Jesteśmy społecznością, która kocha książki

yusstyna „Beznadziejne. Do opowieści Tove Jansson ma się jak kapeć do kozaka. Ilustracje w środku – żenada. Jedna rzecz jest ładna, owszem. Okładka.” Właśnie.
Zrobmy Cisze „Ta książka trochę mnie rozczarowała. Owszem okładka i ilustracje przyciągają wzrok dziecka, są ładne... jednak tekst napisany jest ... hmmm... średnio :( Trudno tu o klimat z oryginalnych książek o Muminkach. Według mnie jest to książka napisana bardziej na bazie serialu (który nie jest jeszcze w Polsce popularny) niż na podstawie samych książek. Za dużo uproszczeń, nie buduje klimatu prawdziwych Muminków, skupia się jedynie na jak najprostszym przedstawieniu danej historii.” Oględnie mówiąc.

„Opowieści o Muminkach zostały przetłumaczone na ponad 30 języków i doczekały się niemal 20 ekranizacji. Ten zbiór, zainspirowany opowiadaniami Tove Jansson” na jakiej zasadzie i czyjego upoważnienia ? „został uzupełniony o wyjątkowe ilustracje z najnowszego serialu "Dolina Muminków"; w brytyjskiej wersji pani Filifionce głosu udzieliła Kate Winslet!” Po co wykrzyknik i jakie to ma znaczenie?

Jedyne Muminki to te które opisała i narysowała Tove Jansson (choć część komiksów zrobił jej brat Lars) a nie Amanda jakaś tam.

Po wpisaniu do wyszukiwarki widać coś takiego „Amanda Li pracuje także jako ghost writer” i „Opowieści o Muminkach wyszły spod pióra Tove Jansson i zostały przetłumaczone na ponad 30 języków. Teraz Amanda Li dopisała kontynuację ich przygód.” Tymczasem to nie kontynuacja, jaką są na przykład „Muminki w cyrku”, ani przeróbka w rodzaju „Muminek i pierwszy śnieg” lecz „nowa wersja” (rozmyślnie w cudzysłowiu) znacznie odbiegająca od pierwowzoru.

Serial miał „zachowywać ducha Muminków”, prościej gdyby zachowywał treść, ale i to widać zbyt wielkiw wymaganie.

Książki nie znam, nad czym nie ubolewam, zmęczyłam kilka odcinków i to wystarczy. Pierwsze wrażenie można zrobić tylko raz, a przy oglądaniu „Pokojówki Mamy Muminka” pomyślałam coś, co wyrażone słowami brzmiałoby:
– To jakieś barachło, a nie Muminki, które odkąd sięgam pamięcią znam i kocham !

CzytamBoLubie „Dopiero niedawno, po upływie kilkunastu lat, przy okazji wizyty w bibliotece z córką, wpadła mi w ręce ta książka.” Tylko czemu ta, zamiast prawdziwych Muminków ? „Szukając jakichś informacji o bohaterach wpadło mi w oczy jedno zdanie, że Muminki tak naprawdę nie są dla dzieci.” Zależy co, z rażeniem prądem w „Lecie”, zamrażaniem w „Zimie” czy mrówkami w „Morzu” Autorka trochę przesoliła, kilka postaci mogła też przedstawić przyjaźniej.

Jak wynika z czołówki kolejnych odcinków serialu jest „based” (oparty) na dziełach Autorki i Larsa (wpadający w ucho podkład dźwiękowy może wprowadzić w błąd, iż to coś miłego) a bratanica Autorki, a córka Larsa, Zofia Jansson była „creative consultant” (doradzała przy scenariuszu). Aż przykro pomyśleć, że miała coś wspólnego z czymś takim. Zwłaszcza, że kilka lat wcześniej była producentem filmu „Muminki na Riwierze”. Z „Riwierą” tego nawet nie można porównywać. Musiałam obejrzeć „Riwerę” znowu, żeby usunąć niesmak po tym czymś, co nie bardzo pomogło, niesmak przeszedł w obrzydzenie.

Odcinek 1 „Mała Mi się wprowadza” przeróbka komiksu „Nowy dom Muminka”, ze zmianami dość poważnymi. Mi wzywa tu straż pożarną, tam ją gryzła. Tu też gryzie, lecz kogo innego. Na końcu dom z gośćmi tu odpływa, tam zostawał. Ktoś chyba odpłynął ze scenariuszem. Co prawda poznawanie przemilych stworków od strony komiksów może o nich wyrobić mylne zdanie, zatem wybranie tego na początek wątpliwe by było dobrym pomysłem.
Zbędnym byłoby dodawać, iż odcinek 45 kreskówki „Muminek buduje dom” przedstawia to bez porównania lepiej.

Jednak początki bywają trudne. Zatem może na pierwszy odcinek przymknąć oko.

Odcinek 2 „Wiosenna piosenka” na podstawie pierwszego z „Opowiadań z Doliny Muminków”. Muminek (w opowiadaniu jedynie była o nim mowa) tęskni za Włóczykijem, Panna Migotka jest zła z tego powodu i mówi to wprost.

Prawdziwa Panna Migotka nie zrobiła by czegoś takiego. Nawet by tego nie pomyślała. W „Lecie”, gdy tęsknił, mówiła:
– Pobawmy się, że jestem wyjątkowo piękna i że mnie porywasz!
Na co on:
– W to, że jesteś wyjątkowo piękna, nie potrzebujemy się bawić, bo jesteś piękna.
Tak wyglądają ich rozmowy.
Jeśli Muminek sprawia jej przykrość, mimowolnie, ale jednak, ona tego nie powie wprost, zbyt go kocha.
Gdy w drugim rozdziale „Czarodziejskiego Kapelusza” (w polskim przekładzie „W Dolinie Muminków”) dla żartu nazwał siebie w obraźliwy sposób doprowadził ją tym do płaczu.
Całe tomy nie powiedziały by więcej.
W komiksach czasem się kłócą, lecz w inny sposób niż tu i z innych powodów. I zawsze się godzą.

Następnie Ryjek próbuje sprzedawać śnieżne kule, towar topnieje zanim utargował cokolwiek, Mała Mi wymyśliła zabawę polegającą na zawijaniu Piżmowaca w hamak. Pierwsze za głupie nawet jak na Ryjka, drugie trudno nazwać.

Zabawy Mi polegają na przykład na przewiercaniu chleba świdrem Tatusia czy cięciu motka na kawałki w „Lecie”, za wyjątek można uznać rażenie prądem tamże, choć właściwie było to pomysłem Włóczykija, za który zyskał jej uznanie, o co nie łatwo. Jej złośliwości są głównie słowne, jak w „Pamiętnikach” gdy o rodzicach Ryjka jej mama mówi:
– Złóżcie im życzenia, dzieci, oni się pobrali!
Mi dodaje:
– A teraz się poczubią.
W „Lecie” na pytanie:
– Gdzie twoja mama?
Odpowiada:
– Zjedzona.
Zaś zamiast „dzień dobry” mówi „jesteście głupi” (tamże).
Po za tym nie sypie złośliwościami przez 24 godziny na dobę.
W „Lecie” śpiewa piosenkę Włóczykija „Wszystkie małe zwierzątka wiążą kokardki na ogonkach” co jest piosenką o niej samej:
„Homek tańcuje o wschodzie Księżyca
śpiew Małej Mi każdego zachwyca”
Podobnie w „Niewidzialnym dziecku” przy zbieraniu jabłek (co prawda siedzi na drzewie i chyba nie zbiera) śpiewa Wielką Pieśń Jabłkową (Stora Äppelsången). Autorka nie zaznacza, by było to coś złośliwego.

W „Zimie” Mi próbowała pozszywać kapturek na imbryk do herbaty i wypolerować piaskiem srebrną tacę. Ani kapturkowi, ani tacy nie wyszło to na dobre, ale być może zamiary ważniejsze są od wyników (ostatni rozdział, kapturka używała jako zimowego ubranka a na tacy jeździła).
W „Maciupku” pomaga szyć zamiast rozrabiać, choć uśmiech ma jak zwykle szelmowski. A ma go, gdy nie jest naburmuszona jak w „Niewidzialnym dziecku” czy wściekła jak na przedstawieniu „Narzeczonych Lwa”.

Czasem gdy przekroczy jakieś niepisane granice jej siostra w „Smoku” czy Mama Muminka w „Niewidzialnym dziecku” musi jej zwrócić uwagę, co i tak nie pomaga.
Dopiero w „Tatusiu i morzu” Autorka trochę przesoliła z tymi złośliwościami, nie wiem czemu, zwłaszcza, że nie miało to większego znaczenia dla treści.

Już po tym widać wartość nowego serialu, lecz i to biorę w nawias, właściwą treścią jest spotkanie Włóczykija ze zwierzaczkiem, tu bardziej natrętnym niż w książce. Do tej chwili mogłoby być, lecz następnie Włoczykij ma sen tyleż przykry (do Doliny przybywa za późno, Muminek o nim zapomniał, znalazł sobie nowego druha w osobie tego zwierzaczka) co bezpodstawny, skoro Muminek myśli tylko o nim. W książce miał wyrzuty, poczuł się chory i to wszystko, taki sen to przegięcie.

Ten odcinek wypadł jeszcze znośnie na tle następnych.

A Włóczykij sprawia znośne wrażenie, przynajmniej na tle pozostałych postaci.

