Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Po ponad roku wracam do kolejnej części z inspektem Alanem Banksem i to już trzynaste spotkanie. Alan Banks, Annie Cabbot i tajemnicza profilerką Jenny Fuller to postaci z przedostatniej części.
Dobra muzyka, dobra kuchnia, relacje damsko - męskie wychodzące poza standardy, problemy rodzinne, ból egzystencjalny, geopolityczne i kulturowe kwestie, zjawisko patologii społecznej ze sponsoringiem seksualnym ...no i oczywiście trup, tutaj trzy.
Nic tutaj nie dzieje się szybko, wracamy na malownicze i smagane wiatrem wrzosowiska niczym z XIX - wiecznych powieści Thomasa Hardy'ego.
Powolnie budowana fabuła przez ostrożnego, zachowawczego autora nie urywa pewnej części ciała i fajerwerków tym razem nie będzie.

Po ponad roku wracam do kolejnej części z inspektem Alanem Banksem i to już trzynaste spotkanie. Alan Banks, Annie Cabbot i tajemnicza profilerką Jenny Fuller to postaci z przedostatniej części.
Dobra muzyka, dobra kuchnia, relacje damsko - męskie wychodzące poza standardy, problemy rodzinne, ból egzystencjalny, geopolityczne i kulturowe kwestie, zjawisko patologii...

208. rocznica urodzin oraz 132. rocznica śmierci Edwarda Leara.
12 maja to Międzynarodowy Dzień Limeryków, które zawdzięczamy spopularyzowaniu przez Edwarda Leara. Angielski rysownik i poeta pochodził z wielodzietnej rodziny, wychowywany przez starszą siostrę Annę, nie otrzymał starannego wykształcenia, od dzieciństwa wykazywał zdolności plastyczne. Rysowanie stanie się pasją i sposobem zarabiania pieniędzy już od piętnastego roku życia, pięknie przedstawiał świat ptaków.
Zdolność zjednania sobie ludzi i krąg wpływowych przyjaciół na stanowiskach i kręgach arystokratycznych, otworzyły mu drzwi na dwór królowej Wiktorii (uczył rysunku), ale na dwory w Europie i licznych podróży po świecie.
W 1846 roku zostały wydane 'Księgi nonsensów", które zawierały żartobliwe wierszyki ale kwintesencję stanowią ilustracje wykonane przez autora
W limerykach Leara pierwsze i ostatnie wiersze zwykle kończą się tym samym słowem, a nie rymowaniem. Trudno doszukiwać się w tych małych formach literackich, zabawie słowem jakiegoś głębszego sensu i logiki, i pozbawione linii uderzenia lub punku zawieszenia ale anarchonizmy urzekają klimatem XIX wiecznym.
#
Pewien stary pan Jan z Ałma-Aty
wprawiał sowy w pijaniu herbaty.
"Gdy się jada wciąż myszki,
można dostać skręt kiszki",
mawiał do nich pan Jan z Ałma-Aty.
#
Raz pewien człowiek z Kalkuty
miał bardzo skrzypiące buty.
Więc pytano go: "Czy te
buty ze skóry szyte,
czy też z czego, człowieku z Kalkuty?"
#
Pewien starszy mężczyzna z Hong-Kongu
grywał dniami całymi na gongu.
Rzekł mu sąsiad: "Wybaczę,
że grasz w tempie vivace,
ale wciąż pieśń Schuberta o pstrągu?!..."
#
Pewien starszy mężczyzna z Quebecu
zwrócił się do robaka: "Robeku!
Pełzniesz mi przez serwetę,
lecz i tak wnet cię zgnietę!" --
Ta wymowa jest typowa w Quebecu.
#
Pewien starzec o ogromnej brodzie
narodowi oświadczył: "Narodzie!
Klęska to żywiołowa:
cztery Skowronki, Sowa,
Czyż i Kwoka gnieżdżą się w mej brodzie!"
#
Pewien pan nagłe rzekł: "Ale draka!
Patrzcie, z krzaka wystaje dziób szpaka!"
Na pytanie: "Co z tego?"
Odparł: "Panie kolego,
szpak jest pięć razy większy od krzaka!"
#
Raz na mleku zamówiwszy ryż
gość w tym ryżu znalazł zdechłą mysz.
Kelner na to rzekł: "Ciszej,
nie pokazuj pan myszy,
bowiem inni goście zechcą tyż!"

208. rocznica urodzin oraz 132. rocznica śmierci Edwarda Leara.
12 maja to Międzynarodowy Dzień Limeryków, które zawdzięczamy spopularyzowaniu przez Edwarda Leara. Angielski rysownik i poeta pochodził z wielodzietnej rodziny, wychowywany przez starszą siostrę Annę, nie otrzymał starannego wykształcenia, od dzieciństwa wykazywał zdolności plastyczne. Rysowanie stanie się...

"...W erze psychoanalizy truizmem stało się stwierdzenie, że geniusz i szaleństwo dzieli prawie niedostrzegalna granica. Wydaje mi się jednak, że hołdując takiej teorii, należy uznać współistnienie w ludzkim umyśle obu tych stanów..."

"...Iluzja posiadania wolnej woli to w istocie jedynie odbicie naszej niewiedzy co do przyszłości. Ośmieszamy się zakładając, że przyszłość spoczywa w naszych rękach i podlega naszym kaprysom, łudząc się, że prędzej czy później dostąpimy wtajemniczenia. Z dnia na dzień nie zmienia się nic oprócz punktu widzenia..."

Debiut osiemnastoletniego ucznia Guy'a Burta, wydany w 1993 roku.
Paranoidalny stan świadomości i klaustrofobiczna rzeczywistość zamknięta w żelbetonowym schronie.
Parszywa piątka ; Mike, Geoff, Frankie, Alex i Liz biorą udział w trzydniowej balandze, niemal w "kwaterze Hitlera" niewinnie , niepozornie, beztrosko piją, tańczą i świetnie się bawią w projekcie "eksperyment z rzeczywistością".
Po trzech dniach gdy właz nie zostanie otwarty...ogarnie nas klaustrofobia, dezintegracja, paraliżujący strach, racje żywnościowe, braki wody i energii, wszechogarniający smród, fekalia i labirynt mrocznej natury ludzkiej.
Projekt "eksperyment z rzeczywistością" to doświadczenie, które przeprowadzi Martyn i Liz, obydwoje pomiędzy geniuszem a obłędem pragną uczucia...a epilog wiele wyjaśni.

Ekranizacja z 2001 roku w reżyserii Nicka Hamma ze świetną kreacją Thora Birch jak Lizy, bardzo dobry film.

"...W erze psychoanalizy truizmem stało się stwierdzenie, że geniusz i szaleństwo dzieli prawie niedostrzegalna granica. Wydaje mi się jednak, że hołdując takiej teorii, należy uznać współistnienie w ludzkim umyśle obu tych stanów..."

"...Iluzja posiadania wolnej woli to w istocie jedynie odbicie naszej niewiedzy co do przyszłości. Ośmieszamy się zakładając, że przyszłość...

Po wielu latach wracam do tej książki i magicznej podróży, którą odbyłam z małżeństwem Asherów.
Michael Asher urodził się w Stamfort w roku 1953. Pełnił czynną służbę wojskową w Irlandii Północnej, studiowała w Carnegie College, pracowała dla patroli antyterorystycznych RUC Special Patrol Group. Rozczarowanie pracą na rzecz sił zbrojnych spowodowało zmianę i wyjazd w 1979 roku do Sudanu, podjęcie pracy wolontariusza - nauczyciela języka angielskiego. W trakcie pobytu kupuje wielbłąda i przebywają 1500 mil przez Kordofan i Darfur, tam łączy się ze stadem wielbłądów zabranych na północ do Egiptu odbywa starożytną trasą karawany zwaną jako Darb al-Arba'in (Czterdzieści dni) i to staje się podwaliną pierwszej książki "W poszukiwaniu czterdziestu dni drogi".

Ciekawym doświadczeniem w życiu pisarza będzie zamieszkanie wraz z plemieniem Kababish w 1982 roku. Koczownicze plemię z północnego Kordofanu, z których wszystkie są prowadzone przez jednego nazira lub wodza. Specjalizują się w pasterstwie wielbłądów , co daje im wysoką pozycję w społeczeństwie arabskim, ponieważ wielbłądy są wysoko cenione.
Główną religią plemienia kababish jest islam , wyznający wyznanie sunnickie . Śledzą pochodzenie arabskich przodków i mówią po arabsku sudańskim Kobiety klasycznie ubierają się w długi niebieski materiał owinięty kilka razy wokół ciała, podczas gdy mężczyźni noszą długie białe tuniki, luźne białe spodnie i białe turbany. Większość mężczyzn będzie nosić sztylet lub miecz, a być może karabin lub strzelbę, ze względu na surowość pustynnego życia i groźbę bandytyzmu ze względu na ich cenne zasoby.
Dom Kababisha to proste miejsce wykonane z płóciennych lub ściennych ścian i dachów z włosia wielbłąda i skór. Wewnątrz znajdzie się kilka ozdób i duże łóżko uniesione z ziemi i połączone ze sobą skórzanymi paskami. Mięso, jagody i wszystko, co można handlować, składa się na dietę, a także arabską podstawę przyprawionej herbaty.
Michael Asher z Kababishami pozostał około trzech lat, podróżował tysiące mil na wielbłądzie, pracowała jako pasterz, uczył się języka arabskiego i suahili, towarzyszył wędrówkomnomadów i karawanom solnym.

