Długie zdania, trudno się czyta, nie doszłam do połowy.

Długie zdania, trudno się czyta, nie doszłam do połowy.

Na pierwszy rzut oka powieść dość niepokojąca - składająca się z krótkich fragmentów, mniej lub bardziej pasujących do siebie, balansująca między językiem górnolotnym a kiczem wręcz, traktująca raz o rzeczach podniosłych, poetyckich, o istocie sztuki, a raz o zupełnych banałach. Czasem zachwyca, czasem denerwuje, za każdym razem oferując coś innego. Każda postać ma dwie strony, nic nie jest tu jednoznaczne. ,,Wilhelm Meister" jest powieścią bardzo wielowymiarową, stanowiącą coś znacznie więcej niż tylko powieść - ,,Wilhelm Meister" jest pewnego rodzaju obrazem epoki, pełnej sprzeczności i rozdartej, nie dającej się tak łatwo uchwycić obrazowaniem literackim.

Na pierwszy rzut oka powieść dość niepokojąca - składająca się z krótkich fragmentów, mniej lub bardziej pasujących do siebie, balansująca między językiem górnolotnym a kiczem wręcz, traktująca raz o rzeczach podniosłych, poetyckich, o istocie sztuki, a raz o zupełnych banałach. Czasem zachwyca, czasem denerwuje, za każdym razem oferując coś innego. Każda postać ma dwie...

Jestem bardzo wdzięczny, że w 2020 ktoś chciał tę książkę wydać z tak szczegółowym posłowiem i tak bardzo dobrym, czytelnym tłumaczeniem (w porównaniu do tłumaczenia z 1893, które jest trudniejsze w czytaniu od oryginału).

Goethe w swojej powieści szczegółowo opisuje rzeczy dosyć wcześnie (powieść powstała w XVII w.),na przykład nakładanie cech i oczekiwań na płeć biologiczną czy też kapitalizm. Co do ostatniej molekuły przestudiowana jest psychologia bohatera – najbardziej wyłaniają się dla mnie rozterki nt. robienia tego co jest opłacalne versus robienia tego co dyktuje „serce” — przedstawione jest to tak uniwersalnie, że można to przyłożyć do rozterek DJa na fejkowej wizie dla artystów w Berlinie 2020.

Oczywiście jest też ironia tragiczna, fatum, czyli wszystko to, co kochamy najbardziej.

Jestem bardzo wdzięczny, że w 2020 ktoś chciał tę książkę wydać z tak szczegółowym posłowiem i tak bardzo dobrym, czytelnym tłumaczeniem (w porównaniu do tłumaczenia z 1893, które jest trudniejsze w czytaniu od oryginału).

Goethe w swojej powieści szczegółowo opisuje rzeczy dosyć wcześnie (powieść powstała w XVII w.),na przykład nakładanie cech i oczekiwań na płeć...

cóż, rzadko która rzecz irytuje mnie tak bardzo jak ta powieść! Co jednak nie zmienia faktu, że trzeba ją poznać, by zrozumieć cokolwiek z tego co mają na myśli jej liczni konsumenci [a przecież niemal każdy ją czytał!].
czasem trudno mi się oprzeć wrażeniu, że Goethe sobie z nas grubo zażartował publikując toto.

cóż, rzadko która rzecz irytuje mnie tak bardzo jak ta powieść! Co jednak nie zmienia faktu, że trzeba ją poznać, by zrozumieć cokolwiek z tego co mają na myśli jej liczni konsumenci [a przecież niemal każdy ją czytał!].
czasem trudno mi się oprzeć wrażeniu, że Goethe sobie z nas grubo zażartował publikując toto.

„Lata nauki WM” sprawiają trudność przez styl ówczesnych powieści i samego Goethego. Często brakuje kondensacji i jasnego prowadzenia fabuły. Wyobraźnia Goethego, niezwykle barwna i bogata, czasem sprawia wrażenie rozwichrzonej. Nie zmienia to faktu, że jest to niezwykle ważna powieść, ale jej walory i głębię są w stanie dostrzec chyba tylko zawodowi czytelnicy. Wnikliwe studium osobowości bohatera. Utwór po prostu specyficzny.

