Kapuściński, Kryminalna Warszawa, Poznańska Nagroda Literacka. Za nami weekend pełen nagród

120 tysięcy miłośników i miłośniczek książek – tyle osób odwiedziło tegoroczną edycję Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie, które w dniach 23–26 maja odbyły się w Pałacu Kultury i Nauki i na placu Defilad. W największym literackim wydarzeniu tego roku udział wzięło blisko 600 wystawców i wielu znakomitych twórców z Polski i 14 innych krajów: Austrii, Chin, Francji, Hiszpanii, Japonii, Korei Płd., Niemiec, Norwegii, Rumunii, Słowacji, Ukrainy, Wielkiej Brytanii, Wolnej Białorusi (reprezentowanej przez niezależnych autorów i wydawców) oraz Włoch, które są gościem honorowym tegorocznej edycji.

Ostatni weekend maja upłynął pod znakiem nie tylko warszawskich Targów Książki, ale i uroczystych finałów prestiżowych nagród literackich.

Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego dla Fernandy Melchor

W sobotni wieczór poznaliśmy laureatkę 15. edycji Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego. Rekordowej, należałoby dodać, bo nigdy przedtem do jednego z najważniejszych wyróżnień w świecie polskiego reportażu nie zgłoszono tak wielu książek. W tym roku było ich 145 (105 napisano w języku polskim).

Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki w tym roku trafiła do Fernandy Melchor za książkę „To nie jest Miami” w przekładzie Tomasza Pindla (Wydawnictwo ArtRage).

To cykl wstrząsających literackich reportaży, które dzięki znakomitemu warsztatowi autorki wykraczają poza zwykłą literaturę faktu. Fernanda Melchor zabiera czytelników w podróż po rodzinnym Veracruz i okolicach. Pozwala przy tym wniknąć w społeczeństwo na krawędzi chaosu.

Katarzyna Surmiak-Domańska, przewodnicząca jury, powiedziała w laudacji:

Fernanda Melchor, jedna z najważniejszych współczesnych pisarek meksykańskich, jako autorka najlepszej książki reporterskiej otrzymała 100 tysięcy złotych. Tłumacz, Tomasz Pindel – 20 tysięcy. Autor zwycięskiego przekładu związany był z redakcją Lubimyczytać. Z jego rozmowy z Eduardem Mendozą dowiecie się choćby, czy lepiej pisać powieści, czy oglądać mecze. A także – czy lepiej czytać kiepskie książki, czy umówić się z dziewczyną.

W finałowej piątce znalazły się także:

– Marta Abramowicz, „Irlandia wstaje z kolan”, Wydawnictwo Krytyki Politycznej

– Ersin Karabulut, „Kroniki ze Stambułu. Tom 1”, przeł. Ada Wapniarska, Wydawnictwo timof comics

– Michał Książek, „Atlas dziur i szczelin”, Wydawnictwo Znak Literanova

– Bartosz Żurawiecki, „Ojczyzna moralnie czysta. Początki HIV w Polsce”, Wydawnictwo Czarne

Marcin Świetlicki i Aga Zano z Poznańską Nagrodą Literacką

W miniony weekend odbyła się również Gala Poznańskiej Nagrody Literackiej, którą ustanowili wspólnie w 2015 roku, po śmierci Stanisława Barańczaka, Prezydent Miasta Poznania Jacek Jaśkowiak oraz prof. Bronisław Marciniak, ówczesny Rektor UAM. Składa się ona z dwóch części. Nagroda im. Adama Mickiewicza w wysokości 60 tys. zł przyznawana jest za całokształt twórczości, natomiast Nagroda im. Stanisława Barańczaka (40 tys. zł) trafia do twórcy, który nie ukończył 35. roku życia.

Laureatem Nagrody im. Adama Mickiewicza 2024 został Marcin Świetlicki – poeta, prozaik, wokalista zespołów Świetliki, Zgniłość i Morświn. Wyróżniono go za tom „Sierotka” (Wydawnictwo Wolno).