Odcinek 3 „Smok” treść niby ta sama co w książce, z dodatkiem udziwnień, jak gdy Muminek biegnąc ze schwytanym smokiem wpada na Tatusia, który rąbiąc drzewo przecina swój cylinder i musi go sklejać miodem.

Przede wszystkim Mi, tu i następnych odcinkach powinna być wesoła lub zła, tymczasem jest nadęta i nudnawa, napuszonym głosem wygłasza „mądrości” do niej nie pasujące.

Mumniek na początku odcinka omyłkowo bierze ją za Włóczykija, o którym oczywiście ciągle myśli, na co ona:
– Ostatnio jeszcze byłam Małą Mi. Tak, to nadal ja.
– Ech, mówiłem, że chcę pobyć dzis sam, nie pamiętasz ?
– Jesteś sam, tak jak ja. Oboje jesteśmy sami, tylko w tym samym miejscu. Co tam robisz ?
– Próbuję złapać jednego z tych gumiastych robali (wobblybug).
– Hm, nie brzmi jak wykwintny obiad.
– Nie zamierzam go jeść.
– A, rozumiem, chcesz mieć maskotkę, chcesz go trzymać w słoiku i mu rozkazywać. Bardzo szlachetnie i po przyjacielsku.
– Możesz dzis wkurzać kogoś innego ?
– Mam ważniejsze sprawy na głowie niż uganianie się za twoimi robalami, jedyne co złapiesz, jak będziesz cały dzień tu siedział, to przeziębienie.
– Pani wszystkowiedząca (thinks she knows it all) !
Wymiana zdań wymyślona na użytek odcinka, podobnych jest więcej. Moja ulubiona złośnica tak nie mówi.
Do tego tu bardziej wszędobylska niż trzeba, przez cały odcinek podgląda Muminka bądź przynajmniej próbuje, potajemnie wchodzi do jego pokoju i tak dalej. W opowiadaniu ograniczyła się do paru uwag (nie ma powodu by to zmieniać) i raz sklęła smoka, co opuszczone, może i dobrze.

Lecz to jeszcze nic.

Odcinek 4 „Szalone Lato Muminków” przeróbka „Lata Muminków” w takim skrócie, że trudno poznać.

Dla porównania:
Słuchowisko „Lato Muminków” (1978) pomimo opuszczenia rozdziału 2 i paru skrótów oddaje treść w ciągu 80 minut. Do tego udane piosenki, prócz mym zdaniem jednej, co widać po nazwie „Głupole”.
Kukiełkowe „Opowiadania Muminków” (1977–1982) zawierają dość wiernie treść tej książki w odcinkach 37 „Noc grozy”, 38 „Dzień dobry,” 39 „Dom, w którym straszy”, 40 „Marzenia Bufki”, 41 „Nocleg na drzewie”, 42 „Zemsta Włóczykija”, 43 „Noc Świętojańska”, 44 „Włóczykij i leśne dzieci”, 45 „Więzienne kraty”, 46 „Premiera” i 47 „Stary adres”. Najważniejsza zmiana: Paszczak Gliniarz został utożsamiony z Dozorcą Parku, a robiąca kapcie Kuzynka Gliniarza z żoną tegoż Dozorcy.
Z wymieninych 11 odcinków (są trzykrotnie krótsze od tych z serialu japońskiego) w 2008 powstał film półtoragodzinny.
W japońskim rysunkowym (1990–92) odcinki 28 „Pływający teatr”, 29 „Zaginione dzieci” i 30 „Przedstawienie” mają po jednej trzeciej godziny, co daje około godziny. Co prawda bez Bufki i Homka, za to z Ryjkiem, co nie wpływa zasadniczo na treść, wątek Hatifnatów zmieniony o tyle, że nie pokazane rażenie prądem.
Tu odcinki tej długości co w japońskim, z czego o „Lecie” jeden, jakby z dalszym ciągiem, chociaż nie za bardzo. Bez Bufki, Homka, Mimbli, Filififionki, Paszczakówny, bez „Narzeczonych Lwa”, za to z dodatkiem jakichś dziwactw. Ryjek płynie na Piżmowcu (?!) wyciąga szpunt (?) powodując wir, w który wpada teatr, ocalony w ostatniej chwili przez Emmę, trzeba ją namawiać, by przejęła dowództwo ...
Najbardziej zgdone z książką jest zakończenie, gdy Muminek odnajduje łódkę z kory zrobioną przez Mamę. Zachować szczegół trzeciorzędnego znaczenia, choć dla Muminka ważny, a pominąć lekko licząc 9/10 treści, to wyższa szkoła jazdy.
Początek, w którym Muminek wróży patrząc w wodę i dostaje łódkę też poprzekręcany, wróżba wygląda inaczej i dotyczy czego innego, choć też niepomyślna, a dodatek by Mi wypuszczała na niego jakąś ważkę niedorzeczny i zbędny.

Odcinek 5 „Złoty ogon” jakby dalszy ciąg, po opadnięciu wód Tatuś Muminka wystawia sztukę w teatrze, nie są to „Narzeczone Lwa” lecz jego Pamiętniki, połączone niespójnie z komiksem „Złoty ogon Muminka”.

Odcinek 6 „Tajemnica Hatifnatów” Podobnie jak wyżej niespójne połączenie opowiadania o tej nazwie z trzecim i czwartym rozdziałem „Czarodziejskiego Kapelusza”. Tatuś odczytuje z Pamiętników przygodę z Hatifnatami, co przerywa wejście Mamy z ciasteczkami, które zaczyna zjadać Ryjek. Tatuś zaczyna czytać Pamiętniki od początku…
Jakiś czas później Muminek i Panna Migotka podczas zabawy w piratów wyruszają na Wyspę Hatifnatów, nawet nie wiedząc jak, gdyż Mi potajemnie odwiązuje cumę. Po przybyciu odkrywają ją w koszu, gdzie było jedzenie, które zdążyła zjeść. Mi wyrusza na zwiedzanie wyspy, świeci ręczną latarką, a gdy bateria słabnie, zamyka w środku Hatifnata, robiącego odtąd za zasilanie. Przyciąga to innych Hatifnatów, którzy zabierają latarkę wraz z Mi.

Latarki ręczne istotnie są używane w muminkowym świecie, w „Komecie” Tatuś oświetla nią Piżmowca, w „Lecie” Panna Migotka z jej pomocą znajduje garderobę w teatrze.

Tu Panna Migotka znajduje barometr, który bierze za lustro, zabiera go do jaskinii, mającej służyć za kryjówkę przed burzą. Mi wkrótce wraca. Hatifnatowie przychodzą po barometr, od zetknięcia z nimi Panna Migotka ma spaloną grzywkę. Wygląda, że Hatifnatowie ściągają burzę, gdy są w dużej ilości. Podczas powrotu Muminek pociesza swą ukochaną, a Mi sięgając do kosza wyciąga Hatifnata i wrzuca go do morza, mając włosy zjeżone od prądu.

Tylko barometr i grzywka pasują do książki, wszystko inne poprzekręcane i tak spłycone, że aż żal oglądać i zapewne czytać.

Primo: na wyspę wyruszają wszyscy prócz Piżmowca, Tatuś, Mama, Muminek, Migotka, jej brat, Ryjek, Włóczykij i Paszczak. To z jego winy zostają porażeni prądem, gdy zabrał barometr. Czego skutki były dalekosiężne, gdyż Panna Migotka z obawy, że ze spaloną grzywką będzie wyglądać mniej pociągająco podarowała Muminkowi Drewnianą Królową wyrzuconą przez morze (chociaż w innych okolicznościach pewno też by tak uczyniła). Czego wkrótce pożałowała, bowiem obdarowany tak był zachwycony, iż zaczęła podejrzewać, ze woli rzeźbę od niej. W końcu rzuciła:
- Królowa wygląda wprost głupio!
Muminek ku jej radości przytwierdził, jednak chyba myślał co innego, skoro później, przyrównując ją do Diany, niezręcznie powiedział „tak piękna jak Drewniana Królowa i tak mądra jak ty”. Zatem zażyczyła od Czarodzieja, którego to zdziwiło, by mieć takie oczy jak Królowa.
I jak Osa po Drugiej Stronie Lustra
But when I followed their advice,
And they had noticed the effect,
They said I did not look so nice
As they had ventured to expect.
co znaczy
Lecz kiedy posłuchałam rady
I widok przed oczyma mieli
Rzekli iż więcej tu szkarady
Niż widzieć radząc mi pragnęli
(tłum. Maciej Słomczyński)

Muminek też nie był zadowolony, ona uprosiła swego brata by odwołać tę zmianę.

Secundo: Mi tam nie było, po raz pierwszy Autorka wprowadziła ją w napisanych 2 lata później „Pamiętnikach”. W 4 i 5 odcinku japońskiego serialu widać na wyspie i ją, lecz tak samo występuje w większości odcinków, a kolejność przygód nie zawsze odpowiada książkowej. Co prawda jej udział w wyprawie można uznać za kanoniczny, gdyż tak jest w szwedzkim serialu „Mumindalen” (1973) w odcinkach od 17 do 20, scenariusz pisała Autorka wraz z bratem. Zamiast Hatifnatów (może za trudno było ich pokazać) jedynie burza, lecz Panna Migotka i tak traci włosy, Królowa zaś jest mniejsza niż w książce, wygląd ma rzeczywiście taki sobie.

