,,Nieprzyjaciel Boga” to druga część znakomitej Trylogii Arturiańskiej Bernarda Cornwella, w której autor postanowił opowiedzieć historię walczącego z Saksonami Artura nieco inaczej. Cornwell odszedł od romantycznej tradycji, nie znajdziemy u niego turniejów rycerskich, mieczy wyciąganych z kamienia i rycerzy poszukujących Świętego Graala. Co nie znaczy, że trylogia jest nudna i pozbawiona klimatu. Przeciwnie.

Artur pragnie jedynie własnego kawałka ziemi i kochającej rodziny. Jednak nie jest mu to dane. Mężczyzna złożył przysięgę, że utrzyma tron Dumnonii dla swojego bratanka Mordreda i musi podporządkować temu całe swoje życie. Gdy wydaje się, że nieślubny syn króla Uthera, pozbawiony praw do tronu, zatriumfował i zjednoczył królestwa Brytanii, los znów rzuca mu kłody pod nogi. Żądni ziemi Sasi nie rezygnują z planów podboju Brytanii, pozbawiony dziedzictwa swojego ojca Lancelot jest coraz bardziej spragniony korony, a żona Artura, Ginewra, fanatycznie oddaje się kultowi Izydy. Do tego wyspa jest pogrążona w konflikcie między chrześcijanami a wyznawcami rodzimej religii na czele z Merlinem i Nimue, którzy uważają, że jedynym sposobem na uratowanie Brytanii jest ponowne powierzenie jej bogom. Tą skomplikowaną sytuację relacjonuje Derfel, przyjaciel i wojownik Artura, którego życie również nie oszczędza. Derfel toczy walkę o serce ukochanej kobiety i próbuje odnaleźć swoją matkę.

Jak wspominałam już w recenzji ,,Zimowego Monarchy”, Cornwell postanowił przedstawić legendę o Arturze w sposób jak najbardziej prawdopodobny. Opisał historię, która mogła wydarzyć się w V wieku naszej ery, zrezygnował z elementów, które pojawiły się w późniejszych wiekach. Dlatego też bohaterowie nie szukają Świętego Graala, tylko pogańskiego Kotła, wątki fantastyczne są związane jedynie z przesądami i myśleniem bohaterów, a Arturowi nie służą rycerze, tylko wojownicy. Myślę, że nawet największy ,,wyjadacz” w dziedzinie legend arturiańskich czytając Trylogię nie pomyśli ,,Ej, ile razy to już słyszałem?”. Cornwell bowiem nie tylko nadał tej historii wiele realizmu, ale też zmodyfikował wiele wątków, które na stałe weszły do kanonu kultury. W jego książkach praktycznie nie ma zaznaczonej tej wielkiej więzi między Arturem a Merlinem, ich relacje są raczej oficjalne, a głównym doradcą i powiernikiem Artura jest Derfel. Romans Lancelota i Ginewry nie jest już tragiczną historią miłosną, ale czymś zgoła innym(ale czym, to nie zdradzę, bo popsułabym zabawę przyszłym czytelnikom), a sam Lancelot to nie odważny, honorowy rycerz, ale próżny i żądny władzy tchórz. Cornwell przedstawił nam również swoją wersję historii Tristana i Izoldy, w której Izolda jest brunetką o śniadej cerze, Tristan jest od niej starszy o ponad dwadzieścia lat, a król Marek nie kryje się z pedofilskimi skłonnościami. A jak Cornwell wyjaśnia różnice między swoją wersją a opowieściami znanymi nam? Otóż, Derfel spisuje swoją historię po wielu latach na polecenie młodej królowej Igraine. Narrator stara się przedstawić ją tak, jak ją zapamiętał, ale Igraine pragnie więcej romantyzmu i fantastyczności i delikatnie sugeruje się nam, że to ona kazała przerobić wersję Derfla i w ten sposób powstały słynne legendy arturiańskie. Swoją cegiełkę dołożyli też bardowie opłacanymi pieśniami. Dodam, że strasznie podoba mi się przedstawienie bardów w tej trylogii. Są oni niczym współcześni dziennikarze tabloidowi, tworzą własne wersje wydarzeń(takie, które najlepiej się sprzedadzą) i dzierżą władzę niemal równą królom.

Wspomniałam już o klimacie w książkach Cornwella. Jest niesamowity i tak namacalny, że chwilami można stracić kontakt z rzeczywistością. Podobnie jest z emocjami bohaterów, mimo że Cornwell pisze w dość chłodny, pozbawiony sentymentalizmu, robi to tak obrazowo, że czułam się jakbym uczestniczyła w wydarzeniach razem z bohaterami. Spory między monarchami, rytuały Merlina, nadzieje, plany, a w końcu i rozpacz Artura, miłość Derfla i Ceinwyn, nieco przerażające misteria Izydy – wszystko to składa się na wyjątkowość tej książki, pełnej napięcia, tajemnicy, chwilami brutalnej, ale też bardzo pięknej. Do tego narracja w formie wspomnień Derfla dodaje tej historii nuty nostalgii i tęsknoty za tym, co przepadło na zawsze.

Nie odważę się jednak powiedzieć, że ,,Nieprzyjaciel Boga” jest książką bez wad. Jest parę rzeczy, które trochę mi przeszkadzały. Narracja Derfla z jednej strony tworzy klimat i pozwala poznać tego bohatera, ale pozbawiła też szczegółów inne wątki. Osobiście bardzo chętnie poczytałabym o dokładniejszych motywach zachowania Ginewry(którą uważam za jedną z najbardziej interesujących postaci w tej serii), planach Merlina i Nimue i o tym, co robił Artur, kiedy nie przebywał z Derflem. Przeszkadzało mi też trochę to, że praktycznie wszystkie postacie męskie w tej opowieści są albo idealnymi rycerzami na białych koniach(Tristan, Galahad, Ban) albo psychopatami, żądnymi krwi, władzy i coraz to nowych kobiet(Lancelot, Marek, Mordred). Na tym tle najbardziej wyróżnia się Merlin, który właściwie nie jest ani dobry ani zły, ale na pewno nie tak szlachetny jak w innych wersjach legendy. Artur i Derfel należą do pozytywnej grupy, ale jako że ich poznajemy najlepiej, to mamy okazję poczytać nie tylko o ich heroicznych czynach, miłości do swoich kobiet czy staraniu o pokój, ale też o słabościach, błędach czy okrutniejszych czynach popełnianych w imię zemsty czy obowiązku.

To już kolejna książka, w której Bernard Cornwell pokazał klasę. Nie zawiodą się miłośnicy historii, przygód, tajemnic czy świetnie wykreowanych bohaterów.

,, Jesteśmy tacy, jacy jesteśmy(…), a nie tacy, jacy byliśmy.”

Ps. Jestem ciekawa jak spojrzę na ,,Excalibur”(którego czytałam już wcześniej) ze znajomością poprzednich tomów trylogii.

,,Nieprzyjaciel Boga” to druga część znakomitej Trylogii Arturiańskiej Bernarda Cornwella, w której autor postanowił opowiedzieć historię walczącego z Saksonami Artura nieco inaczej. Cornwell odszedł od romantycznej tradycji, nie znajdziemy u niego turniejów rycerskich, mieczy wyciąganych z kamienia i rycerzy poszukujących Świętego Graala. Co nie znaczy, że trylogia jest...