– Marcin Świetlicki już kilka razy bywał wchłaniany przez historię literatury. Za każdym razem skutecznie się wymykał – mówił przewodniczący kapituły prof. Marcin Jaworski. – Na przełomie lat 80. i 90., buntując się przeciw tak odchodzącemu reżimowi, jak nowemu porządkowi społecznemu, stworzył język, którym się mówiło na ulicy, w wojsku czy na uniwersytecie, który się naśladowało w literaturze w ogóle, nie tylko w poezji. Będąc poetą ostentacyjnie i prowokacyjnie apolitycznym, był przez polityków wciągany i wyrzucany ze szkolnego kanonu.

Prof. Jaworski nazwał Świetlickiego „jedną z najważniejszych postaci polskiej kultury po roku 1989”. Jak argumentował:

Nagrodę Stypendium im. Stanisława Barańczaka dla młodych twórców otrzymała z kolei Aga Zano – tłumaczka prozy anglosaskiej, którą nominowano m.in. za przekłady Bernardine Evaristo, Joshuy Cohena czy Charlesa Yu.

– Aga Zano stała się w środowisku tłumaczy osobowością. Jest autorką kilkudziesięciu przekładów bardzo różnych książek. W swoim pisarskim rzemiośle jest konsekwentna, uparta, niezwykle pracowita i osiągnęła mistrzostwo – podkreślał prof. Marcin Jaworski. I dalej:

Jacek Kalinowski z Grand Prix Festiwalu Kryminalna Warszawa

W ramach Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie odbył się Festiwal Kryminalna Warszawa. Z publicznością spotkali się najpopularniejsi autorzy gatunku, w tym: Wojciech Chmielarz, Anna Kańtoch, Robert Małecki czy Maciej Siembieda.

Festiwalowi towarzyszyła gala Konkursu o Grand Prix Festiwalu Kryminalna Warszawa. Nagrodę główną przyznano Jackowi Kalinowskiemu. Młodego pisarza nagrodzono za jego debiutancką powieść „Miejsca cieniste” (Wydawnictwo Znak). Warto wspomnieć, że w połowie czerwca na rynku pojawi się kolejna książka Kalinowskiego – „Sześć snów Laury Szuster”.

Wyróżnienia otrzymali Jakub Szamałek za książkę „Stacja” (W.A.B.) i Maryla Szymiczkowa (czyli Jacek Dehnel i Piotr Tarczyński) za „Śmierć na Wenecji” (Wydawnictwo Znak).

Nagrody „Nowej Fantastyki” wręczone

W trakcie Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie odbyła się ponadto gala wręczenia nagród „Nowej Fantastyki”. Wyróżnienie przyznawane jest od 2014 roku twórcom książek fantastycznych i komiksów.

Decyzją jury nagrodzono:

POLSKA KSIĄŻKA ROKU

Istvan Vizvary, „Lagrange. Listy z Ziemi” (Wydawnictwo IX) 

ZAGRANICZNA KSIĄŻKA ROKU

Alan Moore, „Iluminacje” (Echa) 

WZNOWIENIE ROKU

Peter Watts, „Rozgwiazda” (Vesper) 

NAGRODA IM. MACIEJA PAROWSKIEGO

Istvan Vizvary

POLSKI KOMIKS ROKU

Unka Odya, „Brom XXX” (Bestcomics) 

ZAGRANICZNY KOMIKS ROKU

Daniel Warren Johnson, „Z całej pety” (Nagle Comics)

Statuetkę w kategorii Polska Książka Roku wręczał pisarz Neal Shusterman, zwycięzca w Plebiscycie Książka Roku Lubimyczytać 2023 w kategorii Science fiction. Amerykańskiego pisarza użytkownicy i użytkowniczki naszego serwisu wyróżnili za powieść „Żniwo”. 