W 1986 podczas wizyty w Chartumie przedstawiciele UNICEF Sudan proszą Ashera o zorganizowanie karawany wielbłądów na Wzgórzach Morza Czerwonego, celem pomocy ludziom Beji (etniczni mieszkańcy Sudanu, Egiptu i Erytrei) od suszy i głodu. W trakcie tej wyprawy poznaje arabistkę i fotografkę Mariantonietta Peru, która jest pracownikiem PR UNICEF. Fascynacja, miejsce, przygoda i niebawem ślub. Małżonkowie postanawiają okres podroży poślubnej przewędrować wielbładami Saharę pierwszy raz w historii szerokim łukiem, inspirując się Geoffrey'em Moorhousem, który w 1972 roku próbował przejść, niestety bezskutecznie.
Wyruszają z Chinguetti w Mauretanii w sierpniu 1986 roku z trzema wielbłądami. Wędrują przez Mauretanię, Mali, Niger, Czad i Sudan, w maju 1987 roku wreszcie dotarli do Nilu w Abu Simbel w południowym Egipcie.
Pierwsze zarejstrowane przejście Sahary z zachodu na wschód środkami niemechanicznymi w ciągu 271 dni i 4500 mil wielbłądem.

Wędrówka na grzbiecie wielbłądzim trwała 9 miesięcy po ponad 7000 km bezdroży pustynnych, odciski, otarcia skóry, braki wody, prymitywny "węzeł sanitarny", pot lał się po tyłku, żar z nieba i suchość w ustach, brzmienie i odgłosy Czarnego Lądu, a gdy nas dopadła burza piaskowa, to czułam piasek w każdej części ciała, wypełniał moje pory...uciążliwe kleszce, insekty, dzikie zwierzęta konta tubylcy, inność, która mnie pociągała i odrażała, by wszystko to usatysfakcjonował i gloryfikował tryumf przetrwania i oglądania natury, malowanej ręką wirtuoza...
Gdy zaczynaliśmy tę podróż byliśmy sobie obcy a gdy ją kończyliśmy byliśmy jednością.
Polecam tę magnetyczną historię.

Po wielu latach wracam do tej książki i magicznej podróży, którą odbyłam z małżeństwem Asherów.
Michael Asher urodził się w Stamfort w roku 1953. Pełnił czynną służbę wojskową w Irlandii Północnej, studiowała w Carnegie College, pracowała dla patroli antyterorystycznych RUC Special Patrol Group. Rozczarowanie pracą na rzecz sił zbrojnych spowodowało zmianę i wyjazd w 1979...

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje.
Zaczyna od mojej ulubionej sztuki, ociekającej krwią, demonicznej, namiętnej, pełnej żądzy władzy z obnażeniem ciemnej strony ludzkiej natury - tak to "MAKBET".
Aktualność i uniwersalność pożądania władzy ogarnia umysł i duszę człowieka od najdawniejszych czasów.
Za każdym mężczyzną stoi kobieta, której demoniczność otwiera drzwi zamku Dunsinan, gdy prorocze słowa wiedźm zabrzmiały:

„Cześć, Makbetowi! Cześć ci, tanie Glamis!
Cześć, Makbetowi! Cześć, tanie Cawdoru!
Cześć, Makbetowi, który będzie królem.”

Za sprawą Michaela Fassbendera, którego cenie jako aktora i przystojnego mężczyznę, sięgnęłam po film z 2015 roku "Makbet".
Justin Kurzel zmierzył się z najbardziej znanym dziełem Szekspira.
Poetyckość skąpaną we krwi tron za sprawą proroctwa czterech wiedźm otrzymuje mężny, wódz Glamis - Makbet. Szkockie plenery gór, jezior, lasów hipnotyzują przeplatając z odcieniami czerwieni, przelewającej krew zdrajców Macdonwalda w wojnie domowej Szkocji pod Ellon, do zwycięstwa prowadzi nas Makbet. W blasku chwały i proroctwa wraca Makbet, żądna władzy Lady Makbet wciela plan zabójstwa króla Duncana. Surowość zamku Dunsinan w otoczeniu lasu Birnamskiego przy mrocznej, złowieszczej muzyce i scenach batalistycznych, w zwolnionej, niemej technice nadaje transu mordu by za chwilę wrzucić nas w kołowrót realistycznej bitwy, scena pojedynku pomiędzy Makbetem i Makduffem majstersztyk walki dwóch samurajów.
Rola Michaela Fassbendera uderza męstwem, bohaterstwem i służbie królowi Duncanowi, zalążek władzy obezwładnia mężnego wodza i na tym etapie jest w nim pierwiastek człowieczeństwa, lecz gdy za bezwzględną pychą żony Lady Makbet zanurzy zbrodniczy nóż w ciele króla przestaje być człowiekiem, jego umysł, dusze i ciało pochłania żądza władzy, oglądamy metamorfozę od dobra przechodzącego w szaleństwo i okrucieństwo... wiedźmy ostrzegają aby strzegł się chwili nadejścia Lasu Birnamskiego do zamku Dunsinam i spotkania z istotą, nie zrodzona z kobiety...
Lady Makbet w roli M. Cotillard jest bardzo poprawna i bardzo ogranicza środki wyrazu, brakuje w niej żądzy , namiętności, demoniczności.
Macduff w roli Seana Harrisa jest doskonały, charakteryzacja, środki wyrazu, mimika, determinacja , zasadność, hardość ducha i niezłomność.
Banco w roli Paddy Considine bardzo sugestywny, oddany Makbetowi, mężny, zdradzony przez przyjaciela i zabity.
Lady Macduff w roli Elizabeth Debicki jest z krwi i kości, prawdziwa dama, kobieta i matka, która stanie w obronie dzieci i poświęci wszystko,wachlarz emocji i środków wyrazu, myślę, że byłaby lepszą Makbeth.
Doskonała sceneria plenerów wytwarza magiczność, hipnotyzuje i mrocznie wprowadza nas w najaktualniejszą wciąż walkę polityczną o władzę, spływającą krwią z trupem gęsto ścielącym i nadzieją, że historia po chaosie wprowadzi równowagę i pokój.
Doskonałe zdjęcia Adama Arkapawa, kostiumy autorstwa Jacqueline Durran i charakteryzacja, oraz montaż Chris Dickens z oprawą muzyczną Jed Kurzela urzeka.

Makbet - naliczyłam około 12 ekranizacji.
Pierwsza z 1916 roku w reżyserii Johna Emersona.
Wersja znana filmu z 1948 roku w reżyserii Orsona Wellesa.
Oryginalna wersja "Tron we krwi" film z 1957 roku w reżyserii Akiry Kurosawy osadzony w feudalnej Japonii.
"Tragedia Makbeta" film z 1971 roku w reżyserii Romana Polańskiego.
„Macbeth 2007” Grzegorza Jarzyny.
Najnowsze dzieło z 2015 z Michelem Fassbenderem w reżyserii Justina Kurzela - niezwykła. Mnóstwo wersji nowatorskich i opartych na kanwie utworu.
Teatr telewizji "Makbet" w reżyserii Andrzeja Wajdy, obsadził w głównych rolach Tadeusza Łomnickiego - Makbet, Magdalena Zawadzka jako Lady Makbet, rok 1968 analogia do filmu o przygodach małego rycerza "Pan Wołodyjowski". Magdalena Zawadzka muszę przyznać, że świetnie się w tej roli spisała i demona wyzwoliła twarzą anioła:)

Duża Scena Teatru Polskiego w Bielsku-Białej przygotowuje premierę "Makbeta" na 12.03.2016 , chętnie zobaczę kolejną wersję, sztuki, której aktorzy nie chcą grać, jest przesąd, nie wymieniają tytułu, tylko mówią szkocka sztuka....

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje.
Zaczyna od mojej ulubionej sztuki, ociekającej krwią, demonicznej, namiętnej, pełnej żądzy władzy z obnażeniem ciemnej strony ludzkiej natury - tak to "MAKBET".
Aktualność i uniwersalność pożądania władzy ogarnia umysł i duszę człowieka od najdawniejszych czasów.
Za każdym mężczyzną stoi kobieta, której demoniczność otwiera drzwi...

