Eurovision Book Contest 2023

Jak to możliwe, że konkursowi piosenki towarzyszy konkurs literacki? Zeszłoroczną Eurowizję wygrała, dzięki zespołowi Kalush Orchestra, Ukraina, jednak – jako że w tym kraju cały czas trwa wojna – tegoroczne wydarzenie odbyło się na terenie kraju, którego reprezentant, Sam Ryder, zajął w roku 2022 drugie miejsce, czyli w Wielkiej Brytanii. Właśnie na Wyspach, w Walii konkretnie, odbywa się również co roku poświęcony literaturze Hay Festival. Organizatorzy obu wydarzeń połączyli więc siły i obok Eurovision Song Contest przeprowadzany jest Eurovision Book Contest – nazwisko jego laureata bądź laureatki poznamy 2 czerwca, ponieważ wydarzenie jeszcze trwa (od 25 maja do 4 czerwca 2023 roku).

W jaki sposób wybierano nominowanych twórców i nominowane twórczynie? Na specjalnie przygotowanej przez Hay Festival stronie to czytelnicy i czytelniczki z całego świata mogli zgłaszać nazwiska swoich literackich ulubieńców. Jak poinformowano, zgłoszeń było tysiące, organizatorzy wybrali z nich po jednym kandydacie lub kandydatce z 37 krajów. Z 37, ponieważ właśnie tyle państw uczestniczyło w tym roku w zmaganiach muzycznych w Liverpoolu. Zgłaszać można było nie tylko nowości, ale i jakąkolwiek książkę beletrystyczną napisaną w danym kraju od roku 1956, gdy Eurowizja odbyła się po raz pierwszy.

Jak podkreśla CEO Hay Festival, Julie Finch:

2 czerwca o godzinie 20.30 rozpocznie się spotkanie mające na celu wybranie zwycięskiego tytułu. Rozmowy będą odbywać się na żywo w walijskim Hay-on-Wye oraz online, a na koniec odbędzie się głosowanie.

„Prowadź swój pług przez kości umarłych” Olgi Tokarczuk propozycją z Polski

„Prowadź swój pług przez kości umarłych” (Wydawnictwo Literackie) wybrano jako powieść kandydatkę do zwycięstwa z Polski. Książka noblistki była finalistką Man Booker International Prize, EBRD Literature Prize, Warwick Prize for Women in Translation, a także International Dublin Literary Award. Główna bohaterka utworu, Janina Duszejko, mieszka w coraz bardziej opustoszałej Kotlinie Kłodzkiej, a swój czas poświęca na doglądanie domów porzuconych przez sąsiadów, praktykowanie astrologii, ale i zachwyt nad otaczającą ją naturą, zwierzętami. A gdy w okolicy giną kolejni mężczyźni myśliwi, Duszejko jest przekonana, że to właśnie zwierzęta mszczą się na swoich oprawcach…

Warto dodać, że obecnie – na deskach teatrów w wielu europejskich miastach – można oglądać spektakl na podstawie powieści, przygotowany przez brytyjski teatr Complicité.

36 książek kandydatek z innych krajów

Powieść polskiej autorki rywalizuje w książkowej Eurowizji z trzydziestoma sześcioma innymi tytułami. Jakimi konkretnie? Oto one!

Albania – „Pallati i ëndrrave”, Ismail Kadare / „Pałac snów”, tłum. Dorota Horodyska, Wydawnictwo Znak

Australia – „The Book Thief”, Markus Zusak / „Złodziejka książek”, tłum. Hanna Baltyn, Wydawnictwo Nasza Księgarnia

Armenia – „Дом, в котором…”, Mariam Petrosyan / „Dom, w którym…”, tłum. Jerzy Redlich, Wydawnictwo Albatros

Austria – „Der Trafikant”, Robert Seethaler / „Trafikant”, tłum. Ewa Kochanowska, Wydawnictwo Otwarte

Azerbejdżan – „The Orphan Sky”, Ella Leya, brak tłumaczenia na język polski

Belgia – „Moi qui n’ai pas connu les hommes” („I Who Have Never Known Men”), Jacqueline Harpman, brak tłumaczenia na język polski

Chorwacja – „Uhvati zeca”, Lana Bastašić, „Złap zająca”, tłum. Dorota Jovanka Ćirlić, Wydawnictwo Literackie

Cypr – „Ανατολική Μεσόγειος” („Eastern Mediterranean”), Ivi Meleagrou, brak tłumaczenia na język polski

Czechy – „Nesnesitelná lehkost bytí”, Milan Kundera / „Nieznośna lekkość bytu”, tłum. Agnieszka Holland, Wydawnictwo W.A.B.