Wybrano Mądre Książki Roku

Poznaliśmy również wyniki konkursu na najlepszą książkę popularnonaukową wydaną lub przetłumaczoną na język polski w ubiegłym roku, przeprowadzonego w ramach Copernicus Festival 2024: Maszyna.

Jury wybrało cztery pozycje, które wyróżniono jako Mądre Książki 2023 roku. Oto one:

Mądra Książka Roku 2023

Rob Dunn, „Historia naturalna przyszłości. Co prawa przyrody mówią o losie człowieka”, tłum. Krzysztof Skonieczny, Wydawnictwo Copernicus Center Press

Mądra Książka Dla Dzieci Roku 2023

Adam Mirek, Katarzyna Cerazy (ilustracje), „Bebechy, czyli ciało człowieka pod lupą”, Wydawnictwo Znak Emotikon

Nagroda Społeczności Akademickiej UJ

Joanna Kuciel-Frydryszak, „Chłopki. Opowieść o naszych babkach”, Wydawnictwo Marginesy

Nagroda Internautów i Czytelników Gazety Wyborczej

Adam Zbyryt, „Sensacyjne życie ptaków. Pierzaste wampiry, tęczowe albatrosy i trujące przepiórki”, Wydawnictwo Poznańskie.

Nagrody Magellana – oto najlepsze publikacje turystyczne

Na koniec warto wspomnieć o rozstrzygnięciu 16. edycji Nagród Magellana, przyznawanych przez redakcję „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”. Podczas gali, która odbyła się w trakcie Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie, uhonorowano artystów w aż 12 kategoriach.

Wydarzenie Roku

„Tradycje kulinarne Polski”, Magdalena Tomaszewska-Bolałek, wydawnictwo Hanami

Przewodnik Kieszonkowy

„Turcja. Wybrzeże. Przewodnik light”, wydawnictwo ExpressMap

Przewodnik Ilustrowany

„Zaczarowany Lwów. Przewodnik nieoczywisty”, Marcin Hałaś, wydawnictwo Dom Wydawniczy Księży Młyn

Przewodnik dla Aktywnych

„Najpiękniejsze ferraty. Dachstein”, Pola Kryża i Dariusz Woźniczka, wydawnictwo Bezdroża 

Mapa, Plan i Atlas Turystyczny

„Puszcza Kampinoska. Mapa turystyczna 1:40 000”, wydawnictwo ExpressMap

Album

Wyróżnienie: „Zwierzęta Afryki”, Anna Olej-Kobus, wydawnictwo AfrykAnka

Przewodnik dla Dzieci

„Kalá, kalá. Grecja dla dociekliwych”, Dionisios Sturis, Dominika Czerniak-Chojnacka, wydawnictwo Dwie Siostry

Przewodnik Kulinarny

„Francja na talerzu. Wszystko o kuchni francuskiej”, Francois-Regis Gaudry, wydawnictwo Znak Koncept

Przewodnik Literacki

„Stacja Europa Centralna”, Jaroslav Rudiš w tłumaczeniu Małgorzaty Gralińskiej, wydawnictwo Książkowe Klimaty

Książka Podróżnicza

„Samotne oceany. Historia Krystyny Chojnowskiej-Liskiewicz, pierwszej kobiety, która opłynęła świat solo”, Paulina Reiter, wydawnictwo Agora

Książka Reportażowa – ex aequo

„Tokio. Opowieści z Dolnego Miasta”, Piotr Milewski, wydawnictwo Świat Książki

„Dzieci nocy. Nadzwyczajna historia współczesnej Rumunii”, Paul Kenyon w tłumaczeniu Joanny Gilewicz, wydawnictwo Bo.wiem i Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Poradnik Turystyczny

„Góry dla każdego. Propozycje tras we wszystkich górach Polski, od Bieszczad po Sudety”, Gniewomir Knapski, wydawnictwo Znak.