Tertio: Mi była za sprytna i nie dała by siebie uprowadzić.

CDN

yusstyna „Beznadziejne. Do opowieści Tove Jansson ma się jak kapeć do kozaka. Ilustracje w środku – żenada. Jedna rzecz jest ładna, owszem. Okładka.” Właśnie.
Zrobmy Cisze „Ta książka trochę mnie rozczarowała. Owszem okładka i ilustracje przyciągają wzrok dziecka, są ładne... jednak tekst ...

Rozwiń

Zwiń

Pierwszy komiks o Muminkach, który trochę mnie rozbawił, chociaż żarty raczej slapstickowe, jak gdy Mama Muminka chce usiąść na leżaku, który się składa przy dotknięciu. Zdziwiło mnie, że walutą są tu szwedzkie korony i öre, Autorka oczywiście pisała to po szwedzku, lecz we wcześniejszej „Komecie” cennik w sklepiku jest w fińskich markach i penach.
Panna Migotka przeczytawszy w gazecie o gwiazdach filmowych zapragnęła ujrzeć je z bliska, Tatuś poparł ten pomysł chcąc poznać VIPów, Muminek uznał to za głupotę, Mama wyjaśniła mu, iż można spróbować, bo i tak zatęsknią za domem. Zatem wypływają żaglówką, zapewne tą co zwykle, o nazwie „Przygoda”.
W hotelu Tatuś przedstawia rodzinę jako „von Muminków” co przypomina mi wiersz Jana Kochanowskiego, dotyczący co prawda wykładowców na uczelni:
Darmo mieć złoto w herbie, darmo i w tytule,
Kiedy za ciężkie prace wiatr tylko w szkatule.
Wszystkie przemiłe stworki pozostają sobą, lecz ich sposób bycia wyglada na przejaskrawiony. Tatuś (co zawarł w „Pamiętnikach”) uważa siebie za kogoś w rodzaju króla, Mama zawsze musi coś robić, w tym wypadku robótki ręczne, Muminek bardziej niż zwykle w gorącej wodzie kąpany, umiłowanie piękna u Panny Migotki przybiera tu osobliwą postać.
Tatuś poznaje Markiza Jakiegoś Tam, który poufnie zdradza, że jest rzeźbiarzem (chyba nawiązanie do taty Autorki) tworząc posągi umownie przypominające słonie. Po iluś głębszych ustawiają takiego słonia na miejscu pomnika tamtejszego paszczakopodobnego Gubernatora, wyrzuciwszy go do rzeki. Tatuś, który w książkach wychylał kieliszek z Piżmowcem, tu zostaje nałogowcem.
Panna Migotka ujrzawszy za przeproszeniem gwiazdę zwaną bezpretensjonalnie Audrey Glamour (imię zdrobnieniem od starogermańskiego Adeldreda co znaczy Szlachetna Siła, nazwisko po angielsku Czarowna) oświadcza, że jest jej wielbicielką. Obdarzona karykaturalnym wyglądem „gwiazda” bierze ją za obsługę i wręcza 50 öre napiwku. Jakiś fircyk imieniem Clark wyglądający podobnie do owej „gwiazdy”, tylko gorzej (pasowałby do rysunków Papcia Chmiela, których nie cenię niżej, lecz to inną bajką jest) podrywa Migotkę, zapraszając do wspólnej kąpieli, co uświadamia jej brak odpowiedniego stroju. Usłyszawszy cenę w sklepie pojmuje, iż napiwek to za mało. Za radą sprzedawczyni idzie do kasyna, gdzie rozbija bank. Teraz zrobiwszy zakupy może przyjąć zaproszenie Clarka na narty wodne.
Co zrobiłby Ryjek wobec takiego zalewu dobrobytu ? Zapewne coś durniejszego niż zwykle.
Zazdrosny Muminek wyzywa Clarka na pojedynek. Tamten drwiąc od razu rzuca go na ziemię, wówczas rozsierdzony Muminek chwyta szpadę za ostrze i okłada przeciwnika rękojeścią. Jego ukochana ma żal, że rozbił mu głowę, nie rozumiem, co w nim widziała. Chyba że będąc wcieloną dobrocią wyrażała współczucie.
Po tym zajściu (były też inne skargi) rodzina zostaje wyproszona z hotelu i musi zapłacić astronomiczną cenę (do tej pory sądziła, że pobyt jest za darmo !) Panna Migotka poświęca pozostałość wygranej, choć trochę trwa, nim ją odnajdzie.
Teraz muszą mieszkać w swej łodzi odwróconej do góry dnem. Markiz uznaje to za zajmujące i nawet próbuje wprowadzić się do nich, choć w końcu rozumie, iż to dla niego zbyt ciężkim wyrzeczeniem. Na pożegnanie darowuje swe rzeźby. Gdy Tatuś chciał je spieniężyć, wyszedł na jaw jego udział w zamianie pomnika. Dlatego rodzina musi czym prędzej odpłynąć do domu, Tatuś tęsknie wspomina to, co był wychylił, Panna Migotka zaś kąpielisko w zielonym odcieniu …

Film z 2014 zasadniczo powiela treść komiksu, chociaż wplątuje wątki z innych przygód: Ynka z „Zabawy w udawanie”, nasion z „Dżungli”, mało rozgarniętych Piratów o których niżej, motorówki z „Muminków i morza”, brzydkich słów z „Życia rodzinnego” i temuż podobnież. Do hotelu przybywają w towarzystwie Małej Mi (zatem jest weselej) i ryjkopodobnego zwierzaczka Sofusa, występującego w tle w innych komiksach. Po za tym więź miedzy Muminkiem i jego ukochaną wygląda silniej (po zwycięstwie nad Clarkiem wpadła w zachwyt zamiast żałować) a po powrocie wita go Włóczykij (chociaż mógłby mieć więcej włosów) co uważam za zmiany na lepsze.
Komiks z takim zakończeniem zyskałby mą wyższą ocenę, zwłaszcza że współgrałby z innymi. W „Niebezpiecznej zimie” Pannie Migotce wpada w oko jakiś durnowaty Pan Brisk, co wzbudza zazdrość Muminka, w końcu sama przyznaje, że durnowaty. „Zakochany Muminek” zaś ratuje z powodzi paszczakopodobną Primadonnę i jej konia (w odwrotnej kolejności, koń ma więcej wdzięku od niej). Początkowo jest oczarowany Primadonną (koń zna ją za dobrze ...) później musi przepraszać Migotkę (oczywiście tylko udawała obrażoną).

„Muminki marynarzami” podobnie jak w „Muminkach i morzu” widać powtórzenie wątków z „Pamiętników”, co mimo udziału Panny Migotki wypada marnie. Będąca „złotą rączką” Too-tiki niczym Fredrikson buduje łódź, którą nieporadnie maluje Muminek niczym Wiercipiętek, linia zanurzenia ma kształt sinusoidy, do zwodowania potrzebny Edward Olbrzym mało podobny do książkowego, zamiast Ciotki Paszczaka jakiś wierszokleta, który wsiadł na gapę i szarogęsi się gorzej niż Piżmowiec, uważając że tfurcy wszystko wolno, w porę porywają go Gryzilepki, ten z nich, co został, sprawia większe kłopoty niż w książce. Dalszy ciąg z jakimiś mało rozgarniętymi Piratami, tyleż zawiły, co mało przekonujący, zatem z ulgą dobrnęłam do końca.
Too-tiki sprawia korzystniejsze wrażenie niż w „Zimie”, lecz treść na tyle różna, iż nie bardzo można porównywać

Pierwszy komiks o Muminkach, który trochę mnie rozbawił, chociaż żarty raczej slapstickowe, jak gdy Mama Muminka chce usiąść na leżaku, który się składa przy dotknięciu. Zdziwiło mnie, że walutą są tu szwedzkie korony i öre, Autorka oczywiście pisała to po szwedzku, lecz we wcześniejszej „...

Rozwiń

Zwiń

Znając „Tatusia Muminka i morze” przeczytałam wcześniejszy komiks o zbliżonej treści, by poznać pierwotny zamysł, co pozwoliłoby pojąć myśl przyświecającą Autorce.
Lecz raczej zaciemnił niźli wyjaśnił.
Pomimo obecności mej ulubionej Panny Migotki trochę rozczarował mnie.
Część obrazków staranna (wykorzystana później w książce) część taka sobie.
Zachowania nie zawsze muminkowe, co widać już przy „Zabawie w udawanie”.
Muminek pozwala sobie na prostackie odezwanie przy Pannie Migotce, co mym zdaniem ani śmieszne ani mądre. W książkach był czasem niezręczny, lecz nigdy prostacki. Na szczęście ona jest za dobra, by przywiązać do tego wagę.
Inaczej niż w książce od początku wiadomo, że poprzedni Latarnik przeszedł w stan spoczynku, Tatuś zaś chce objąć to stanowisko, by … pisać powieść, oczywiście bezskutecznie. Co dziwniejsze wie jak obsługiwać sprzęt, lecz nie zapala latarni z powodów, które chyba przyświecały Latarnikowi w książce.
Tu Latarnik i Rybak są odrębnymi postaciami.

Rybak rozmowniejszy niż w książce, bez względu na porę dnia zapytywany o połów powtarza w kółko: ładny widok. Co w końcu trochę nudne.