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje.
Przechodzę do kolejnej ulubionej sztuki, ociekającej krwią i sztyletami, demonicznej, namiętnej, pełnej żądzy władzy z obnażeniem ciemnej strony ludzkiej natury - JULIUSZ CEZAR
Aktualność i uniwersalność pożądania władzy ogarnia umysł i duszę człowieka od najdawniejszych czasów.
Sztuka powstając odzwierciedlała obawy ludu Anglii przed zbliżającym się końcem władzy Królowej - Dziewicy Elżbiety I Tudor. Złoty okres jej rządów mógł zagrozić wojna domową, niewątpliwie Szekspir dostrzegł podobieństwo i powstał bardzo dobry dramat. Szekspir uczynił miejscem akcji Rzym, jednak szybko się zorientujemy, że zostało trochę z angielskiego słownictwa.
Wydarzenia z dnia tzw. Id marcowych czyli święta boga Marsa wypadają na 15 marca 44 roku p.n.e. i staną się dniem mordu wielkiego wodza, dyktatora, męża stanu, znakomitego mówcy, intelektualisty i pisarza - Juliusza Cezara i wtedy padło słynne zdanie :
"...O, et tu Brute! Więc konaj, Cezarze!..."
Czy wódz mógł uniknąć swego losu? Tak, próbowały zmienić ich bieg wróżbiarz, żona Kalpurnia....ale przeznaczenia nie można uniknąć.
Spiskowcy republiki pod przewodnictwem Kasjusza i Brutusa wcielają plan w życie i mniemaniu działania "dla dobra ogółu" tłumaczą swe działanie.
Juliusz Cezar z racji swej wielkości i zasług zapisując się na kartach historii stał się godnym bohaterem sztuki Szekspira, ktoś musi umrzeć, aby ktoś inny mógł władze objąć, walczyć wewnętrznie ze swoimi wątpliwościami, ktoś mógł wykorzystać sytuację dwóch innych i zgrabnie manipulować ludem.
Brutus - polityk, dowódca wojskowy, mówca i pisarz rzymski. Był zwolennikiem republiki, dyktaturę Juliusza Cezara próbował zwalczać, z czasem opowiedział się po stronie wodza.
Postać, którą możemy polubić, założenie udziału w spisku tłumaczył celem wyższym i dyktował poczuciem wolności i honorem, wbijając sztylet nie zabijał człowieka, zabijał dyktaturę.Prowadzi wewnętrzna walkę, próbuje swój czyn usprawiedliwić, wciąż targany pomiędzy patriotyzmem, honorem i przyjaźnią jaka darzył Juliusza Cezara.
Niezwykła jest scena nawiązująca do metafizyki, spotkanie i rozmowa z duchem Cezara.
Wierność i lojalność jego żony Porcji świadczy o tym, że był wielkim, dobrym człowiekiem. Szekspir jego małżonkę dość dobrze scharakteryzował, jednak Brutus stał się człowiekiem zdrajcą i tak postrzega go historia.
Kasjusz - generał rzymski, który brał udział w spisku, dość szablonowa postać, nie miał siły i wielkości Brutusa, wiedział, że musi się podporządkować i nie miał możliwości walki z Markiem Antoniuszem. To postać zdrajcy, który skazany jest na kroki w szeregu.
Marek Antoniusz , wódz i polityk rzymski. Silna osobowość, dominuje, sprzyjał Cezarowi. W momencie mordu Cezara szybko przegrupowuje siły i postanawia jak "lis i lew " w jednej osobie znaleźć język z Brutusem i Kasjuszem. Zawoalowana mowa do ludu rzymskiego nad ciałem Juliusza Cezara jest majstersztykiem i parafrazą uderzającą w spiskowców.
Wykorzystuje swoje pięć minut i rozpoczyna rządy z Oktawianem Augustem by zmierzać do finału pod Fillipi....
Doskonały dramat, warto sięgnąć po film z 1953 roku Mankiewicza z doskonałą obsadą Marlon Brando, James Mason, John Gielgud, Louis Calhern, Greer Garson, Deborah Kerr.
Film jest bardzo surowy, pogłębia to czarno-biała kopia i naturalność plenerów.
Teatr BBC z roku 1979 roku zaprezentował sztukę.

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje.
Przechodzę do kolejnej ulubionej sztuki, ociekającej krwią i sztyletami, demonicznej, namiętnej, pełnej żądzy władzy z obnażeniem ciemnej strony ludzkiej natury - JULIUSZ CEZAR
Aktualność i uniwersalność pożądania władzy ogarnia umysł i duszę człowieka od najdawniejszych czasów.
Sztuka powstając odzwierciedlała obawy ludu Anglii...

"...Romeo! Czemuż ty jesteś Romeo?
Wyrzecz się swego rodu, rzuć tę nazwę!
Lub jeśli tego nie możesz uczynić,
To przysiąż wiernym być mojej miłości,
A ja przestanę być z krwi Kapuletów..."


"...Jako obcego za wcześnie ujrzałam!
Jako lubego za późno poznałam!
Dziwny miłości traf się na mnie iści,
Że muszę kochać przedmiot nienawiści..."

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje.
Przechodzę do kolejnej sztuki, nie należy do moich ulubionych,miłość nieszczęśliwych kochanków, trucizna i sztylet w tle Werona.
Aktualność i uniwersalność pożądanie, namiętność, zabójstwo, nieszczęśliwi kochankowie, ludzi od najdawniejszych czasów dotyka.

Julia Capuletti i Romeo Montecchi, ona 14 lat, on 16 lat, balkonik,
po jednej nocy jak na XVI wiek to szybko datę ślubu ustalili i zaloty przeskoczyli.Urodzeni w dwóch zwaśnionych rodach stali się symbolem młodych i nieszczęśliwych kochanków a ich miłość skazana na niepowodzenie....

Pakiet dramatu poszerzam o dodatkowe propozycje.
Słuchowisko teatralne "Romeo i Julia".
Spektakl Teatru Telewizji z 1974 roku w reżyserii Jerzego Gruzy, klasyczna wersja w rolach kochanków - Bożena Adamkówna i Krzysztof Kolberger.
Współczesna wersja filmu na motywach sztuki Szekspira "Romeo i Julia " z 1996 w reżyserii Baz Luhrmann z DiCaprio i Claire Danes okraszona gadżetami XX wieku i świetna muzyką.
Powstały musicale, opery, balety.

"...Romeo! Czemuż ty jesteś Romeo?
Wyrzecz się swego rodu, rzuć tę nazwę!
Lub jeśli tego nie możesz uczynić,
To przysiąż wiernym być mojej miłości,
A ja przestanę być z krwi Kapuletów..."


"...Jako obcego za wcześnie ujrzałam!
Jako lubego za późno poznałam!
Dziwny miłości traf się na mnie iści,
Że muszę kochać przedmiot nienawiści..."

400 - lecie urodzin Szekspira...

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje.

Czas na kolejną sztukę - wymiar wielkiej miłości i zazdrości splata się z tragicznymi wydarzeniami w Wenecji.
Wenecja , miasto symbolizujące miłość i kochanków.
"Nie ma miłości bez zazdrości..." o tym śpiewała Violetta Villas.
Ta prawda oczywista jest i znana powszechnie....

Zespół Otella to już chorobliwa zazdrość , która staje się niebezpieczna i doprowadza do podejrzewania partnera o notoryczne zdrady, sprawdzania partnera i kontrolowaniem jego życia, działań.
Stan może powodować stany depresyjne.

Szekspir zabiera nas do Wenecji, tworzy bardzo kameralny klimat jednowątkowej dramaturgii obsesyjne zazdrości Otella i chęci paranoicznej zemsty Jagona.
Maur Otello, dowódca armii weneckiej sławny i godny podziwu, mężny wojownik powraca do swej oblubienicy, ukochanej żony Desdemony.
Miłość tych dwojga przeszywa namiętność, pasja, najczystsze uczucie i zaufanie. Desdemona piękna kobieta, wzór cnót i wierności małżeńskiej.
Kluczową postacią jest Jagon, mistrz intrygi, wciela w życie plan zniszczenia idealnego związku Otella i Desdemony, dalej zemsta na Kassjo (piękny młodzieniec i awansował).
Demoniczny plan realizuje w arcymistrzowski sposób powoli, sieć intryg plecie skrupulatnie, podsyca, insynuuje, udaje przyjaciela Otella i jednocześnie Kassia. Motywy jego działania nie są zbyt oczywiste, domyślamy się, że to sprawa pominięcia go w kwestii awansu (awans Kassia), może podobała mu się Desdemona, zazdrość o idealny związek Desdemony i Otella, może miłość do Otella...
Szatańska intryga niewierności osacza Otella, wdziera się do umysłu i serca, odziera z ludzkiej godności i wiary w człowieka, podsycanie atmosfery bólu i namiętności rodzi niezwykłe studium psychologiczne zazdrośnika,zaiskrzyło i płomień zazdrości rozrósł się, który nie widzi już innego rozwiązania...

