Michał Książek

Biofilia w stopniu najwyższym. Nie będę odosobniona w tej opinii: ta książka mnie zachwyciła, a nie jestem amatorką literatury popularno-naukowej. Michał Książek kocha przyrodę i ma rozległą wiedzę o niej, a dodatkowo cechuje go zacięcie ekologiczne, spostrzegawczość, cierpliwość i wielka wyobraźnia. Pokazuje, że w miastach wcale nie musi być tak jak jest obecnie. Chodząc po mieście nie mamy świadomości ile wokół jest roślin i zwierząt, zwracamy uwagę tylko na te wystarczająco duże i te szczególnie ładne. Autor widzi dużo, dużo więcej, a obserwacje prowadził głównie w ścisłym centrum Warszawy. Zawitał też do kilku innych miast: Łodzi, Gdańska, Torunia i Bydgoszczy. Michał Książek znajduje i obserwuje głównie małe, znane ptaki oraz owady, w tym wszelkiego rodzaju „robaczki”. Ich obyczaje i zachowania są często zaskakujące. Można by godzinami sprawdzać jak wyglądają wymienione w tekście drobne zwierzęta i pospolicie występujące rośliny, tak wielu trudnych terminów przyrodniczych dotąd nie spotkałam podczas czytania. Te wszystkie cudne nazwy, np. kozioróg, omomiłek, żółciak siarkowy, grzybieńczyk wodny, krętak, mieniak strużnik, gwiazdnica muchotrzew, skrętek wilgociomierczy, szurpek itp. przewijają się niemal na każdej stronie. Pojawia się też mnóstwo terminów z zakresu biologii, nie zawsze wiedziałam co to znaczy, np. dzikarium, wydepczysko, zimowla, subpetrium, hibernakulum itp. A czy Państwo wiecie co to jest odpad termiczny, czujna architektura albo kwinkunks? Nie znałam tych terminów. Dzięki książce można poznać znaczenie architektury miejskiej, rodzaju zabudowy i nawierzchni dla warunków życia zieleni i zwierząt oraz szczególną rolę drzew, deszczu, w tym możliwości gromadzenia wody w mieście. Autor wielokrotnie pisze o tym, co go bardzo boli. Wycinanie drzew i zabetonowanie powierzchni – szkodzi wszystkim: ludziom, zwierzętom i roślinom. Podobała mi się bardzo „wielkomiejska” okładka oraz forma graficzna całej książki, z czarno-białymi rysunkami. Ale… wyobraziłam sobie tę książkę z kolorowymi rycinami, na pewno byłaby zupełnie inna, jednak z pewnych względów lepsza. Trochę mi tego brakowało. Z drugiej strony zostałam zmuszona do większej aktywności: zaspokajania ciekawości przez sięganie do Internetu i wyszukiwania nieznanych mi roślin i zwierząt. To jest na pewno książka do wielokrotnego czytania, zasługująca na szerokie spopularyzowanie. Będę ją pożyczać wszystkim, o których wiem, że przyroda nie jest im obojętna. Gorąco polecam. Cytatów mogłoby być ze sto, wybrałam tylko kilka: „Samosiejka ma zazwyczaj znaczenie negatywne, jej niejasne pochodzenie bywa powodem wycinki zdrowych drzewek i drzew. (…) Tymczasem samosiejki to rośliny, które przetrwały silną konkurencję rówieśników i sąsiadów. Dobrze dostosowane do warunków , w których rosną. Inaczej niż rośliny przywiezione ze szkółek.” – s. 140 „Nasion tych wszystkich roślin raczej nie mogły przywieźć potężne dźwigi, buldożery i ciężarówki. To w korpusie miasta spoczywa bogaty bank nasion. Czeka cierpliwie na dobre warunki, na odsłonięcie gleby, zdjęcie powierzchni nieprzepuszczalnej. Miasto jest pełne orzeszków, niełupek i torebek. Sporów, owoców i splątków.” – s. 147 „Najważniejsze są zaangażowanie i uczciwość ornitologów. Trwa właśnie interwencja na ulicy Wolność w Warszawie. Pierwszy ornitolog, zatrudniony przez inwestora, wykazał zaledwie pięć siedlisk. Drugi, zaproszony przez aktywistki, udowodnił, że jest ich tam aż pięćdziesiąt pięć. Chwila nieuwagi i dziesiątki piskląt zginęłoby pod tynkiem.” – s. 167 „Moment, kiedy wielbiciele kostki brukowej dostrzegą związek pomiędzy uszkodzonym korzeniem a wywróceniem się drzewa, będzie rewolucyjny dla społeczeństw, jak ten kiedy człowiek zrozumiał związek seksu z zapłodnieniem.” – s. 241