Bez Koników Morskich i Buki, chyba dobrze.
Konik jako przedmiot nieodwzajemnionych zachwytów Muminka był raczej zbędny, wątek Buki nie został jednoznacznie rozwiązany.
Również brak Mi, też dobrze, zważywszy co wyczynia w książce, gdzie Autorka trochę przesoliła.

Zdziwiło mnie powielenie wątków z „Czarodziejskiego Kapelusza” (polowanie na wielką rybę, wypadło oczywiście słabiej) i „Pamiętników” (też znacznie słabiej, Duch, tym razem wyglądający jak Hatifnat, tylko na czarno, wystraszony Muminek zamiast Wiercipiętka, odważna Panna Migotka zamiast Mimbli i pomysłowa Too-tiki zamiast Fredriksona) jakby Autorka nie potrafiła wymyślić czegoś nowego (to samo w „Muminki zostają marynarzami”). Muminek pokonuje strach dzięki podstępowi Panny Migotki, co w skrócie przedstawia też książeczka „Muminek i mały duch”.

Wybuch dryfującej miny mym zdaniem zbędny.

Too-tiki jest złotą rączką, wypada lepiej niż w książkach.

Mama Muminka tęskni za domem, co pokazane w sposób oszczędniejszy niż w książce. W końcu Tatuś też zaczyna tęsknic, uznając, że może pisać powieść gdzie indziej i o czym innym.

Zakończenie następuje ex machina, gość z nadzoru (wyglądający tak sobie, lepsza byłaby jakaś Ochotnicza Paszczakowska Straż Wybrzeża) stwierdza usterki w działaniu latarni i wyrzuca ich stamtąd. Żegna ich Rybak, mówiąc że ryby wreszcie brały. Odpływają na tratwie zrobionej przez Too-tiki, gdyż jedna łódź wpadła na skały, a druga przyczepiona do pierwszej została pozbawiona napędu.

Przemek
„wersja animowana jest pewną kompilacją obydwu tych źródeł”
Tak, chociaż nie do końca. W odcinku 25 „Wyprawa do latarni morskiej” i 26 „Latarnik” wyruszają pod wpływem snu Tatusia, w drodze na wyspę mijają statek - widmo, dodany bez potrzeby, oprócz Panny Migotki jest Mi (trochę grzeczniejsza niż w książce) a Włóczykij zamiast Too-tiki (mym zdaniem mogła zostać). Rybak znów tożsamy z Latarnikiem dostaje towarzystwo w osobie Tofta z „Listopada”. Ogólnie miło, lecz i tak dostatecznie poplątane.

„Dżungla w domu Muminków”
Początek obiecujący, skoro były już kometa, powódź i mroźna zima, powinna być i susza. Upał latem tak wielki, że wysechł strumyk. Podczas kąpieli w morzu Muminka i Panny Mogotki (tu wyjaśnienie do czego służy kabina kąpielowa, otóż Muminek chodzący zwykle bez ubrania do kąpieli zakłada majteczki, co prawda w „Komecie” nurkował bez nich) Mi trafia na pływającą skrzynię z nasionami tropiklanymi. Zasiane wyrastają w ciągu jednej nocy, również te wrzucone przez Mamę do kosza, co wygląda na powtórzenie Czarodziejskiego Kapelusza, tylko tam było uzasadnione czarami, a tu nijak.
Wśród roślin są też mięsożerne z oczami, jakby powielenie Angostury z „Komety” lecz oczywiście marniejsze.
Dalszy ciąg ze zwierzętami ściągniętymi z Zoo mym zdaniem zbyt odjechany.
Wąż w piecu powtórzony w późniejszym „Paszczaku, który kochał ciszę”.
Z nadejsciem jesieni dżungla więdnie i można z niej zrobić opał, zwierzęta wracają do Zoo, Muminki skutkiem podobieństwa do hipopotamów chwilowo trafiają za kraty, uratowane częściowo dzięki Mi, przyjaźniejszej dla otoczenia niż w książkach.
Treść dość ściśle oddają odcinki 18 „Tajemnicza skrzynia”, 19 „Dżungla” i 20 „Zoo”.

Znając „Tatusia Muminka i morze” przeczytałam wcześniejszy komiks o zbliżonej treści, by poznać pierwotny zamysł, co pozwoliłoby pojąć myśl przyświecającą Autorce.
Lecz raczej zaciemnił niźli wyjaśnił.
Pomimo obecności mej ulubionej Panny Migotki trochę rozczarował mnie.
Część obrazków sta...

Rozwiń

Zwiń

Komiks wpierw przeczytany po angielsku („Moominmamma’s Maid”). następnie po polsku (znaleziony przypadkiem podczas szukania „Muminków i morza”, należałoby wiedzieć, że ma nazwę „Zabawa w udawanie” co jest tłumaczeniem szwedzkiego „Låtsaslek”).
W kreskówce odcinek 14 „Nowi sąsiedzi” powiela tylko początek, dalszy ciąg o czym innym (pomija pokojówkę, natomiast doczepiony Bobek, którego w tym komiksie na szczęście nie było).
W odcinku 10 najnowszego serialu „Pokojówka Mamy Muminka” myśl ogólnie zachowana, lecz zmiany zbyt daleko idące, co dotyczy też pozostałych odcinków.
Co prawda komiks trudny do streszczenia, zawikłany i jakby za mało Muminkowy, żarty raczej dziwaczne, może to tylko moje wrażenie.
Agnieszek „czegoś brak. Na pewno nie koloru, bo i w muminkowym cyklu ilustracje są czarno-białe. Lecz czegoś mi brakuje.” Właśnie.
Poświęcam uwagę, gdyż ma związek z „Niebezpieczną podróżą” i „Łobuzem”. W obu bowiem występuje pokojówka, o której nie ma wzmianki w książkach, zatem należało sprawdzić jak i kiedy przybyła.

Obok domu Muminków zamieszkała Filifionka z trojgiem dzieci, mniej przyjazna od tej z „Lata”, różna też od oczekującej katastrofy, mieszkającej samotnie, a którą podziwiam.
Ta Filifionka lubi pouczać innych, na szczęście nie występuje w książkach (chociaż jest znaną „dzięki” kreskówce).
W książkach stworki czy zwierzaczki są na ogół domownikami Muminków, nawet gdy czasem mieszkają poza domem (jak Piżmowiec). Pierwsza wyraźna wzmianka o sąsiadach, dokładnie o Gapsie, w „Choince”, ostatnim z „Opowiadań” (1962, o 6 lat późniejszym od tego komiksu).
Raczej niezrozumiały początek, gdy Tatuś skrada się przez podwórze Filifionki, na co ona patrzy myśląc „ostrzegano mnie, że są dziwni” (podobnie powie później Gapsa). Tatuś wyjaśnia, że to zabawa, na co ona:
– W pana wieku ?
Jeszcze bardziej zdumiewa ją dom Muminków, a zwłaszcza ogród. Można by powiedzieć ogród angielski, w stanie dzikim, czy wedle mego niecodziennego skojarzenia z wierszami Wacława Potockiego „nieplewiony”.
Filifionka przerażona widokiem domu, a ogrodu jeszcze bardziej (jak łatwo zgadnąć jej własny ogród jest francuski, bardzo uporządkowany) doradza zatrudnić pomoc domową.
O ile można to nazwać doradzaniem, używa słowa „obowiązek”.
Zastanowiło mnie czy w domu tym kiedykolwiek był bałagan, oczywiście poza takimi okolicznościami, jak kometa, skutki działań Czarodziejskiego Kapelusza, powódź w „Lecie”, czy najście „gości” w „Zimie”.
Mama Muminka bez przekonania daje ogłoszenie i dostaje mnóstwo odpowiedzi. Panna Migotka wyciąga na chybił trafił jedną z nich, podpisaną przez Bufkę (po szwedzku Misan, po angielsku Misabel, imię urobione od misär „nieszczęście, bieda” z łac. miser „ubogi, nieszczęsny”, por. mizerny po polsku, Irena Szuch - Wyszomirska przetłumaczyła jako Bufka w „Lecie”, Teresa Chłapowska powtórzyła to miano i słusznie, gdyż mym zdaniem brzmi znacznie ładniej).
Postanawiąją ją zatrudnić.
Zapewne Bufka (podobnie jak Homek, Paszczak, Mimbla, Filifionka czy Muminek) jest nazwą gatunkową a nie imieniem, stąd utożsamianie jej z Bufką z „Lata” chyba nie znajduje uzasadnienia. Co prawda wygląda bardzo podobnie, jak półtora nieszczęścia, tak samo też dołuje siebie i innych. Przeprasza, że żyje. Na jej przywitanie Tatuś Muminka odpalił sztuczne ognie, czym ją wystraszył, a i bez tego była dostatecznie zestresowaną. Będąca dobrą duszą Panna Migotka chce ją pocieszać, na co słyszy:
– Prześladują mnie.
– Kto ?
– Wszyscy.
Mama Muminka częstuje swoją pomoc kawą (jakżeby inaczej) lecz tamta odpowiada :
– Może być zatruta.
To samo mówi zapytana, czy zażyje proszki na ból głowy.
Tapetę w kropki w swoim pokoju uznaje za przytyk do swych piegów.
Ze wszystkim innym podobnie. Przy tym nie potrafi pojąć, czemu jej pracodawcy ze wszystkiego robią zabawę.
Co prawda nie ma dużo do robienia (można by to nazwać synekurą) gdyż Mama na ogół ją wyręcza, czemu i trudno dziwić, gdyż pokojówce wszystko leci z rąk.
Oczywiście Mama, jak wcześniej w „Komecie” i później w „Niewidzialnym Dziecku”, próbuje rozbicie naczynia obracać w żart, jednak daremnie.
Bufka przyprowadza równie nieszczęśliwego psa imieniem Ynk, wyglądającego inaczej od tamtego z „Zimy” (co prawda komiks wcześniejszy o rok). Ma on też inne upodobania, tękni do kotów, zamiast do wilków.
Starsza siostra Bufki (chyba przyszywana, gdyż przypomina raczej Paszczaka czy Muminka z mimblowatą fryzurą) jest służącą Filifionki, co ukrywa w listach przedstawiając siebie jako gwiazdę filmową, a co w końcu wychodzi na jaw.
Wokół domu Muminków krąży detektyw, udzielając wymijających odpowiedzi szuka śladów porwania, bowiem Filifionka zniknęła.
Oczywiście Bufka uważa, że to ją śledzą.
W przypływie odwagi przyznaje, że … zabiła Filifionkę. Przy tym niepotrzebnie, gdyż Filifionka niespodziewanie wróciła. Widząc rozradowaną (nareszcie) Bufkę (której Panna Migotka poprawiła uczesanie na spotkanie z siostrą) zrzędzi :
– Całkiem żeście rozpuścili służbę.