Do pakietu dramatu polecam sztukę teatralna Teatru TV "Otello" z 1984 roku w reżyserii Andrzeja Chrzanowskiego , w roli Maura Daniel Olbrychski, Jagona odtwarza Piotr Fronczewski, Desdemona to Joanna Pacuła. Scenografia autorstwa nieżyjącej już Xymeny Zaniewskiej i Andrzeja Przybył. Oprawa muzyczna nadająca dramaturgii Józef Skrzek.
Ten przekład wg. Jerzego S. Sito jest bardzo nowoczesny, dosłowny i potęguje mocniejsze zwroty okolicznościowe.
Bardzo dobra obsada, duet Olbrychski - Fronczewski elektryzuje, pomiędzy nimi niewinna a zarazem zmysłowa Joanna Pacuła.

Tłumaczenie "Otella" Stanisława Barańczaka jest ugrzecznione i poetyckie.

Dodatkowo proponuję dwie ekranizację filmowe:
1952 roku Orson Welles "Otello" , sam reżyser w roli głównej, uważam , ze bardzo dobra.
1965 rok w reżyserii Stuart Burge. Sir Laurence Oliver, aktor zwany szekspirowskim, klasycznie i wiernie.Doskonała obsada :Derek Jacobi,Maggie Smith,Frank Finlay,Joyce Redman, Otello - Laurence Oliver. Ciekawostka jest fakt, że odtwórcy głównych ról, cała czwórka została nominowana do Oscarów.

Polecam operę "Otello" Verdiego z niezapomnianą rolą divy wszech czasów Callas.

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje.

Czas na kolejną sztukę - wymiar wielkiej miłości i zazdrości splata się z tragicznymi wydarzeniami w Wenecji.
Wenecja , miasto symbolizujące miłość i kochanków.
"Nie ma miłości bez zazdrości..." o tym śpiewała Violetta Villas.
Ta prawda oczywista jest i znana powszechnie....

Zespół Otella to już chorobliwa zazdrość , która staje...

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje.

"...Na honor, kłamiesz, bo cię zowią Kasią,
Czasem milutką, a czasem złą Kasią,
I najpiękniejszą Kasią w chrześcijaństwie,
Kasią z Kasina, Kasią Katarzynką,
Bo Katarzynki wszystkie — to pierniczki.
Więc słuchaj, Kasiu, moja ty pocieszko,
Gdym wszędzie słyszał cnót twoich pochwały,
Twej łagodności i twojej urody,
(Choć wszystkie stoją przymiotów twych niżej),
Tym poruszony wyruszyłem w drogę,
O twoją rękę przybywam się starać..."

Przechodzę do kolejnej sztuki, tym razem komedia z cudownym zakończeniem.
Szekspir był znawcą ludzkiej psychiki i stosunków międzyludzkich, namiętność, drwa i wióry lecą gdy sekutnica Katarzyna na scenę wychodzi...by doprowadzić za sprawą Petruchio tryumf miłości zamykał sztukę.
Poskromienie złośnicy lub Ugłaskanie sekutnicy podejmie się Petruchio, ale się będzie działo, gdy wielbiciel metodą "pobić Kasię jej własna naturą". Oczywiście u Szekspira nic nie jest oczywiste i nie wygląda z pozoru tak słodko, Kasia, jest chodzącym wulkanem za sprawą ojca i siostry Bianki i te prawdę odkryjemy , gdy w grę Petruchia wciągnąć się damy...

"...Nigdy! Kobiety słodszej nie widziałem;
Mówiono, żeś jest zła, dzika, ponura,
Dziś widzę, że to czarna była potwarz,
Boś jest wesoła, zabawna, uprzejma,
Powolna w mowie, wonna jak kwiat w maju,
Niezdolna zmarszczyć czoła, krzywo patrzyć,
Jak rozdąsane panny ust przygryzać,
Nie ma dla ciebie wdzięku sprzeciwianie;
Chętnie przyjmujesz wszystkich zalotników
I wszystkich bawisz uprzejmą rozmową.
Skąd wieść ta poszła, że Kasia kuleje?
Potwarczy świecie! Kasia tak wysmukła
I tak jest gibka, jak leszczyny gałąź,
Jak jej orzecha łupina tak smagła,
A stokroć słodsza od jądra orzecha.
Pozwól zobaczyć chód twój: nie kulejesz..."

Pakiet obowiązkowo poszerzam o doskonałą wersję ekranizacji tej sztuki dokonał w 1967 włoski reżyser Franco Zeffirelli z Elizabeth Taylor i Richardem Burtonem w rolach głównych.
Duet Taylor - Burton iskrzy namiętnościami, ognistym wzrokiem, pożądaniem, rękoczynami, ciętymi ripostami, dwa wulkany, chemia i tryumf miłości, dla tej pary trzeba to arcydzieło zobaczyć.
Scenografia, dekoracje, stroje, muzyka, aktorstwo - majstersztyk.

Mamy też dwie wersje rodzime Teatru TV w reżyseriach Zygmunt Hübner i Krzysztof Warlikowski z duetami Magdalena Zawadzka i Tadeusz Łomnicki (wcześniej ta para wystąpiła w "Makbecie") oraz Dorota Stenka i Adam Ferency. Hubner utrzymał spektakl w scenerii renesansowo-współczesnej z przymrużeniem oka. Warlikowski całkowicie uwspółcześnił z nutka dekadencji i odrobiną kostiumu, gadżetów XX wieku i zwierzęcym duetem Stenka - Ferency.

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje.

"...Na honor, kłamiesz, bo cię zowią Kasią,
Czasem milutką, a czasem złą Kasią,
I najpiękniejszą Kasią w chrześcijaństwie,
Kasią z Kasina, Kasią Katarzynką,
Bo Katarzynki wszystkie — to pierniczki.
Więc słuchaj, Kasiu, moja ty pocieszko,
Gdym wszędzie słyszał cnót twoich pochwały,
Twej łagodności i twojej urody,
(Choć wszystkie...

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje.
Rozszalała się burza na morzu, błyskawice, statek pomiędzy ogromnymi falami....
Prosper obserwuje to zdarzenie przykładając laskę czarodziejską:

"...Dziwnym zrządzeniem, opatrzna Fortuna,
Orędowniczka moja dziś łaskawa,
Wszystkich mych wrogów przygnała do wyspy.
Jam sztuką moją zbadał, że mój zenit
Stoi pod wpływem gwiazdy pomyślności;
Jeśli dziś chybię pomyślnego wpływu,
Nadzieje nasze zmarnieją na wieki.(...)
Przybywaj sługo! Jestem już gotowy.
Przyjdź, Arielu!..."

Ostatnia sztuka mistrza słowa, inna od wszystkich innych, nie jest tragedią ani komedią, bezkrwawa i niezwykle zaczarowana, ciemna strona ludzkiej natury otwiera się, izolacja rozbitków, wybaczanie samoistnie przychodzi jak za dotkniecie różdżki ,choć to zasługa Mirandy - czynnik pojednawczy czystości i niewinności w świecie żadnym władzy i zaszczytów, otoczona dobrymi duchami, nimfami a prym w tym wiedzie, uroczy, figlarny Ariel.
Sztuka porusza kwestię izolacji i adaptacji w nowych warunkach, jednak jednostka ludzka jest "stadna, gromadna" i dąży do życia w społeczeństwie, powrót do społeczeństwa bez pierwiastków magicznych.
Rzecz się dzieje na wyspie, która należała do Sykoraksy, matki Calibana, gdy Prosper i jego córka przybyli na wyspę , wygnani z Mediolanu.Rozpoczęli nowe życie, Calibana starali sie ucywilizować, poprzez naukę języka i religii, dwanaście lat pracowali i godnie żyli, Prosper karmił się zemstą...
Rozbitkowie lądują na wyspie, zostają rozdzieleni, książę Ferdynand, Alonso, król , Antonio, brat króla, Gonzalo, doradca króla, załoga. Ferdynand za sprawą czarów poznaje Mirandę i zakochuje się, nim jednak zdobędzie dziewczynę , musi ciężko pracować.
Na wyspie dużo się dzieje, jedni przemieszczają się , inni spiski knują a pierwiastek ludzki Prospera wciąż karmi się zemstą za dawne czasy...
Czarodziejska oprawa utrzymuje nas w takim bajkowych, sennym klimacie, z wesołością i fantazją Ariela.

Do pakietu polecam film "Burza" z 2010 roku z doskonała rolą Helen Mirren jako królowej Prospery, uroczego Ariela Ben Whishaw, słodka Miranda jako Felicyty Jones. Niezwykła magiczna wersja.

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje.
Rozszalała się burza na morzu, błyskawice, statek pomiędzy ogromnymi falami....
Prosper obserwuje to zdarzenie przykładając laskę czarodziejską:

"...Dziwnym zrządzeniem, opatrzna Fortuna,
Orędowniczka moja dziś łaskawa,
Wszystkich mych wrogów przygnała do wyspy.
Jam sztuką moją zbadał, że mój zenit
Stoi pod wpływem gwiazdy...

