im. Stanisława Barańczaka w wysokości 40 tys. zł otrzymuje młody twórca za znaczący, innowacyjny dorobek w dziedzinie literatury, humanistyki, popularyzacji kultury literackiej. W ubiegłych latach laureatami Poznańskiej Nagrody Literackiej zostali Zbigniew Kruszyński, Erwin Kruk, Tadeusz Sławek oraz Anna Bikont, a Nagrodą–Stypendium im. Stanisława Barańczaka uhonorowani dotychczas zostali Kira Pietrek, Magdalena Kicińska, Małgorzata Lebda i Szczepan Kopyt.

Literacka Nagroda im. Jerzego Żuławskiego

Główną Nagrodą uhonorowany został Jacek Dukaj za opowiadanie „Imperium chmur” (tekst pochodzi z antologii „Inne światy”). Złote wyróżnienie otrzymała Anna Brzezińska za powieść „Woda na sicie”, natomiast  srebrne wyróżnienie otrzymał Robert M. Wegner za książkę „Każde martwe marzenie”.

Nagroda Literacka im. Jerzego Żuławskiego przyznawana jest od 2008 roku za wybitne dzieła utrzymane w konwencji fantastyki. W ubiegłym roku Główną Nagrodę otrzymał Rafał Kosik, a złote i srebrne wyróżnienia Anna Kańtoch i Paweł Majka. Nominacje wyłaniane są w wyniku głosowania imiennie zaproszonych opiniotwórczych recenzentów, krytyków i czytelników, a laureatów wskazuje jury złożone z literaturoznawców zajmujących się badaniem literatury fantastycznej.

Wrocławska Nagroda Poetycka „Silesius”

Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius to jedno z najważniejszych wyróżnień poetyckich w Polsce. Stanowią ją statuetka Silesiusa oraz nagroda pieniężna fundowana przez miasto Wrocław w wysokości 100 000 zł (całokształt twórczości), 50 000 zł (książka roku) i 20 000 zł (debiut roku). Tegorocznymi laureatami zostali: Ewa Lipska (za całokształt pracy twórczej), Adam Kaczanowski za książkę „Cele” (książka roku) oraz Maciej Bobula za tomik „wsie, animalia, miscellanea” (debiut).

Podczas sobotniej gali Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius doszło do sytuacji bezprecedensowej. Poeci nominowani do Silesiusa w kategorii debiut – Maciej Bobula, Michał Domagalski i Jan Rojewski – oświadczyli w Teatrze Lalek, że w geście solidarności chcą podzielić pomiędzy siebie nagrodę w wysokości 20 tys. złotych. Maciej Bobula, odbierając Silesiusa, odczytał także na scenie oświadczenie, które wraz z Janem Rojewskim i Michałem Domagalskim napisali jeszcze przed ogłoszeniem werdyktu.

Nagroda Fundacji im. Kościelskich

Jury w składzie: Ewa Bieńkowska, Włodzimierz Bolecki, Maria Bouvard, Anna Estreicher, Jens Herlth, François Rosset (przewodniczący), Jacek Sygnarski, Ewa Zając i Jan Zieliński przyznało tegoroczną Nagrodę Fundacji im. Kościelskich Aldonie Kopkiewicz za tom poezji „Szczodra”.

„Jury doceniło oryginalność tego poematu, kunsztownie budującego świat pełen wewnętrznych napięć, wielowymiarowy, niepokojący, nasycony symboliką religijną i alchemiczną, a przy tym niezwykle zmysłowy”.

Prestiżowa Nagroda Kościelskich przyznawana jest od 1962 roku przez Fundację im. Kościelskich w Genewie – jedną z najważniejszych polskich instytucji kulturalnych działających za granicą. Celem Fundacji jest wspieranie rozwoju literatury polskiej poprzez przyznawanie nagród wybitnym młodym twórcom.

Nagroda Polskiej Sekcji IBBY

W kategorii „literackiej” nagrody główne otrzymały: Marta Kisiel „Małe Licho i anioł z kamienia”, (Grupa Wydawnicza Foksal, Wydawnictwo Wilga) za książkę dla dzieci oraz Agnieszka Wolny-Hamkało „Lato Adeli”, (wydawnictwo Hokus-Pokus) za książkę dla młodzieży.

W tej kategorii wyróżnieni zostali:  

• Ewa Jałochowska „Smutek mamuta. Prawie wszystkie mity świata. Rozmowy z Jędrkiem”, wydawnictwo Nisza
• Tina Oziewicz „Awaria elektrowni”, wydawnictwo Dwie Siostry
• Małgorzata Strękowska-Zaremba „Lilana”, wydawnictwo Nasza Księgarnia

W kategorii „graficznej” nagrodzono: Jacka Ambrożewskiego i Zosię Frankowską za publikację „Podróżnicy. Wielkie wyprawy Polaków” (wydawnictwo Dwie Siostry) i Monikę Hanulak za „Homo Lector kalendarz na 13 miesięcy” (Wytwórnia).

W tej kategorii wyróżnieni zostali:  

• Ala Bankroft za ilustracje i Ewa Stiasny za projekt graficzny do książki „Widziałem pięknego dzięcioła”, wydawnictwo Dwie Siostry
• Maria Dek za autorską książkę „Przeplatalińscy”, wydawnictwo Dwie Siostry
• Małgorzata Dmitruk za ilustracje i Maciej Trzebiecki za opracowanie graficzne książki „Wojtek”, wydawnictwo Agora
• Gosia Herba za ilustracje do książki „Balonowa 5”, wydawnictwo Egmont Polska

W tym roku przyznano również po raz pierwszy nagrodę specjalną w kategorii „Dziecko jest najważniejsze”. Otrzymał ją Marcin Szczygielski, autor książki „Teatr niewidzialnych dzieci” (Latarnik).

W kategorii „upowszechnianie czytelnictwa” nagrodę główną zdobyła Danuta Świerczyńska-Jelonek – pedagożka, literaturoznawczyni, nauczycielka akademicka, która wykształciła kilka pokoleń nauczycielek i nauczycieli.