Drugi komiks „Zaloty Nieboraka” wywołał moje jeszcze bardziej mieszane uczucia, mimo obecności Panny Migotki, wyglądającej uroczo jak zwykle.
Ów Nieborak (po szwedzku Klatt-djuret) jest synem przyjaciela Tatusia Muminka z „Pamiętników” Wiercipiętka (Rådd-djuret) do którego bardzo jest podobny, podobnie jak on mieszka w puszce po kawie i zbiera guziki, równocześnie bratem Ryjka, do którego w ogóle nie jest podobny. Widocznie Nieborak odziedziczył urodę po tacie, zaś Ryjek po mamie Groce (Sås-djuret).
Tu Wiercipiętek z Groką
https://assets.moomin.com/uploads/2015/08/Hosuli_Sosuli-copy.jpg

Brat Ryjka, tu co prawda pominiętego, stracił głowę dla Mimbli, zakochanej z kolei w jakimś osiłku o imieniu Sebastian (po grecku Czcigodny).
– Rozmawiałeś z nią o tym ? – zapytała Panna Migotka.
– Nigdy nie śmiałbym rozmawiać z dziewczyną – zapewnił.
– Właśnie to robisz – zauważyła trochę nadąsana.
– Ale jesteś dziewczyną Muminka, to co innego.
Muminek zachęca go, by zwrócił na siebie uwagę swej ukochanej, co oczywiście wychodzi na opak.
Doradza mu odwiedzenie psychiatry, co także nie pomogło. Psychiatra również jest filobutonistą, przy tym wcieleniem zasady „czyż pan doktor zawsze mu być normalny ?” jak w wierszu Waligórskiego „z tych testów wynikało mglisto, iż … psychopatą jest i fetyszystą oraz filatelistą”. Zrozumiawszy swój błąd Muminek wpierw chce Doktora przepędzić nastraszywszy Duchem (chyba tym z „Pamiętników”) później, uproszony przez Nieboraka, zatrzymać kierując na badanie nowe przypadki. U Filifionki (tej co w pierwszym komiksie) Doktor wykrywa przymus sprzątania (mówiąc uczenie „osobowość anankastyczna” co zapewne odpowiada prawdzie) u Paszczaka Gliniarza urojenia prześladowcze (co wykrył by u Bufki, gdyby tu była ?) u Muminków „silną niezależność” zamykając rodzinę w klatce, którą Nieborak wysadza w powietrze z pomocą „danimytu” (tak to nazywa).
Rozczarowany zrywa z Mimblą (chyba nawet nie wiedziała, że o nią zabiegał) jego wybranką została Drobinka (wyglądająca jak od Maciupka, tylko znacznie większa).
Doktor odzyskawszy przytomność po wybuchu rychło w czas uznał uprzednie swe diagnozy za błędne. Zakończenia, w którym Muminek po zażyciu jego leków zaczyna maleć, a Panna Migotka stosuje kolejne leki, by to odwrócić (z nieznanym skutkiem) chyba nie rozumiem …

Komiks wpierw przeczytany po angielsku („Moominmamma’s Maid”). następnie po polsku (znaleziony przypadkiem podczas szukania „Muminków i morza”, należałoby wiedzieć, że ma nazwę „Zabawa w udawanie” co jest tłumaczeniem szwedzkiego „Låtsaslek”).
W kreskówce odcinek 14 „Nowi sąsiedzi” powiela...

Rozwiń

Zwiń

Czwarta po „Co było potem”, „Kto pocieszy Maciupka” i „Niebezpiecznej podróży” muminkowa opowieść obrazkowa, co prawda zamiast obrazków zdjęcia makiety Domu Muminków. Przy tym nieostatnia, bowiem po niej wyszedł jeszcze „Muminkowy śpiewnik” (Visor från Mumindalen 1993),
nie przetłumaczony na polski.

Po polsku „Łobuz” nie został wydany w postaci książki.
Opowiadanie krótkie i mym zdaniem mogło by być znacznie lepsze, pomimo obecności mej ulubionej trójki Włóczykija, Panny Migotki i Małej Mi.
Zagęszczenie postaci z wcześniejszych przygód, jak Maciupek z Drobinką, Astronom z „Komety”, Wuj Truj i Toft z „Listopada”, powraca Too-tiki bez wyjaśnienia, gdzie była, tak samo Ryjek czy Panna Migotka. Tatuś ma na szczycie domu pomniejszoną latarnię morską, widocznie na pamiątkę „Morza”.

Tłumaczka popełniła błąd, raczej bez znaczenia „Włóczykij opowiadał wieczorne historie Too-tiki i reszcie towarzystwa, a kilkoro maleństw zasypiało.” Tymczasem brzmi to „Snusmumriken berättade kvällshistorier för Ti-ti-oo och de andra - och ett par av de minsta höll på att somna” zamiast Too-tiki jest Ti-ti-uu, imię, jakie Włóczykij nadał leśnemu zwierzątku na jego prośbę w „Wiosennej Piosence”.

Nagle w ciszy nocnej słychać było dziwny, nieprzyjemny odgłos (underligt gnagande ljud, dosłownie gryzący). Mi powiedziała:
– Szczury. To szczury w składziku na sieci, tak przypuszczałam. Zjedzą nasze sieci i wszystko zafajdają (skitar ner överallt); tak to jest, kiedy Mama Muminka uprze się, żeby im wystawić mleko.
Weszła do składzika na sieci, ale nie było w nim śladu najmniejszej nawet myszy. Następnie do piwnicy, gdzie została zjedzona połowa najlepszej konfitury, do tego śmierdziało siarką i zgniłymi jajkami.
Stamtąd weszła po schodach do kuchni, gdzie spotkała Muminka.
– Hej – szepnął – jak dobrze, że przyszłaś. Słyszałem okropne odgłosy! Zobacz – ktoś pogryzł krzesło Tatusia, a on je akurat wczoraj wykończył! Musimy obudzić rodzinę.
– Sami rozwiążemy tę zagadkę. Nie boisz się chyba?
– Ja ? Skądże! – odparł Muminek, podwijając ogon, żeby Mi nie zobaczyła, jak się trzęsie.
W salonie Wuj Truj rozmawiał ze swym przyjacielem Astronomem. Obaj byli mocno głusi i nie słyszeli niczego, co różniłoby się od zwykłych hałasów w domu Muminków, ich węch z biegiem lat też bardzo osłabł.
– Mówię przecież, że niczego nie widzieliśmy. Może tylko coś czarnego wpełzło przed chwilą pod kanapę; zapewne któryś z waszych dziwnych znajomych.
Oczywiście był to Przodek.
– Pójdę na górę – powiedziała Mi – pilnuj schodów. Żeby nikt nie wchodził i nie schodził.
– A jak będą chcieli wyjść na siusiu? (Men om de ska ut och kissa? Wątek z „Czarodziejskiego Kapelusza”)
– Wtedy tak. Byle szybko.

W latarni morskiej ukryła się Bufka (Misan) pomoc domowa Mamy Muminka (czy tożsama z Bufką z „Lata” nie ustalone, chyba wątpliwe). Skarżyła na brzydki zapach, a dopiero co skończyła sprzątanie.
– Wyłaź – rozkazała Mi – Dobrze wiesz, że tylko Tatusiowi Muminka wolno tu wchodzić.

Słychać było huk, Mama Muminka kazała Homkowi uderzyć w dzwon okrętowy na alarm.

– Muminku – szepnęła Panna Migotka – nie zapomnisz mnie chronić?
– Nie zapomnę – odparł uprzejmie Muminek – póki będziesz mi przypominać.

Mable w salonie zostały pogryzione.

– Droga Bufko – powiedziała Mama Muminka – Bufka nie zapomniała, mam nadzieję, wypróżnić kubła na śmieci?
Bufka zaczęła płakać.
– Proszę pani! Zawsze wypróżniam kubeł na śmieci i pani powinna o tym wiedzieć!
Otworzyła drzwiczki pod zlewem i rzeczywiście kubeł na śmieci okazał się pusty. Ale za nim siedział czarny, włochaty i arogancki jak zawsze mały pirat Bobek (lika svart och luden och uppnosig som alltid, satt den lilla piraten Stinky).