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje.
Słynna fraza "...Być albo nie być..." Hamleta wprowadzają nas w duchowe rozterki, szaleństwo (pozorne na potrzeby sytuacji), zmierzenie się z nową rzeczywistością i przewartościowanie moralne.
Sztuka o wyborach, dojrzewaniu, zbrodniach, Duchu, zemście, przyjaźni, nieszczęśliwej miłości , z czasem trup zacznie się gęsto ścielić w realiach, osadzona w Danii i zamku Elsynor.
Królowa, Król, zmarły niedawno król Hamlet i powrót na dwóch młodego księcia Hamleta, gdy odkrywa , że w tajemniczych okolicznościach zmarł jego ojciec, a matka dość szybko pocieszyła się w ramionach brata ojca i go poślubiła, nowa rzeczywistość.
Szekspir zabiera nas w niezwykłą hermetyczna podróż, z szybko dojrzewającym Hamletem, metafizyczna strona z królem - ojcem Hamletem i wzniosłym zadaniem dla syna, by zemsty dokonał na niewiernych, przeplatane miłością do niezwykle kruchej istoty i dobrej Ofelii, którą zniszczy swym szaleństwem. Hamletowska droga jest samotna, skazana na ofiarę, misja do spełnienia , jedyny przyjaciel Horacy, wbrew przeciwnościom losu i świata stoi wierni przy nim.
Aktualność problemów jednostki, doskonale skrojone charaktery, pokrętność i oblicze ludzkie w dążeniu do absolutu, afrodyzjak władzy i żądzy włada ludzkimi umysłami i jest niezmienne. Zjawisko przyjaźni dozgonnej i niezmiennej jest wartością najwyższą.
Szekspir był genialny i nadal po 400 latach uśmiecha się do nas, bo natura ludzka jest przewidywalna i niezmienna...

Do pakietu polecam dwa obrazy .
Banquet: 100 dni cesarza z 2006 w reżyserii Xiaogang Feng.
Pasja, namiętność, żądze w tańcu derwisza walczącego i grającego zmysłową grę...Chiny 907 rok dynastia Tang, wewnętrzne działania wojenne i śmierć cesarza w niewyjaśnionych okolicznościach i czas na księcia Wu Luan.
Zostajemy wciągnięci w niezwykłe wewnętrzne pałacowe gry, ścieranie się poglądów i walka o tron.
Dwie godziny hipnotyzujące dla oczu i uszów, nawarstwiają się kolory, wnętrza, kostiumy i ruch sceniczny walk, tańców, przeobrażania się ze zła w dobro, nostalgii i miłości, pożądania i nienawiści, oczekiwań i goryczy...

Teatr masek urzeka nas zmysłowością, perfekcją i obnażeniem ludzkich emocji i słabości, gra na strunie, która może fałszywie lub złudnie melodię zagrać...
Fantastyczne aktorstwo, reżyseria, muzyka , kostiumy, zdjęcia....ARCYDZIEŁO, które odświeżyło i w niezwykłej wersji pokazuje "Hamleta".

"Hamlet " BBC z 2009 roku David Tennant w roli księcia, niezwykle realistyczna, sugestywna i przepełniona szaleństwem postać, wzbogacona mimiką. W scenerii stylowej wyłaniają się bohaterowie, we współczesnym kostiumie i wierni językowi szekspirowskiemu.
Hipnotyzująca, bardzo nowatorska wersja o wyborach, zbrodniach, trupach, szaleństwie porywa nas na 3 h.
Doskonałe aktorstwo, oszczędność środków wyrazu czyni to arcydziełem.

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje.
Słynna fraza "...Być albo nie być..." Hamleta wprowadzają nas w duchowe rozterki, szaleństwo (pozorne na potrzeby sytuacji), zmierzenie się z nową rzeczywistością i przewartościowanie moralne.
Sztuka o wyborach, dojrzewaniu, zbrodniach, Duchu, zemście, przyjaźni, nieszczęśliwej miłości , z czasem trup zacznie się gęsto ścielić w...

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje...
tym razem mistrz zabiera nas do XVI wiecznej Wenecji,pięknej architektury, klimat swobody, gondoli, masek, rozpusty...i antysemityzmu.
Ówczesny czas nie był łaskawy dla Żydów bez ziemi, bez praw, mieszkających w getcie, noszących czerwone czapki, nie opuszczających po zmroku swym domostw. Szekspir porusza problem antysemityzmu, ksenofobii czyniąc głównego bohatera lichwiarza, który symbolizuje uciśnienie, izolację, pogardę i w zmierzeniu się z kupcem Antonio (ten , który chętnie pogardzał Żydami i posłał kilka niewybrednych zwrotów), który potrzebuje 3000 dukatów dla swego przyjaciela-miłości Bassanio, który potrzebuje tych pieniędzy dla zdobycia lepszej partii małżeńskiej, ta potrzeba rodzi zobowiązania, które świadczą o intencjach i konsekwencjach, którymi staje się funt ciała jako zastaw dla tej kuriozalnej pożyczki, gdyby w ciągu trzech miesięcy nie nastąpił zwrot.
Złożoność tego dramatu otwiera przed nami kolejne etapy , Antonio traci majątek, lichwiarz traci córkę i majątek, Bassanio żeni się Portią i odkrywa miłość...
Konsekwencje pożyczki kładą się cieniem na wszystkich, bo Bassanio szukając rozwiązania dla Antonio podważa zaufanie i lojalność wobec żony, która niebawem przekona się, że miłość jej męża jest miłością dzielenia się z Antonio, który jest dla męża ważniejszy. Tragedia lichwiarza odzwierciedla człowieka, który ustalając warunki pożyczki, intrygował morderstwo, po drodze stracił córkę i majątek ,i w ostateczności zemsta stanowiła karmę. Nie jest to jednak postać, którą jest negatywna i pozytywna, sytuacja skazuje tego człowieka na porażkę i te działania.
Tragedia nie kończy się w momencie zakończenia o czym Szekspir wiedział, że to będzie trwało do czasów obecnych i problem wciąż jest aktualny. Państwo Izrael nie rozwiązało problemu antysemityzmu, nienawiści, ksenofobii a grą pozorów mistrz pokazuje, że natura ludzka i psychologiczne mechanizmy działania pozostają takie same.
Genialność i okrutność tragikomedii.
Polecam dodatkowo niezwykłe film z 2004 roku "Kupiec wenecki", widowiskowość XVI wiecznej Wenecji z majstersztykiem procesu sądowego w mistrzowskim duecie lichwiarza - Antonio Pacino - Irons.

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje...
tym razem mistrz zabiera nas do XVI wiecznej Wenecji,pięknej architektury, klimat swobody, gondoli, masek, rozpusty...i antysemityzmu.
Ówczesny czas nie był łaskawy dla Żydów bez ziemi, bez praw, mieszkających w getcie, noszących czerwone czapki, nie opuszczających po zmroku swym domostw. Szekspir porusza problem antysemityzmu,...

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje...

"...Czas wlecze się o kulach, póki miłość nie spełni wszystkich swych obrzędów..." i znów Pan Szekspir śmieje się, że ludzkiej natury nic nie zmieniło od 400 lat.

Smutna sztuka o najszczęśliwszym zakończeniu odkrywa przed nami miłosna sferę, którą jedni czczą i bóstwem czynią, a inni rękami i nogami bronią się przez skrzydlatym bożkiem, który mógłby ich strzałą ugodzić....
Tym razem pan Szekspir zakochanych Hero i Claudio sprawiła posłańcami intrygi miłosnej skierowanej ku upartym, wolnym i niezależnym, hołdującym stanowi wolnemu - kawalerstwa i panieństwa - Beatrice i Benedict.
Sztab innych postać, które dodadzą kilka działań od siebie,
pozytywnych , negatywnych, ale to uczyni całe to widowisko słodko - kwaśnym delektem:)
W scenerii pięknego ogrodu, soczystych barw, zapachów afrodyzjaków, muzycznymi taktami wplata się w knowania, konszachty, intryżki i gierki. Kto się czubi, ten się lubi i tak oto będzie Beatrice i Benedict nas uświęcać w przekonaniu, że jednemu na drugim nie zależy, każdy kontroluje swoje uczucia...ale gdy wybuchnie zarzewie uczucia, to biada wszystkim wokół, gdy ktoś im zagraża, bo jedno za drugie "życie " odda...i nic już nie znaczy "..."Cierpieć z miłości", piękne wyrażenie! Cierpię z miłości, to prawda; gdyż kocham cię wbrew woli..."
Niezwykle trafne riposty, dialogi, podszyte humorem, finezyjnością i pieprznym smaczkiem. Drugim dnem mistrza malowanego słowa staje się ludzka natura i jej ingerencja, manipulacja, władza w meandry ludzkiej, mrocznej uczuciowej strony.