Dania – „Kastanjemanden” Søren Sveistrup / „Kasztanowy ludzik”, tłum. Justyna Haber-Biały, Wydawnictwo W.A.B.

Estonia – „Pobeda 1946” („Pobeda 1946: A Car Called Victory”), Ilmar Taska, brak tłumaczenia na język polski

Finlandia – „Sommarboken”, Tove Jansson / „Lato”, tłum. Zygmunt Łanowski, Wydawnictwo Nasza Księgarnia

Francja – „Persepolis”, Marjane Satrapi / „Persepolis”, Wydawnictwo Egmont Polska

Grecja – „Το τρίτο στεφάνι”, Kostas Tachtsis / „Obyś trzech mężów miała”, tłum. Ewa T. Szyler, Wydawnictwo Prószyński i S-ka

Gruzja – „Das achte Leben (Für Brilka)”, Nino Haratischvili / „Ósme życie (dla Brilki)”, tłum. Urszula Poprawska, Wydawnictwo Otwarte

Hiszpania – „Corazón tan blanco”, Javier Marías / „Serce tak białe”, tłum. Carlos Marrodán Casas, Wydawnictwo Sonia Draga

Irlandia – „Rachel’s Holiday”, Marian Keyes / „Wakacje Rachel”, tłum. Małgorzata Hesko-Kołodzińska, Wydawnictwo Sonia Draga

Islandia – „DNA”, Yrsa Sigurdardottir / „Odziedziczone zło”, tłum. Agnieszka Klimko, Wydawnictwo Sonia Draga

Izrael – „Gader Haya”, Dorit Rabinyan / „Żywopłot”, tłum. Agnieszka Olek, Wydawnictwo Smak Słowa

Litwa – „Vilniaus pokeris”, Ričardas Gavelis / „Wileński poker”, tłum. Kamil Pecela, Wydawnictwo KEW

Łotwa – „Paisums”, Inga Ābele, brak tłumaczenia na język polski

Malta – „Kulħadd ħalla isem warajh”, Clare Azzopardi, brak tłumaczenia na język polski

Mołdawia – „Caiet de cenzor”, Liliana Corobca, brak tłumaczenia na język polski

Niderlandy – „De avond is ongemak”, Marieke Lucas Rijneveld / „Niepokój przychodzi o zmierzchu”, tłum. Jerzy Koch, Wydawnictwo Literackie

Niemcy – „Das Parfum”, Patrick Süskind / „Pachnidło. Historia pewnego mordercy”, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Wydawnictwo W.A.B.

Norwegia – „Perlebryggeriet” („Paradise Rot”), Jenny Hval, brak tłumaczenia na język polski

Portugalia – „Livro do Desassossego”, Fernando Pessoa / „Księga niepokoju spisana przez Bernarda Soaresa, pomocnika księgowego w Lizbonie”, tłum. Michał Lipszyc, Wydawnictwo Lokator

Rumunia – „Solenoid”, Mircea Cărtărescu, brak tłumaczenia na język polski

San Marino – „Celesta”, Milena Ercolani, brak tłumaczenia na język polski

Serbia – „Hazarski rečnik”, Milorad Pavić / „Słownik chazarski. Powieść-leksykon w stu tysiącach słów. Egzemplarz męski”, tłum. Danuta Cirlić-Straszyńska, Elżbieta Kwaśniewska, Wydawnictwo tCHu doM wYdawniczy

Słowenia – „Jugoslavija, moja dežela”, Goran Vojnović / „Moja Jugosławia”, tłum. Joanna Pomorska, Wydawnictwo Akademickie SEDNO

Szwajcaria – „Nachtzug nach Lissabon”, Pascal Mercier / „Nocny pociąg do Lizbony”, tłum. Magdalena Jatowska, Wydawnictwo Noir sur Blanc

Szwecja – „Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann”, Jonas Jonasson / „Stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął”, tłum. Joanna Myszkowska-Mangold, Wydawnictwo Świat Książki

Ukraina – „Інтернат”, Serhij Żadan / „Internat”, tłum. Michał Petryk, Wydawnictwo Czarne

Wielka Brytania – „Heartstopper, volume one”, Alice Oseman / „Heartstopper. Tom 1”, tłum. Natalia Mętrak-Ruda, Wydawnictwo Jaguar

Włochy – „L’amica geniale”, Elena Ferrante / „Genialna przyjaciółka”, tłum. Alina Pawłowska-Zampino, Wydawnictwo Sonia Draga

Jak oceniacie wybór tytułów, które mają szansę wygrać Eurovision Book Contest? Które z książek stanowią dla was największe zaskoczenie, a które nominacje uważacie za uzasadnione? Czy Olga Tokarczuk ma waszym zdaniem mocną konkurencję?