Tatuś wyjaśnił, że to jego stary (nie)dobry znajomy, z którym znajomość wolał ukrywać.

Bobek zamieszkał w małym schowku pod werandą, do którego wstawiono wywietrznik dla dodatkowej wymiany powietrza. Żeby nie rozrabiał i siedział cicho, dali mu to i owo do gryzienia, wszystkie te rzeczy, które można było trzymać na strychu, ale które nie nadawały się w żadnym razie na podarki.

Stinky (dosłownie Śmierdziel) występował wcześniej w muminkowych komiksach, nie zawsze zgodnych z książkami. Znałam go z japońskiej kreskówki, a ilekroć widziałam, zadawałam pytanie: co to u Diabła Morskiego ? Niby ma być zabawny, jednak mnie nie bawi, tak dalece nie muminkowo wygląda, iż można było mieć nadzieję, że został wymyślony na potrzeby serialu, jak miła i ładna zresztą Alicja i jej mniej miła i mniej powabna babcia Czarownica. Jednak przeglądając komiksy miałam nieprzyjemność ujrzeć to coś znowu. Autorka musiała mieć chyba zły dzień, kiedy taką za przeproszeniem postać wprowadziła.

Ostatnia przygoda Muminków mogłaby wyglądać inaczej.
Swego czasu próbowałam wymyślić wstępny zarys „Wyprawy Muminka i Włóczykija”, Muminek zamiast zapaść w sen zimowy towarzyszy swemu najlepszemu przyjacielowi w wyprawie, tropią przy tym mamuta albo jakieś bajkowe zwierzę, odkrywają zatajone Wrota prowadzące do Zwierciadła Rzeczywistości, cokolwiek stało naprzeciw Zwierciadła, odbijało się w nim, ale nie obrazem, lecz rzeczywistością (pomysł zapożyczony z Cyberiady) albo/oraz źródło jakiegoś eliksiru czy Jabłka Hesperyd (jakże by inaczej u Piratki tak miłującej Grecję). A może coś dotąd nie wymyślonego. Gdyby Autorka zechciała napisać coś takiego, zrobiła by to oczywiście lepiej ode mnie.

Czwarta po „Co było potem”, „Kto pocieszy Maciupka” i „Niebezpiecznej podróży” muminkowa opowieść obrazkowa, co prawda zamiast obrazków zdjęcia makiety Domu Muminków. Przy tym nieostatnia, bowiem po niej wyszedł jeszcze „Muminkowy śpiewnik” (Visor från Mumindalen 1993),
nie przetłumaczony...

Rozwiń

Zwiń

Trzecia po „Co było potem” i „Kto pocieszy Maciupka” muminkowa opowieść obrazkowa, następną będzie „Łobuz w domu Muminków”. Z braku dostępu do przekładu (mimo iż pierwsze wydanie z 1986) szukałam po szwedzku, lecz znaleziony zaledwie początek to trochę za mało:
I morse var Susanna på fasansfullt humör.
Hon grälade på katten det är ju så man gör.
För den var rysligt gammal, dessutom var den lat,
den tillhörde de katter som bara älskar mat
(Dziś rano Zuzanna była w strasznym nastroju, spierała się z kotem, tak to się robi. Bo strasznie był stary, w dodatku leniwy, należał do kotów, co kochają tylko jeść)
Jednak czyż mogło to odstraszyć Piratkę taką jak ja, od poznania jeszcze jednej przygody przemiłych stworków?

Zatem następnie po angielsku (strona archive, wymagana darmowa rejstracja),
później po rosyjsku, co załączam, przynajmniej do obejrzenia obrazków
https://moi-stroki.livejournal.com/197155.html

„Podróż” do „Alicji w Krainie Czarów” mało podobna, gdyż zbyt katastroficzna, jak zresztą na muminkowe opowieści przystało.

Anka „Zdecydowanie moje dzieci wolą klasyczne Muminki, te pierwsze napisane przez autorkę z biało czarnymi rycinami i z bogatą treścią. Podczas czytania zapytały nawet kilka razy ,czy aby na pewno książka jest tej samej autorki. Konwencja książki odbiega daleko od pierwowzoru.” Też tak uważam. A że i mojej ulubionej trójki Włóczykija, Panny Migotki i Małej Mi trochę za mało, stąd ocena nienajwyższa.

Główna boterka nosi imię Zuzanna (co po hebrajsku znaczy Lilia) obdarzona dziwnym wyglądem, z długimi włosami o białym odcieniu (platynowy blond ?) Przy tym nie wiadomo czy jest istotą ludzką czy człekokształtnym stworkiem, jednym z tych, jakie Autorka nazywa trollami (lecz o ile wiem trolle wredne, stąd wolę pisać : stworki).

Zuzanna ma kota (gra słów). Zła na niego, że tylko by jadł i spał, z nudów życzy sobie jakiegoś nieszczęścia, co zostaje spełnione.
Kot rośnie, wygląda przerażająco, gdzieś ucieka. Zuzanna chce cofnąć życzenie, lecz daremnie. Trafia do lasu, gdzie nie poznaje swego odbicia w wodzie, chociaż to bagno i trudno mówić o odbiciu, następnie widzi dno wyschłego morza (powtórzenie wątku z „Komety”), wreszcie spotyka witającego ją po imieniu Paszczaka z psem oraz Topika i Topcię. Ponieważ pies ma imię Ynk, zapewne Paszczakiem jest Narciarz z „Zimy”, jednak gdzie Salome i trąba ? A może to jakiś inny ? Z pyszczka podobny też do Wierszoklety z „Doliny w listopadzie”. Trzyma balon, jakby teleportowało go z zabawy, takiej jak w „Maciupku”. Topik i Topcia gadają po swojemu dodając „sla” na końcu słowa, w przekładzie „f” na początku. Gdzie podziały „fuferek” z Rubinem ?
Gdzieś obok wybucha wulkan otaczany przez Hatifnatów (nie za wiele tego ?), przed którymi ucieka Ryjek, trzeba ugasić jego ogon. Później spada śnieg, wieje wicher, nadciąga Buka. Czy odczynianie uroku w „Tatusiu i morzu” jej nie pomogło ? Znajdują schronienie w jaskinii, gdzie czeka na nich ciepła zupa, a Włóczykij gra w karty z Wimsym (trochę czasu zajęło sprawdzenie, kto zacz, Wimsy, po fińsku Tomppa, postać z wcześniejszych komiksów, nie znanych mi). Podróżnicy zapadają w sen. Rano Ryjek marudzi, jak to on. Włóczykij pokazuje dalszą drogę. Ścigani przez jakiegoś potwora, wskakują do balonu (takiego z gondolą) którym w porę nadlatuje Too-tiki. Lecą nad morzem, balon opada, Ryjek z żalem musi wyrzucić swoje skarby, docierają do Doliny Muminków. Zuzanna widzi swego kotka, śpiącego na schodach. Mała Mi wita ją po swojemu, obrzucając złośliwościami. Zza pleców Mamy Muminka wygląda głowa Panny Migotki, można ją poznać po grzywce, w tle biegnie Bufka, będąca pomocą domową wedle komiksu „Pokojówka Mamy Muminka” (film o tej nazwie jest bardzo swobodną przeróbką). Czy można ją utożsamić z Bufką z „Lata Muminków” ? Wygląd ma podobnie smutny, usposobienie również, lecz to już inna opowieść.
Po uczcie (przysmak Muminków: naleśniki) leśną drogą Zuzanna wróciła z kotkiem do siebie, czy wszystko to było naprawdę ?

Trzecia po „Co było potem” i „Kto pocieszy Maciupka” muminkowa opowieść obrazkowa, następną będzie „Łobuz w domu Muminków”. Z braku dostępu do przekładu (mimo iż pierwsze wydanie z 1986) szukałam po szwedzku, lecz znaleziony zaledwie początek to trochę za mało:
I morse var Susanna på fasan...

Rozwiń

Zwiń

Był sobie raz troll Maciupek nieśmiały, płochliwy malec.
Żył w swoim domu, niestety sam najzupełniej, jak palec.
Ogromnie bał się ciemności, starannie zamykał więc drzwi,
Zapalał wszyściutkie lampy i w łóżku skulony wciąż tkwił.
Słyszał sapanie Paszczaków, dudnienie ich ciężkich kroków
i wycie okropnej Buki, która błąkała się w mroku

Druga po „Co było potem” (1952) muminkowa opowieść obrazkowa (1960) nie będąca komiksem, następne to „Niebezpieczna podróż” (1977) i „Łobuz w domu Muminków” (1980). Mam też wcześniejszy przekład Teresy Chłapowskiej, białym wierszem jakby powiedziała Emma w „Lecie Muminków”.

Warto obejrzeć obrazki
http://garazilustracji.blogspot.com/2011/09/kto-pocieszy-maciupka-tove-jansson.html

Tu po szwedzku http://privat.bahnhof.se/wb153918/joakim/knyttet/

Maciupek (Knyttet) ucieka z domu, zostawiając otwarte drzwi, jakby na zewnątrz było bezpieczniej (podobnie postępuje Filifionka oczekująca katastrofy w napisanych 2 lata później „Opowiadaniach z Doliny Muminków”), widząc kolejne postacie ze strachu nie próbuje nawiązać z nimi rozmowy, jakby to ująć nie zawiera znajomości z nieznajomymi.