Do pakietu polecam fantazyjnie - pieprzną komedię "Wiele hałasu o nic" z 1993 roku.
Doskonałe aktorstwo zaczynając od Kenneth Branagh, irlandzkiego pochodzenia artysta, który Szekspira wzniósł na Nowe Horyzonty, Emma Thompson wszystko czego się chwyci, wychodzi perfekcyjnie, Michael Keaton - pojawia się w kostiumie, oryginalny język i rola oryginała / szaleńca majstersztyk, przystojny Denzel Washington tez godnie wstąpił w progi mistrza ze Stratfordu, młodziutka Kate Beckinsale równie uroczo zbudowała swą postać, nie sposób spojrzeć na negatywna postać Keanu Reeves, która świetnie pasuje do dotychczasowych.
Świetne zdjęcia Rogera Lansera, muzyka Patrica Doyle, scenografia ; Martin Childs / Tim Harvey, piękne kostiumy Phyllis Dalton. Scalający pracę powyższych osób jest reżyser i scenarzysta, i aktor w jednej osobie Kenneth Branagh - majstersztyk.

wiele hałasu o nic? czy rzeczywiście i znów Pan Szekspir miał rację:)

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje...

"...Czas wlecze się o kulach, póki miłość nie spełni wszystkich swych obrzędów..." i znów Pan Szekspir śmieje się, że ludzkiej natury nic nie zmieniło od 400 lat.

Smutna sztuka o najszczęśliwszym zakończeniu odkrywa przed nami miłosna sferę, którą jedni czczą i bóstwem czynią, a inni rękami i nogami bronią się przez skrzydlatym...

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje...
Szekspir zabiera nas w najkrótsza noc roku - Noc Świętojańską, gdzie za dotknięciem czarodziejskiej pałeczki szatańskiego sługi Pucka ,króla elfów - Oberona .
Senność z jawa będzie się mieszać, kochankowie snuć marzenia i pragnienia, otworzymy drzwi percepcji, i ujrzymy Tytanie z osłem, Hermia i Helena , kochanków będą wypatrywać w Demetriuszu i Lysandrze. Leśna sceneria, duszki, elfy, migające gwiazdy, zmysłowa muzyka, wino, sprawią, że ulegniemy mitologicznym i średniowiecznym instynktom.
Perwersyjność, erotyzm przeplata się w sferach świata realnego i mary, tęsknoty skrywane w duszy, zakamarki naszego umysłu w maskaradę zamienia Puck.
Piękna scenografia, soczystość barw, negliż, piękne ciała ,upojenie w dwóch światach realny nowożytne Ateny i magiczny las...przygotowania weselna króla Tezeusza i Hipolity, i zabawna trupa aktorska, która z dramatu, komedie wyłuskały swą interpretacją i improwizacją.
Tryumf miłości...i dalej przemijanie, refleksja, utrata i życie kręci się....

"...Jeśli duszek źle was bawił,
Sprawcie,by wszystko naprawił.-
Pomyślcie,że wszyscy śnili,
Gdyśmy tutaj z wami byli.
A marny obrazek ten
To po prostu był wasz sen..."

Do pakietu polecam:
Radiową wersję Teatru Polskiego Radia spektakl.

" Sen nocy letniej" 1935 rok
Widowiskowość, finezyjność, fantazja, baletowe sekwencję i porywająca muzyka Feliksa Mendelssohna - Bantholdy, i Mickey Rooney jako Puck :)

"Sen nocy letniej" 1959 rok
Czechosłowacka oryginalna wersja Szekspira, w animacji lalkarskiej, piękna scenografia,kostiumy i fantazyjność, magiczność, muzyka i narracja Richarda Burtona.

"Sen nocy letniej" 1968 rok
Wierna adaptacja, szarość panuje na ekranie i DIALOGI....

"Sen nocy letniej" 1999 rok
Miasteczko Ateny we Włoszech w scenerii XIX wiecznej, sztywność kołnierzyków, surowość rodziców a małżeństwo zawierane są niestety nie z miłości...
Michael Hoffman za sprawą Szekspira zabiera nas w najkrótsza noc roku - Noc Świętojańską, gdzie za dotknięciem czarodziejskiej pałeczki szatańskiego sługi króla elfów - Oberona .

"Sen nocy letniej" 2016 rok
Nowoczesna wymowa klasyku Szekspira z dyktaturą, jeńcami, śmiercią, Hermia w czerwonej ramonesce, Oberon jak potężny diabeł wygląda.

400 - lecie urodzin Szekspira zobowiązuje...
Szekspir zabiera nas w najkrótsza noc roku - Noc Świętojańską, gdzie za dotknięciem czarodziejskiej pałeczki szatańskiego sługi Pucka ,króla elfów - Oberona .
Senność z jawa będzie się mieszać, kochankowie snuć marzenia i pragnienia, otworzymy drzwi percepcji, i ujrzymy Tytanie z osłem, Hermia i Helena , kochanków będą wypatrywać...

Thomas Hardy zabiera nas w XIX wieczny wiktoriański świat, inny, może trochę nierzeczywisty, konserwatywny ze sztywnym gorsetem konwenansów, który trójka bohaterów próbuje poluzować.
Książka wydana w 1895 roku i od razu z rozgłosem, i skandalem dla pisarza, który zostaje odwołany od "czci i wiary", Walsham How , biskup Wakefield spalił kopię powieści, zarzucał niemoralne i nieetyczne zachowanie, uderzenie w religię i instytucję małżeństwa. Krytycy literaccy i obrońcy moralności okrzyknęli książkę "Juda obsceniczny", "Juda niemoralny" itd...Cała ta otoczka spowodowała, że Thomas Hardy postanowił nie napisać już powieści, skupił się na znacznie wymagającej sztuce - poezji.
W książce spotkamy wiele wątków autobiograficznych pisarza,m.in: autor studiował łacinę i grekę, pracował jako asystent architekta Arthura Blomfielda , specjalisty od restauracji kościołów i budowniczego nowych w stylu neogotyckim. W wieku 26 lat miał romans z 16 letnią Trypheną Sparks, która była jego siostrzenicą i niestety z tego powodu nie mógł jej poślubić, podobo z tego zwiążku było dziecko. Tryphena stała się inspiracją do napisania książki, zmarła w 1890 roku i pierwowzorem dla Fancy Day i Sue Bridehead.
Tytułowy Juda jest niejasny, mroczny, ponury w tłumaczeniu odnosi się do 19 lat, które spędzimy ze sobą pomiędzy wiejskim Marygreen i Alfredston, małomiasteczkowość kontra wieże uniwersyteckiego Christminster City.
Juda i one dwie, Arabella i Sue, są jak ogień i woda, niebo i ziemia, anioł i diabeł, czarne i białe, mądra i głupia. Arabella, wiejska piękność, córka hodowcy świń, postanawia zdobyć za wszelką cenę Judę. Jednostka prymitywna, wyrachowana i po trupach dojdzie do celu, cel uświęca środki, przed niczym się nie cofnie, gdy do ołtarza nie doprowadzi naiwnego i prawego Judę.
Sue, to dziewczyna, którą Hardy skroił na XX wiek, niezwykła, ciekawa, oczytana, szalona i pozbawiona jakichkolwiek konwenansów. Dziewczyna - kobieta, która wyprzedziła swoje czasy, przełamała bardzo konserwatywne, wręcz skamieniałe ramy społeczne, walka o poczucie własnej wartości, dorównanie mężczyźnie, podjęcie pracy, pierwiastek feminizmu i emancypacji.
Miłość i związek z mężczyzną nie musi być scementowany węzłem małżeńskim.
Wiktoriańskie skostniałe systemy funkcjonowania społeczeństwa pisarz obnaża w najbardziej barwny i naturalny sposób, z zestawem wad i zalet.
Uniwersalność i wartości powieści w XXI wieku wciąż obrazują zakłamanie, zacietrzewienie, stałe schematy, rola kobiety i jej niższa pozycja w społeczeństwie, brak możliwości na własny rozwój, naukę i zawodowy rozwój.
Idealna miłość, platoniczne uczucie kontra cielesność, pożądanie i sensualność, stymulację, czerpanie przyjemności z obcowania i poznawania ciała w zderzeniu z archaicznym, purytańskim i religijnym społeczeństwem.
Wykluczenie, wyalienowanie z wiktoriańskiej społeczności, każdy przejaw jednostkowego myślenia i wybranie drogi własnej, niedostosowanie się do ogólnych zasad i reguł, odseparowania, eksterminacji i marginalizacji.
Epicka powieść z niezwykłym rozmachem napisana, piękny styl nurtu naturalizmu, mocno nasycona filozoficzno - uduchowionymi przemyśleniami Judy przełamywana wolnomyślicielstwem Sue okoniem przedstawicielki chłopskiego sprytu, prymitywizmu i wyrachowania i lenistwa - Arabella.
Ta tragiczna opowieść prowadzi nas przez epokę, którą społeczno - obyczajowo - religijne pryzmaty zniszczą jednostkę wrażliwą, pełną aspiracji ambicji, która chce wyrwać się z okowów zgrzybiałego, zmumifikowanego, zmurszałego i zacofanego społeczności.

Thomas Hardy zabiera nas w XIX wieczny wiktoriański świat, inny, może trochę nierzeczywisty, konserwatywny ze sztywnym gorsetem konwenansów, który trójka bohaterów próbuje poluzować.
Książka wydana w 1895 roku i od razu z rozgłosem, i skandalem dla pisarza, który zostaje odwołany od "czci i wiary", Walsham How , biskup Wakefield spalił kopię powieści, zarzucał niemoralne i...