„Lata nauki WM” sprawiają trudność przez styl ówczesnych powieści i samego Goethego. Często brakuje kondensacji i jasnego prowadzenia fabuły. Wyobraźnia Goethego, niezwykle barwna i bogata, czasem sprawia wrażenie rozwichrzonej. Nie zmienia to faktu, że jest to niezwykle ważna powieść, ale jej walory i głębię są w stanie dostrzec chyba tylko zawodowi czytelnicy. Wnikliwe...

Wilhelm Meister Lehrjahre

Przykładoty cytat:
"Sztuka jest długa, życie krótkie, osąd trudny, a okazja przelotna."

Wilhelm interesuje się teatrem i chciałby zostać aktorem, ale jego ojcu ten pomysł się nie podoba.
Najciekawszą postacią powieści jest, według mnie, tajemnicza Mignon. Jest to dziewczynka, która ubiera się jak chłopiec. Nie wiadomo nic o jej przeszłości. Kiedy Wilhelm zapytał o jej rodzinę powiedziała: "Mój ojciec, ten stary diabeł, nie żyje!".

Wilhelm Meister Wanderjahre

Przykładowy cytat:
"Nieokiełznane maszyny-istoty dręczą i niepokoją mnie, toczą się tu jak burza, powoli, powoli; ale przyjęły swój kierunek, one przybędą i uderzą". (mówi Susanna, która bardzo obawia się żywych maszyn - Maschinen-Wesen)

Wilhelm jest podróżnikiem, który nie może zostać w jednym miejscu dłużej niż 3 dni, gdyż tak przyobiecał opatowi, który należy do tajnego stowarzyszenia, które cały czas śledziło Wilhelma i wiedziało o nim wszystko.

Przesłaniem powieści jest to, że należy wyznaczyć sobie jeden cel w życiu i dążyć do niego; nie wystarczą same myśli, ważne są również czyny.

Wilhelm Meister Lehrjahre

Przykładoty cytat:
"Sztuka jest długa, życie krótkie, osąd trudny, a okazja przelotna."

Wilhelm interesuje się teatrem i chciałby zostać aktorem, ale jego ojcu ten pomysł się nie podoba.
Najciekawszą postacią powieści jest, według mnie, tajemnicza Mignon. Jest to dziewczynka, która ubiera się jak chłopiec. Nie wiadomo nic o jej przeszłości....

Zupełnie podobnie jak w przypadku dramatów Goethego, w których nie dramatyzm jest pierwszą ani drugą jakością, tak samo najwyższa wartość epiki tego wielkiego pisarza leży daleko od epickości, to znaczy fabularności i narracji. Opowieść o zawiłych poszukiwaniach przez Wilhelma Meistra właściwej drogi życiowej, szczęścia i własnej tożsamości jest jako fabuła dość dziwaczna, momentami nawet niezgrabna, co w dużej mierze wyjaśnić można jeszcze raczkującym tak naprawdę (mimo setek już lat podwalin) gatunkiem powieści, ale w mierze nie mniejszej - stylem Goethego. Jak dramaty Niemca są dramatami uczuć, tak i ta proza jest opowieścią przede wszystkim uczuć, myśli, charakterów i rozmaitych filozofii życia, a nie ciągiem zdarzeń. To pół-, albo i ćwierć-fabuła: w reszcie jest "traktatem filozofii życia". Tak traktowana, staje się wieloma rzeczami naraz, tworzącymi specyficzne arcydzieło.

"Lata nauki Wilhelma Meistra" to długie godziny zapoznawania się z przemyśleniami Goethego na temat człowieka, życia i świata, starającego się ująć ludzki los (tu w szczególności inicjacyjny jego okres, w którym człowiek z najdojrzalszego choćby młodzieńca przeobraża się w prawdziwie dorosłego człowieka w poszukiwaniu własnych ścieżek, tytułowe "lata nauki") jak najgłębiej i jak najwnikliwiej, uwzględniając bardzo szerokie spektrum blasków i cieni, namiętności i rezygnacji, marzeń, ambicji, zwątpień, wewnętrznych konfliktów, żądzy, ideałów, zmienności nastroju, rozczarowań i przewrotności biegu zdarzeń. To wnikliwe studium psychologiczne młodej i wrażliwej osoby o cechach silnie introwertycznych, refleksyjnej, zagubionej w nieprzeniknionym świecie, próbującej odnaleźć jak najlepszą drogę, przesyconej pragnieniem piękna, o skłonnościach artystycznych lecz nie rasowego artysty, wahającej się między samotnością a socjalizacją - a także wiele innych szerszych i węższych portretów ludzkich, przekrój rozmaitych typów osobowości i uniwersalnych zachowań.

