Tom drugi „Ósmego życia” to kontynuacja fikcyjnych losów gruzińskiej rodziny Jaszich. Tym razem mamy do czynienia z akcją osadzoną w drugiej połowie XX wieku. Autorką „Ósmego życia” jest pochodząca z Gruzji 33-letnia Nino Haratischwili. Młoda pisarka mieszka w Niemczech, gdzie została uznana za literackie odkrycie ostatnich lat. Warto poznać tragiczną, fikcyjną i zarazem prawdopodobną historię rodu Jaszich choćby po to, by dowiedzieć się, co takiego w twórczości młodej pisarki mogło urzec krytyków.

Narratorką pierwszego i drugiego tomu „Ósmego życia” jest Nica Jaszi, która snuje swoją opowieść od momentu narodzin Stazji – od 1900 roku. Nica to prawnuczka Stazji i praprawnuczka słynnego, gruzińskiego fabrykanta czekolady. Czekolada, której przepis jest ściśle strzeżony, pełni funkcję lejtmotywu powieści. Skosztowanie owej czekolady przynosi tak wielką rozkosz, że niemożliwe jest późniejsze „bezkarne” życie. Ci, którzy spróbowali czekolady, zostają ukarani prędzej czy później przez los. 

Na historię rodziny Jaszich ogromny wpływ ma XX-wieczna polityka ZSRR i Gruzji. Niektórzy członkowie rodu pozwalają się zniewalać niebezpiecznym, politycznym ideologiom, okłamują samych siebie i swoich najbliższych. Życie, które obserwujemy na kartach powieści, jest bolesne i niespełnione pod każdym względem. Indywidualne pragnienia, zdolności i wrażliwość są miażdżone przez bezwzględne i często wręcz szalone poglądy i czyny rządzących. Mnóstwo w „Ósmym życiu” namiętności, mnóstwo także cierpienia, niespełnionych relacji i pustki zapełnianej używkami. Świat rodziny Jaszich i świat dwudziestowiecznej Gruzji to rzeczywistości, gdzie wartości są łamane. Więcej tu zła i egoizmu niż dobra. Nino Haratischwili jest wybitną obserwatorką, co pozwala jej na wiarygodne przedstawienie sprzeczności i demonów targających bohaterami, zdanie relacji z przemiany miłości w nienawiść i pokazanie kruchości emocji i pragnień. 

„Ósme życie” to pozbawiona patosu, a zarazem ambitna saga rodzinna obejmująca stulecie oglądane z perspektywy kobiecej. To kobiety z rodu Jaszich grają w powieści główne role, mężczyźni schodzą na dalszy plan. W pierwszej części większość bohaterów doświadcza porażającego dotyku historii bezpośrednio, natomiast w drugim tomie mamy w większym stopniu do czynienia z pamięcią o dawnych wydarzeniach; pamięcią, która wpływa na tożsamość kolejnych pokoleń i ciąży nad nimi niczym klątwa. 

„Ósme życie” jest powieścią wciągającą, napisaną w tradycyjny sposób i obfitującą w wydarzenia. Bohaterowie zmagają się z destrukcyjnym żywiołem swoich żądz i dwudziestowiecznej historii. Czy jest jakaś nadzieja – nadzieja na ocalenie siebie i bliskich, nowe, bardziej spełnione życie? Czytajcie drugi tom „Ósmego życia” – prawdopodobnie znajdziecie gdzieś między zdaniami ową nadzieję. 

Magdalena Paździor