Po kryminałach ociekających krwią...chętnie wskoczę do epoki wiktoriańskiej.
Epoka wiktoriańska XIX wiecznej Anglii jest szczególna zaczynając od samej królowej Wiktorii, która lubiła koty, interesowała się zjawiskami paranormalnymi i stała się "babką Europy", jej potomkowie zasiadali na tronach Europy. Rewolucja przemysłowa, maszyna parowa, kolonializm, Kuba Rozpruwacz, powieść grozy i romantyczna....
Główna bohaterka o wdzięcznym imieniu Tessa, przyjemnej aparycji trafi na swe przeznaczenie mężczyzn - fatalista Alec d'Urberville i idealistę Angela Clare'a. Gorset konwenansów mocno związany, ale panna ulega Alecowi, wizja odzyskania włości rodzinnych przez rodzinę Tessy pozostaje mrzonką...Los jednak daje druga szanse Tessie, na jej drogę wchodzi idealista Angelo i tutaj wydawałoby się, że szczęście już zagości w duszy dziewczyny....niestety jej przemyślenia, może trochę obłudna uczciwość, wątpliwość czy poślubić, czy nie, czy tajemnice z przeszłości wyznać, czy nie i prawie jak w telenoweli...
Charakter naszej bohaterki czyni ja irytującą, męczącą i niestety znów sobie zaszkodzi swa szczerością. T. Hardy na tle wywodów Tessy wprowadza niezwykle barwny obraz wsi,piękne opisy natury,gospodarstw i galerii postaci, sami rodzice Tessy niezwykle ciekawi, tryskający humorem i chętnie przyjmujących dary losu, czy Marianna jedna z dojarek, pani trunkowa, ale świetnie komentująca rzeczywistość, młode dojarki Iza i Retty, trzpiotki, frywolne i uosobienia dobroci.
Autor porusza też kwestę rozwoju epoki przemysłu,kapitalizm rośnie w siłę, migracja ze wsi do miasta,zatrudniania kobiet i dzieci,porusza też sprawy edukacji, uczelnie dostępne tylko dla zamożnych.
Famme fatale mimo podtekstu autora "historia kobiety czystej" stała się nią za przyczyną kroków, które stały się następstwem konsekwencji działań...wina nie leży po jednej stronie.
Do pakietu polecam film z 1979 roku Romana Polańskiego z doskonałą Nastassją Kinski lub audiobook, który zmysłowym głosem lektora przeniesie nas w epokę wiktoriańską...

Po kryminałach ociekających krwią...chętnie wskoczę do epoki wiktoriańskiej.
Epoka wiktoriańska XIX wiecznej Anglii jest szczególna zaczynając od samej królowej Wiktorii, która lubiła koty, interesowała się zjawiskami paranormalnymi i stała się "babką Europy", jej potomkowie zasiadali na tronach Europy. Rewolucja przemysłowa, maszyna parowa, kolonializm, Kuba Rozpruwacz,...

Moje drugie spotkanie z twórczością T.Hardego tytuł książki zabiera nas w miejsce sielankowej XIX wiecznej wiktoriańskiej wsi, posiadłość odziedziczona przez Betsabę Everdenę.
Betsaba jest młoda, atrakcyjna, energiczna i bardzo niezależna finansowo i mentalnie, co stanowi wyzwanie dla mężczyzn, którzy będą próbowali ją zdobyć i "oswoić".
Farma stanowi filar opowieści, fabuła ciągnie się leniwie i uczestniczymy w życiu wsi,cztery pory roku, płodozmiany, sianokosy, wykopki i hodowla zwierząt - owce i wokół nich się dużo dzieje, stanowią przekleństwo jednych i radość drugich, gdy tak spojrzymy na piękne trawą porośnięte łąki i tysiące owiec to zapiera dech taki widok na tle gór...
Rozrywka wsi to sobotnie wyjścia do karczmy, plotki przy kuflu piwa, opowieści, tańce, hulanki i romanse wioskowe. Nie spotkamy się tutaj z balami, wizytami przy herbatce miedzy posiadłościami, salonowymi rozmowami o kulturze, literaturze czy teatrze....szybciej o innej rasie świń czy co zrobić by owce lepiej się chowały...
Przepiękne opisy natury, zbocza górskie, klify czy ogromne połacie pól i łąk ,i galopująca na koniu Betsaba te obrazy mnie oczarowały...
Uczestnictwo w myciu i strzyżeniu owiec, niezwykła współpraca wszystkich pracowników w gospodarstwie i samej Betsaby, która doskonale się tam odnalazła.
Niezwykła zabawa zorganizowana dla wszystkich współpracowników, jadło, picie, tańce i śpiew na dwa głosy Betsaba - Boldwood.
Los postawił na drodze tej dziewczyny trzech mężczyzn i owce, wciąż mam obrazek, gdy Gabriel Oak niesie mała owieczkę, to jego przekleństwo i perspektywa nowego życia. Oak jest prawym ,dobrym człowiekiem, który gdy pojawił się na drodze Betsaby już nigdy z niej nie zejdzie i do końca zostanie jej przyjacielem, dobrym opiekunem i człowiekiem z perspektywami, los podsunął jej najlepszego z mężczyzn.
Owce to tęż część życia farmera pana Boldwooda, stateczny bogaty gospodarz, którego pojawienie się Betsaby przewróciło życie o 180 stopni....
Polanka wśród paproci, gdzie Betsaba stanie się obiektem efektownego tańca z szabla, sierżanta Troja i jak tu nie ulec "czarowi czerwonego munduru", wszak panny sznurem za mundurem...
Nieoczywiste wybory naszej bohaterki stanowią niezwykła opowieść, która ludzkie namiętności, rozterki, bóle, porażki, odrzucenie, wartości i ciągłe poszukiwanie siebie i swoich ideałów....
T. Hardy poruszył w książce istotne sprawy dotyczące wiktoriańskiej Anglii - migracje ludzi ze wsi do miast lub dużych posiadłości farmerskich, sprawę nieślubnego dziecka, oraz postawę kobiety niezależnej finansowo i mentalnie, wykształconej w zdominowanym męskim świecie.
Polecam tę książkę, zdecydowanie lepiej się czyta i bohaterka (w porównaniu do Tessy)jest barwniejsza, z krwi i kości, taka koleżanka z sąsiedzkiej posiadłości.
Polecam dodatkowo wsłuchać się w "Z dala od hałaśliwego tłumu" w Teatrze Wyobraźni, przenosimy się w czasie za sprawą świetnych aktorów.
Powstały dwa filmy, jeden z 1967 roku w roli głównej Julie Christie,bardzo dobra ekranizacja, odtwórcy ról męskich bardzo dobrze dobrani, zwłaszcza sierżanta Troja, piękne plenery.
W roku 2015 powstał najnowsza wersja z doskonała Carey Mulligan jako Betsabą i Matthias Schoenaerts jako Gabrielem, niezwykle przystojny i hipnotyzujący, Michael Sheen jako Baldwood niezły, Tom Sturridge - sierżant Troy beznadziejny odtwórca roli. Przepiękne plenery, natura jest tłem filmu, muzyka.

Moje drugie spotkanie z twórczością T.Hardego tytuł książki zabiera nas w miejsce sielankowej XIX wiecznej wiktoriańskiej wsi, posiadłość odziedziczona przez Betsabę Everdenę.
Betsaba jest młoda, atrakcyjna, energiczna i bardzo niezależna finansowo i mentalnie, co stanowi wyzwanie dla mężczyzn, którzy będą próbowali ją zdobyć i "oswoić".
Farma stanowi filar opowieści,...

Trzecie spotkanie z epoką wiktoriańską oczami T. Hardy'ego, po "Z dala od zgiełku", który mnie zauroczył wciąż jestem głodna....
Wrzosowiska Egdonu piękne a zarazem posępne i złowrogie stają się miejscem akcji wybuchu wielkiej namiętności....a duchy Eustachii i Damona unoszą się.

"...Przedwieczorny zmierzch i rozległy obszar ugoru, znanego jako wrzosowisko Egdon, przybrało barwę coraz ciemniejszego brązu.
Zwiastującą nisko białawą płachtą obłoków, która odcinała go od nieba, wyglądała jak namiot mający za podstawę całe wrzosowisko.(...)Zasnutych tym białym welonem, z pokrytą ciemną roślinnością ziemią.(...)
Ponury wygląd tej okolicy potrafił niejednokrotnie opóźnić świt, omroczyć blask południa, zwiastować grozę nie rozpętanych jeszcze burz, a bezksiężycową nieprzeniknioną ciemność nocy wypełnić przerażeniem i trwogą.(...)Objawiało się jego wspaniałe, osobliwe piękno.(...)
Naturę Egdonu wyczuwało się najlepiej, gdy nie widziało się wyraźnie szczegółów krajobrazu.(...)Obszar porosłych wrzosem wzgórz i dolin jak gdyby podnosił się na powitanie miłej mu.(...)Tym , którzy wrzosowisko ukochali, jawiło się ono we wspomnieniach, jako miejsce szczególnie bliskie i łaskawe.(...)Tak bliskie uśmiechnięte, kwieciste i urodzajne równiny.(...) W godzinie zmierzchu krajobraz Egdonu tchnął majestatem, lecz nie surowością, urzekał dostojeństwem bez ostentacji, zda się, przed czymś ostrzegał i był prawdziwie wielki w swej prostocie..."

