Nic nadzwyczajnego

Marek Niedźwiecki kiedyś nauczył mnie jednego: „Nie mówię publicznie o płytach, które mi się nie podobają”. To dobra praktyka, bo po pierwsze – szkoda czasu, a po drugie – każdemu artyście może zdarzyć się coś słabszego. Nieraz jednak trzeba zrobić wyjątek, bo jak wiadomo wyjątki potwierdzają regułę. Mam tak z książką Michała Rusinka „Nic zwyczajnego. O Wisławie Szymborskiej”.

Ale jest też drugi powód zajęcia się Rusinkiem. W polskich mediach przebiega wyraźna linia rozdzielająca sympatie i antypatie do pisarzy. Jest ona - z grubsza - tożsama z linią światopoglądową rozdzielającą lewo-liberalne i prawicowe media. Wiadomo, to truizm, wszyscy o tym wiedzą, ale to wkurza. Szczególnie wkurza gdy czyta się o książkach z natury wolnych od konotacji światopoglądowych i chciałoby się recenzji obiektywnych. Stasiukowi, Pilchowi czy Vardze, choćby nawet napisali drugiego „Hamleta”, dostanie się od „Do Rzeczy” i „W sieci”. Natomiast Wyborcza, Polityka i Dwutygodnik nie dadzą im zginąć choćby nawet wypuścili kompletnego gniota.

Co ma do tego Rusinek i jego „Nic zwyczajnego”? Łatwo się domyślić. Peany płynące z kilku gazetowo-radiowych źródeł musiały go już rozpuścić w miodzie. A książka jest co najwyżej średnia. Aż dziw bierze, że nawet jednym zdaniem ci recenzenci nie zająknęli się, czując zapewne jej płycizny.

Najnowszy Rusinek uwiera w czytaniu. Gdyby wyjąć z książki anegdoty, cytaty i fotografie, pozostałaby niewielka nowelka. Zresztą, większość tych anegdot Rusinek wcześniej już opowiadał, i to gdzie się da. Z portretu, pisanego w pozycji „na kolanach”, wyłania się Szymborska pocieszna i purnonsensowa, sielankowa i ironiczna. A gdzie jej cała reszta? Gdzie jej poranienie? Gdzie ta druga twarz poetki?

Z lektury książki wypływa, że Rusinek albo nie chce zdzierać maski z twarzy Szymborskiej, albo nie został dopuszczony zbyt blisko. Ich wzajemne relacje są bowiem niezwykle higieniczne, a język, którym je opisuje jakiś taki aseptyczny. Zresztą nie tylko język. Z innych książek można dowiedzieć się znacznie więcej o Szymborskiej po Noblu. Kapitalnie piszą o tym Anna Bikont i Joanna Szczęsna w biografii poetki „Pamiątkowe rupiecie”. Weźmy choćby ostatnie lata zycia, albo niejednoznaczne relacje Miłosz-Szymborska. U Rusinka jest grzecznie i anegdotycznie, u Bikont i Szczęsnej po prostu smakowicie. „Pamiątkowe rupiecie” również skrzą się od anegdot (Rusinek sprzedał im je wczesnej). Ale poza anegdotami można znaleźć tam o wiele więcej, jak choćby sprawa wierszy „Nienawiść” czy w „W biały dzień”.

Oczywiście byłbym niesprawiedliwy zauważając jedynie płycizny książki Rusinka. Ciekawa jest np. analiza fenomenu popularności poetki, którą podziwiali i Umberto Eco, i Woody Allen.

Rusinkowi sekretarzowanie Szymborskiej otworzyło drogę do kariery. Szkoda tylko, że książka o swojej mentorce to książka bodyguarda i nic więcej. „Nic zwyczajnego” z pewnością zainteresuje gospodynie domowe – wielbicielki kolorowej literatury pięknej - które Szymborskiej to nic, ale o Szymborskiej, to a i owszem.

Nic nadzwyczajnego

Marek Niedźwiecki kiedyś nauczył mnie jednego: „Nie mówię publicznie o płytach, które mi się nie podobają”. To dobra praktyka, bo po pierwsze – szkoda czasu, a po drugie – każdemu artyście może zdarzyć się coś słabszego. Nieraz jednak trzeba zrobić wyjątek, bo jak wiadomo wyjątki potwierdzają regułę. Mam tak z książką Michała Rusinka „Nic zwyczajnego. O...