Z mojej ulubionej trójki jest Włóczykij (gra na fujarce, choć powinien na organkach, nie opowiada swoich mądrtości, a szkoda) i Mała Mi (pomaga Mimblii w pleceniu wieńca, dość nieoczekiwanie, jak na taką złośnicę). Brakuje Panny Migotki.

Minęły go cztery Filifionki powożąc niebieskim koniem
A ośmiu wesołych Homków jechało w bryczce zielonej

Filifionki na ogół uchodzą za sztywne, zasadnicze i obowiązkowe, zaś te są uśmiechnięte (i dobrze).

Wtem obok ujrzał Paszczaka na trawie pod lampionami
Który częstował przyjaciół malinowymi plackami
Widział zza drzew fajerwerki, tłum Homków na karuzeli
Każdy miał w ręku balonik i każdy z nich się weselił

Czy ów Paszczak to Narciarz z „Zimy Muminków” ? Tak zakładam, bowiem patrzy na niego Salome trzymając trąbę (wygląda tak samo jak w „Zimie”). Obok stoją Mimbla i Too-tiki, a za plecami Salome tłum Hatifnatów (pasujących jak pięść do nosa, może miało to być śmieszne), w tle szereg tańczących postaci, w tym kilka muminkokształtnych. Panna Migotka powinna tu być, kochała taniec, jak wynika z „Komety”. Może nie pasowałaby zabawa z jej udziałem, gdy obok cierpi Maciupek, a ona jest chodzącą dobrocią (tak to sobie wyjaśniam, lecz mogłaby być w zakończeniu).

Maciupek dotarł na brzeg morza, gdzie ujrzał wielką muszlę, lecz radości z odkrycia nie miał z kim dzielić.

Wtem znalazł wyrzucony przez morze w butelce list od Drobinki (Skruttet):
Jestem Drobinką płochliwą najbardziej ze wszystkich stworzeń
i nie mam żadnych przyjaciół. Czy jest ktoś, kto mi pomoże?
Okropnie boję się Buki, a zaraz zrobi się ciemno...

Maciupek schował starannie swój pierwszy list do kieszeni
Co wiecej list od dziewczyny! Ten fakt mu nastrój odmienił

Wyrzuciwszy zawartość torby, którą dotąd dzwigał, wsiadł do niej i popłynął. Nazajutrz mijając Paszczaka, kąpiącego w morzu (to też pasuje do Narciarza), powitał go jak starego znajomego. Zamachała do Maciupka Filifionka, pozdrowił jeden z Homków, co tam przepływali. Był wreszcie dostrzegalny, lecz nie miał na to czasu.

Dotarł do wyspy, podobnej do tej z „Tajemnicy Hatifnatów”.

Nagle przed małym Maciupkiem wyrosły ogromne skały
Trzy góry ponure w których strachy i Buki mieszkały
Tuż obok Olbrzym z Homkami spokojnie zarzucał sieci
Maciupek spytał: – Wybaczcie, czy może cokolwiek wiecie
O małej biednej Drobince ? Czy gdzieś ją tutaj widziano ?
– Ja ją widziałem – rzekł Olbrzym – spłoszoną i zapłakaną
Biegła tu z włosem rozwianym, jakby goniła ją Buka
Więc pewnie wie tylko ona, gdzie teraz Drobinki szukać
A kto ją miałby pocieszyć ? Naprawdę nie mam pojęcia
Nie ja na pewno, bo muszę wrócić do swego zajęcia.

Wzruszyło mnie, iż Olbrzym (Edward ?) zwracał uwagę na Drobinkę. Po zejściu na ląd trafił Maciupek do lasu, nieprzyjaznego jak w „Komecie”, słyszał głosy nakazujące mu zawrócić, lecz szedł nieustraszenie.

Wtem wokół wszystko zadrżało, zamilkło wszelkie stworzenie
To Buka wielka jak góra przybyła siać spustoszenie
I wszystkie światła przygasły, zbladł nawet Księżyc na niebie.
– Proste to raczej nie będzie – jęknął Maciupek do siebie.
Zatańczył wojenny taniec i nagle, tuż od sam koniec,
skoczył i żeby zatopił mocno w jej zimnym ogonie.
Buka się wściekła okropnie, uciekła do lasu w szale.
I wtedy Maciupek ujrzał Drobinkę drżącą na skale.
Łatwo jest spłoszyć Drobinkę, sprawić, że drży i się boi,
Lecz można ją równie łatwo pocieszyć i uspokoić.

Gryzienie Buki to coś nowego, pewno zyskałby uznanie Małęj Mi.

Co ponownie skłania mnie do rozważenia kim jest Buka.
Przy pierwszym pojawieniu w „Kapeluszu” wygląda na samo zło, lecz od razu wiadomo, że jest poszkodowaną.
W „Zimie” wygląda na większą choć cierpiała z powodu zimna, szukając ciepła, co ją ogrzeje, była ofiarą, tylko czego ?
W „Morzu” Muminek obłaskawia ją, czy została wybawioną od cierpień?
Tu wypadła mniej przyjaźnie niż kiedykolwiek.

Wzruszenie odebrało dzielnemu Maciupkowi mowę, próbował to opisać, lecz nie zdołał. Następuje prośba do czytających o napisanie listu (znaczka nie potrzeba, bo list kładzie się na przykład w krzaku różanym, tam Drobinka na pewno go znajdzie).

Drobinka list przeczytała wydając ciche westchnienie
Bo miała spore trudności zwłaszcza z Maciupka imieniem
Wtem róż wiązanka w jej rękach stała się z białej czerwona
Drobinka w wdziękiem wskoczyła w ciepłe Maciupka ramiona
– Zapomnij teraz – szepnęła – o strachu i samotności
Chcę z tobą zbierać muszelki i dzielić wszelkie radości!
Tej samej nocy się odbył wspaniały festyn na wodzie
A wiozła ich Filifionka w czerwonej przecudnej łodzi
I łatwo zgadnąć dlaczego było im odtąd weselej
Wzajemnie się pocieszali jak dobrzy dwaj przyjaciele

Widać znów Salome, tym razem z harmonią, a w tle Olbrzyma z rybami, zapewne sporymi.

Szczęśliwa maleńka para zamieszkała w tej muszli.

Był sobie raz troll Maciupek nieśmiały, płochliwy malec.
Żył w swoim domu, niestety sam najzupełniej, jak palec.
Ogromnie bał się ciemności, starannie zamykał więc drzwi,
Zapalał wszyściutkie lampy i w łóżku skulony wciąż tkwił.
Słyszał sapanie Paszczaków, dudnienie ich ciężkich kroków
i w...

Rozwiń

Zwiń

Oto Muminek, wszyscy go znamy, spieszy do domu z mlekiem dla Mamy. Szybko, bo zaraz zapadnie zmrok! Zza drzew coś śledzi Muminka krok. Pyszczek mu blednie, ciemnieje las, wracać do domu najwyższy czas. Tak bardzo chciałby już być z powrotem... Przyspieszył kroku. Co było potem ?
Pierwsze zdanie po szwedzku brzmi:
Från mjölkbutiken klockan fem ett litet mumintroll gick hem (Z mleczarni o piątej mały Muminek poszedł do domu) En kanna full med mjölk han bar och vägen lång och kuslig var (Miał przy sobie dzbanek pełen mleka a droga była długa i straszna). Zatem dopiero ranek, może lepiej byłoby:
Rankiem Muminek przynosi mleko
choć w lesie ciemno, a dom daleko.

Co prawda dalej
det var ej långt från skymningen.
Vad tror du att det hände sen?
(daleko nie było do zmierzchu
jak myślisz, co wydarzyło się później?) Jednak dalszy ciąg mówi o blasku słonecznym.

Tuż za drzewami w Słońcu skąpana
była prześliczna leśna polana
Słońce świeciło na polne kwiatki
Muminek wracał do swojej chatki
Nagle za górką dostrzegł zdumiony
Coś na kształt dachu a na nim komin
Czyżby to domek już jego własny
Świat w jednej chwili stał się tak jasny
Skoczył Muminek pędzi z furkotem
No i jak myślisz co było potem ?

Zamiast domu, zamiast Mamy
Tylko Mimblę oglądamy
Na blaszanej puszcze siedzi
W sukni w paski od łez mokrej
Mimbla płacze i jest wściekła:
– Moja siostra Mi uciekła!

(czy było to zamierzoną grą słów ?)

Więc Muminek rzekł: – Kochanie
Nie płacz, pewnie z jakimś draniem
W puszcze teraz jest schowana
Wejdźmy tam bo moim zdaniem
Trzeba skończyć z tym kłopotem
Jak myślisz co było potem?

Drania widać w tle, z workiem na plecach. Puszka budzi skojarzenia z tą w której mieszkał Wiercipiętek, na niebie balon powielony z „Pamiętników Tatusia”. Za plecami Muminka zaś podobizna Mi na ogłoszeniu, ona sama wygląda zza puszki.