Czyniąc to niezwykłe miejsce natury żywiołem wielkiej miłości Eustachii i Damona przeniósł nas w zakamarki ludzkich psychiki, pragnień, upokorzeń. Poznajemy losy Eustachii i Damona, Tomasiny i Clyma, ta czwórka w szaleństwie pragnień i dążeń popełni błędy, które naprawia Viggory Venn.
Pan Venn to bardzo tajemnicza postać, którą Hardy wprowadzając uczynił tę powieść realną i ciepłą, to sprzedawca farb, czarodziej, przedsiębiorca mleczarski. Pracowity człowiek, który jak Hermes zajmuje się posłannictwem i korygowaniem zaistniałych sytuacji, gotowy poświęcić wszystko, aby uczynić szczęśliwymi wszystkich dookoła, kosztem własnych uczuć.
Nie jest to łatwe zadanie, namiętność skrzy, nienawiść kiełkuje, a na wrzosowisku wciąż płonie ognisko...
Powieść przypomina trochę "Wichrowe wzgórza" polecam książkę.
Polecam do pakietu również słuchowisko "Teatr Wyobraźni" pt: "Powrót na wrzosowisko", trzy części, słucha się fantastycznie, głos Eustachii podstawia M. Kożuchowska i jest doskonała w tej roli.
Film "Miłość z wrzosowiska" z 1994 roku w roli Eustachii - Catherine Zeta-Jones a Damona - Clive Owen, film nie jest arcydziełem, przyjemnie przenosi w wiktoriańską epokę z pięknymi plenerami i oprawą muzyczną.

Trzecie spotkanie z epoką wiktoriańską oczami T. Hardy'ego, po "Z dala od zgiełku", który mnie zauroczył wciąż jestem głodna....
Wrzosowiska Egdonu piękne a zarazem posępne i złowrogie stają się miejscem akcji wybuchu wielkiej namiętności....a duchy Eustachii i Damona unoszą się.

"...Przedwieczorny zmierzch i rozległy obszar ugoru, znanego jako wrzosowisko Egdon, przybrało...

"...Nigdy jej nie znałeś, poznałeś tylko moją jej wersję..."

Poznajemy dwie siostry , dualizm , symbioza albo jedność dwoistości, doppelganger...
Czy można zamieszkać w cudzej skórze, skórze bliskiej osoby ?
Przejąć jej nawyki i gesty ?
Jeść, mówić, chodzić, spać ?
Spać na plecach, z jedna ręką nad głową, a nie zwinięta w kłębek ?
Czy chęć powrotu do czyjegoś życia może być silniejsza od tragicznych przeżyć?
"...Jeśli staniesz się doskonała, jeśli nigdy nie zrobisz nic, by go rozzłościć, może być twój, przekonywała mnie.
A ty nie będziesz miała nic przeciwko temu?- spytałam
Odejdziesz i nigdy nie wrócisz, zostawisz mnie w spokoju, pozwolisz mi być(...) Tak, powiedziała. Jeśli przyrzekniesz, że będziesz go kochała, będziesz się o niego troszczyła..."
I zaczyna się walka o ciebie i wyruszamy z siostrami w niezwykle pokrętną, niejednoznaczną, wymijająca i bardzo dyplomatyczną misję, która prowadzi nas w trzyczęściową opowieść. Dwutorowa narracja: teraz, wcześniej obrazowanie faktów i umieszczenie tego w czasoprzestrzeni, dalszy rozwój narracji z perspektywy Layli, Finna, trzecia część finałowa dotyczy Finna.
Bardzo ciekawy pomysł na fabułę, zabrakło mi utrzymania podskórnego napięcia po kilku stronach, nierówność akcji, i konia z rzędem temu, kto ogarnie te nieszczęsne "matrioszki", które miały być czarnym koniem, a rozpełzły się.
Debiut autorki był doskonały i mnie porwał, im dalej w las to ciemniej i nie straszno, a nawet śmieszno. Czekam na następna książkę i liczę, że te dwie ostanie, to był wypadek przy pracy.




"...Myślałem, najgorzej jest nie wiedzieć. Nie wiedzieć, co się stało(...), nie wiedzieć, gdzie ona jest jest, czy żyje, czy jest martwa. ale wiedzieć jest znacznie gorzej..."

"...Nigdy jej nie znałeś, poznałeś tylko moją jej wersję..."

Poznajemy dwie siostry , dualizm , symbioza albo jedność dwoistości, doppelganger...
Czy można zamieszkać w cudzej skórze, skórze bliskiej osoby ?
Przejąć jej nawyki i gesty ?
Jeść, mówić, chodzić, spać ?
Spać na plecach, z jedna ręką nad głową, a nie zwinięta w kłębek ?
Czy chęć powrotu do czyjegoś życia może...

"...Na ten dzień czekała od lat. Na przyjęcie, o jakim marzyła. Będą wszyscy jej bliscy i przyjaciele...poza córką, Marnie. Lecz choć Livia przed nikim się do tego nie przyznaje, nieobecność dziewczyny wcale jej nie martwi. Niestety, na imprezie pojawi się ktoś, kogo wolałaby nigdy więcej nie widzieć, co przyćmiewa jej radość. Podobnie jak to, że po przyjęciu będzie musiała zdradzić mężowi sekret, który wywróci jego życie do góry nogami..."

Trzecie spotkanie z autorką thrillerów psychologicznych i mam bardzo mieszane odczucia, aby nie rzec, że dylematy.
Trudną książkę zakwalifikować do gatunku thrillera, może gdzieś pomiędzy obyczajem a dramatem rodzinnym.
Fabuła i narracja prowadzona jest dwuosobowo, poznajemy głównych bohaterów i ich historię pełną sekretów z ich własnej perspektywy.
Zagościmy na przyjęciu, które jest zorganizowane dla Livii z okazji jej czterdziestych urodzin. Nim trafimy na przyjęcie, cofniemy się w czasie przeszło dwadzieścia lat, do momentu, w którym wybrała z mężem dom z niezwykle pięknym ogrodem. Stuletni dom nadawał się remontu, natomiast ogród był urządzony niewidzialna ręką ogrodnika i potrzebował obecności ludzi, którzy poprowadzą pielęgnację właściwą ręką. Ten dom, ten ogród staną się przepustką do lepszego świata, z którego ją usunęli, do spełnienia pragnień, aspiracji i ambicji, to miejsce stanie się scenografią dla przyjęcia na 40 urodziny.
Niespełnione pragnienia, aspiracje, ambicje ciągną się za człowiekiem, obopólne pretensje, obwinianie się, niezaspokajanie potrzeb i wreszcie sekrety. Sekrety podszyte bezpieczeństwem, ochroną, relacjom bliskich i przyjaciół, moralnymi dylematami.
W ciągu niemal doby dostajemy pakiet informacji, które powinny wywrócić świat do góry nogami...niestety nie otrzymamy podskórnego napięcia, mrożących w żyłach scen, akcji, która będzie dozować emocje.
Dwoje ludzi,którzy byli sobie bardzo bliscy, wychowują dwoje dorosłych dzieci, które mają swój pomysł i plan na życie, niekoniecznie to wszystko musi iść tą samą drogą. Ta rodzina ma pełno skaz na swej idealnej powierzchni, niezamknięte sprawy, niezaspokojone potrzeby, manipulacja, kłamstwa, które wciąż szukają ujścia, niezrozumienie i odrzucenie.
Niestety niepokoju, poruszenia czy ciszy przed burzą nic takiego nie dostaniemy, a nawet takie pitu, pitu typu: "powinnam mu powiedzieć", "nie, to ja jej powinienem powiedzieć", "za 15 minut jej powiem", "na przyjęciu jej powiem", "po przyjęciu mu powiem" , a dalej jest gorzej i wszystko staje się przewidywalne.
Bardzo słaba pozycja.
Cóż zostaje mi jeszcze jedna książka do przeczytania natenczas autorki, może będzie lepiej.

"...Na ten dzień czekała od lat. Na przyjęcie, o jakim marzyła. Będą wszyscy jej bliscy i przyjaciele...poza córką, Marnie. Lecz choć Livia przed nikim się do tego nie przyznaje, nieobecność dziewczyny wcale jej nie martwi. Niestety, na imprezie pojawi się ktoś, kogo wolałaby nigdy więcej nie widzieć, co przyćmiewa jej radość. Podobnie jak to, że po przyjęciu będzie musiała...