Goethe porusza szczególnie intensywnie kilka wybranych tematów częściowych, składających się na jego całościową wizję ludzkiego losu: odnajdziemy tu fascynujące rozważania na temat teatru i jego więzi z życiem (rozdziały dotykające Hamleta to niesamowity dialog dwóch literackich geniuszy),często uniwersalizowane do ogólnych przemyśleń o sztuce i uczuciach wyższych. Bardzo wiele miejsca poświęcone jest tematom damsko-męskim, czy mowa o najogólniej pojmowanej miłości, czy o zauroczeniach, czy długotrwałych związkach, czy zwyczajnych żądzach - wizja Goethego jest, jak w wielu innych przypadkach, po prostu szeroka, nie daje spójnego obrazu, przedstawiając miłość raz jako uczucie zgubne i najeżone niebezpieczeństwami, raz jako czystą i konstruktywną siłę niezrównaną z żadną inną. Księga będąca pamiętnikiem Aurelii zawiera dojrzale i śmiało podjętą tematykę konfliktu uczuć moralnych z przyrodzonymi skłonnościami.

Przy wytkniętej wcześniej lekkiej dysharmonii i nieco niezgrabnej zawiłości fabularnej (czasem przez długie rozdziały nie dzieje się właściwie nic poza rozmowami, kiedy indziej na kilku stronach Goethe mieści kilkanaście istotnych zdarzeń, które łatwo przegapić; choć bohater podróżuje po całych Niemczech, skutkiem nadmiernych zbiegów okoliczności porusza się w kręgu ciągle tych samych osób i można odnieść wrażenie, że w świecie przedstawionym wszyscy mają ze wszystkimi jakieś powiązania) powieść jest arcymistrzowska pod względem precyzyjnej i pięknej zarazem konstrukcji myśli bohaterów, w których ukazują się rozważania autora na wspomniane tematy. Zarówno formalny kunszt, jak i treściowe bogactwo imponują, a inteligentna obserwacja i głębia psychologiczna prowadzą do wielu spostrzeżeń spektakularnie ponadczasowych, nie tylko do cna aktualnych ponad dwieście lat, ale wręcz świeżych i wiele potrafiących wnieść. Nie wszystkie już pamiętam, ale dostrzegłem tu wiele wpływów na bardziej współczesnych pisarzy, szczególnie silnie nasuwały mi się podobieństwa do Prousta. Goethe łączy dokładność i mądrość filozofa z pięknem artysty i - może być, że przede wszystkim - autentycznością pełnokrwistego człowieka, który żył pełnią życia i wiele doświadczył.

Oceniam ją niżej, niż ją doceniam. Nie będę ukrywał, że trochę mnie zmęczyła ta lektura i ja męczyłem ją dość długo - jest bardzo obszerna, co w połączeniu z nieuniknioną archaicznością konstrukcji, u Goethego potęgowaną jeszcze specyficznym podejściem do fabuły, czyni z "Wilhelma Meistra" wyzwanie i w jakimś stopniu tłumaczy, dlaczego to literackie dzieło zostało na polski przetłumaczone i wydane tylko raz, w XIX wieku, i jeśli nie zechce się samemu wydrukować blisko pięciuset stron skanu egzemplarza z Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, to się z nim w formie papierowej po prostu nijak nie zapozna (tłumaczy, aczkolwiek pozostawia ten fakt bardzo wstydliwym, jeśli nie skandalicznym dla polskiego wydawnictwa i czytelnictwa zarazem). Te jednak momenty, w których znajduje się pełne skupienie i zespala nie tyle z opowieścią, co z myślą Goethego, są bezcenne.

Recenzja dotyczy wyłącznie "Lat nauki Wilhelma Meistra", które Goethe ukończył jeszcze w XVIII wieku, nie uwzględnia wydanej ćwierć wieku później kontynuacji powieści, "Lat wędrówki...".

8.0/10

Zupełnie podobnie jak w przypadku dramatów Goethego, w których nie dramatyzm jest pierwszą ani drugą jakością, tak samo najwyższa wartość epiki tego wielkiego pisarza leży daleko od epickości, to znaczy fabularności i narracji. Opowieść o zawiłych poszukiwaniach przez Wilhelma Meistra właściwej drogi życiowej, szczęścia i własnej tożsamości jest jako fabuła dość dziwaczna,...