Tyle dostępne w sieci po polsku.
http://moomi-troll.ru/wp-content/gallery/chto-bylo-potom/12.jpg

Pierwsza muminkowa opowieść obrazkowa nie będąca komiksem, kolejne to „Kto pocieszy Maciupka”, „Niebezpieczna podróż” i „Łobuz w domu Muminków”.
Przeczytana tyleż z powodu mej ulubionej złośnicy Małej Mi, co z pierwszego pojawienia Filifionki oraz Gapsy (w kolejności alfabetycznej). Dalszy ciąg tłumaczyłam sobie z rosyjskiego.
Przejście przez puszkę jakby do innego wymiaru czy równoległego świata, jak „Alicja” czy „Profesorek Nerwosolek”.
Widzą Gapsę łowiącą ryby, większą niż w „Opowiadaniach”, do tego wyglądającą koszmarnie, po prostu gorzej niż źle.
Zostają pomniejszeni ? Mi skrada się za nimi.
http://moomi-troll.ru/wp-content/gallery/chto-bylo-potom/15.jpg
Przechodzą przez jakieś skały
http://moomi-troll.ru/wp-content/gallery/chto-bylo-potom/18.jpg
Ogromny Paszczak wsysa ich do odkurzacza (!) skad wychodzą przez dziurę, zrobioną przez Mi
http://moomi-troll.ru/wp-content/gallery/chto-bylo-potom/21.jpg
Wydostawszy stamtąd spadają na śpiącą Filifionkę, która ucieka robiąc dziurę w stronie i porzucając ubranie (!)
http://moomi-troll.ru/wp-content/gallery/chto-bylo-potom/24.jpg
Widać tu miejsce na
En bild av Filifjonkan när hon lugnat sig. Den får du rita själv. Tove.
(Zdjęcie Filifionki, gdy się uspokoiła. Możesz to narysować sam. Tove)
Dochodzą do drzewa w środku którego
http://moomi-troll.ru/wp-content/gallery/chto-bylo-potom/27.jpg
Dom Hatifnatów z lampą naftową. Chyba że to oświetlenie na prąd upodobnione zewnętrznie (mam taki żyrandol w domu). Trzech siedzi na krzesłach trzymając filiżanki na spodeczkach. Co piją ? Elektrolit ? Przecież nie mają ust.
http://moomi-troll.ru/wp-content/gallery/chto-bylo-potom/30.jpg
Ulewa, Mi rozpina parasol
http://moomi-troll.ru/wp-content/gallery/chto-bylo-potom/33.jpg
Docierają do Doliny, Mama Muminka zbiera porzeczki
http://moomi-troll.ru/wp-content/gallery/chto-bylo-potom/36.jpg
Mama chce nalać mleko, lecz się zsiadło.
Muminek siedzi bezradny.
Mama postanawia, by pić soczek, zapewne porzeczkowy
http://moomi-troll.ru/wp-content/gallery/chto-bylo-potom/37.jpg
http://moomi-troll.ru/wp-content/gallery/chto-bylo-potom/38.jpg
http://moomi-troll.ru/wp-content/gallery/chto-bylo-potom/39.jpg

Dość zawiłe, a kawałek o Filifionce zbyt dziwaczny. Ocena „dobra” za zakończenie.
Z moich ulubionych tylko Mi, a i jej trochę jej za mało. Mógłby po drodze nadejść Włóćzykij i wesprzeć ich. Panna Migotka zaś mogłaby pomagać Mamie Muminika przy porzeczkach, na pewno stęskniona za Muminkiem.
– Ach, jaki jesteś odważny! – szepnęłaby znowu, jak gdy pierwszy raz go ujrzała w „Komecie”.

Oto Muminek, wszyscy go znamy, spieszy do domu z mlekiem dla Mamy. Szybko, bo zaraz zapadnie zmrok! Zza drzew coś śledzi Muminka krok. Pyszczek mu blednie, ciemnieje las, wracać do domu najwyższy czas. Tak bardzo chciałby już być z powrotem... Przyspieszył kroku. Co było potem ?
Pierwsze z...

Rozwiń

Zwiń

W domu Muminków podczas ich pobytu na wyspie z latarnią morską, opisanym w książce „Tatuś Muminka i Morze”, mieszka sześcioro osób (siedmioro, licząc z Przodkiem, stale tam zamieszkałym, wprowadzonym mym skromnym zdaniem niepotrzebnie w „Zimie”). Przybywają bez wcześniejszego uzgodnienia między sobą, zupełnie przypadkiem, zaskakuje ich brak gospodarzy. Są to:

Włóczykij, który zawrócił ze swej zwykłej wędrówki. Zawsze był i jest moim ulubionym bohaterem, tu wypadł raczej nijako, chociaż i tak na ogół pozostaje mądrzejszym od tamtych.

Paszczak, młodszy od Botanika, który mieszkał w Dolinie w „Czarodziejskim Kapeluszu”, pisze wiersze (marne). Ma dziwaczne pomyły, jak dom bez dachu, by nocami patrzeć na gwiazdy.

Homek imieniem Toft (Homki, podobnie jak Mimble i inne stworki na ogół nie mają imion) podobny do tego z „Opowiadań” obdarzony bujną wyobraźnią, czyta książkę o kopalnych żyjątkach, z której rozumie nic. Homek z „Lata” był bardziej dorzeczny.

Wuj Truj (Onkelskruttet) staruszek, który zapomniał kim jest i wymyślił sobie to imię, na ogół miły, choć czasem opryskliwy.

Mimbla, chyba ta która mieszkała w Dolinie w „Lecie”, „Zimie” i „Opowiadaniach”.

Filifionka, zakładam, że ta z „Opowiadań”, która wierzyła w katastrofy i którą lubię, cenię i podziwiam. Także mieszka na odludziu, może w innym domu, skoro tamten uległ zniszczeniu, także ma lęki, chociaż inne, stopniowo je opanowuje.

Brakowało jeszcze Bufki (zamierzała zostać gwiazdą, strach pomyśleć co i jak gra),
na jej tle Filifionka byłaby łatwiejszą do wytrzymania, chociaż z drugiej strony konieczność znoszenia bufkowych żalów mogłaby pogorszyć wszystko.

Podczas przyjęcia Paszczak wygłasza napisany w męce tfurczej wiersz, tak marny, że aż słów szkoda. Przynajmniej w moim skrajnie dowolnym odczuciu. Homek odczytuje kolejny niezrozumiały kawałek książki, Wuj Truj zrzędzi i pije do zwierciadła w szafie, uznawszy swe odbicie za Przodka, Mimbla tańczy do muzyki wygrywanej na organkach przez Włóczykija, Filifionka robi pokaz cieni wyświetlając na zawieszonym prześcieradle wycięty kształt łodzi z rodziną Muminków. Jak widać tylko ostania trójka jest w stanie uczynić coś zajmującego.

Tak wygląda to w wielkim skrócie, lecz gdy w „Morzu” treść, poza początkiem i zakończeniem, jakby trwa w miejscu, tu trudno mówić o treści. Szereg jak zwykle trafnych bądź zabawnych zdań (w ciągu jednej, długiej jak wieczność sekundy Filifionka przeleciała przez całe swoje filifionkowe życie) lecz rozproszonych w czymś, co trudno nazwać. Rysunki dość staranne, za to fabuła i narracja w ogóle się nie kleją. Brak głównych bohaterów (poza Włóczykijem i chyba Mimblą) nie bardzo to usprawiedliwia, skoro „Opowiadania” tylko częściowo były o Muminkach, a przecież wypadły na ogół bardzo dobrze, przynajmniej w mojej, zupełnie dowolnej ocenie.

Na ostatnich stronach wreszcie następuje powrót Muminków.

„Tego samego wieczoru w środku szklanej kuli zaświeciło się bardzo małe, równe światełko. To rodzina umieściła sztormówkę na szczycie masztu i wracała do domu, żeby zapaść w sen zimowy. (..) Rodzina płynęła z wiatrem, prosto do brzegu. Przybywali z jakiejś wyspy, na której Toft nigdy nie był i której nie mógł zobaczyć (…) Tuż przed zachodem Słońce rzuciło przez szczelinę w chmurach chłodny, zimowożółty promień światła, od którego cały świat sposępniał. I wtedy Toft dostrzegł sztormówkę, którą Tatuś Muminka zawiesił na czubku masztu. Paliła się równo, rozsiewając łagodny, ciepły blask. Łódź była bardzo daleko. Toft nie musiał się spieszyć; zszedł lasem, a potem plażą do pomostu i w sam raz zdążył złapać cumę i przywiązać łódź.”

Ocena raczej zawyżona z sentymentu do poprzednich części. Tym co tej części dotąd nie znają odradzam, może wpędzić w melancholię, choć oczywiście tylko moim zdaniem. Jest ostatnią z muminkowej sagi, lecz Autorka nadal tworzyła opowieści obrazkowe o swych przemiłych stworkach.

Zatem zapadną jak co roku w sen zimowy i tu pasowało by jak w zakończeniu „Lata” jakby nic się nie zdarzyło i jakby żadne niebezpieczeństwo nigdy już nie mogło im zagrozić.

W domu Muminków podczas ich pobytu na wyspie z latarnią morską, opisanym w książce „Tatuś Muminka i Morze”, mieszka sześcioro osób (siedmioro, licząc z Przodkiem, stale tam zamieszkałym, wprowadzonym mym skromnym zdaniem niepotrzebnie w „Zimie”). Przybywają bez wcześniejszego uzgodnienia m...

Rozwiń

Zwiń