Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Trzecia książka Roberta Foksa, trzecie uchylenie rąbka tajemnicy szpiegowskiego świata, trzecia moja styczność z jego twórczością… Podobno do trzech razy sztuka, za trzecim razem powinno już być gorzej, słabiej, jak z trzecią częścią „Listów do M.” lub „Kogla-mogla”…. A jednak nie jest. Czyżby zapowiadała się kontynuacja nowych przygód „Pana Samochodzika”?

Historia niby takich jak wiele. Zresztą „Wałbrzych. Ściśle tajne” otwarcie reklamowana jest jako nawiązanie do przygód kultowego „Pana Samochodzika” Zbigniewa Nienackiego. Główny bohater powieści – też Tomasz, wałbrzyski nauczyciel historii, przewodnik i eksplorator, odkrywa istotny fakt powiązany z dziejami jego rodziny oraz wojennej tajemnicy skrywanej w Wałbrzychu. Wkrótce wyzwanie przeistacza się w niebezpieczną grę. Do akcji przystępują służby specjalne czterech państw, które rywalizują o ukryty pod koniec wojny depozyt.

Wydawałoby się, że wątków jest za dużo. A jednak autorowi powieści udało się sprytnie powiązać wszystkie sznurki. Historia toczy się wartko. Przy okazji przemycana jest masa faktów i ciekawostek historycznych powiązanych z pracami prowadzonymi przez nazistów w Wałbrzychu i okolicach. Mamy tu powieść historyczną-szpiegowską, thiller oraz odzwierciedlenie czasów prowincji.

Co warto podkreślić Tomasz Nowicki nie jest bez skazy, ma wady, a w kontakcie z niebezpieczeństwem nie wstydzi się okazywać strachu. Nie korzysta z żadnych gadżetów, nie jest Bondem odrodzonej III RP. Jego siłą jest wiedza zdobyta przez lata i przekazywana przez pokolenia, a także wrodzona inteligencja i spryt.

Zatem odpowiadając na pytanie postawione na początku (tej specjalnie krótkiej) recenzji. Książka Foksa „Wałbrzych. Ściśle tajne” oddaje symbolicznie hołd serii „Pan Samochodzik”. Jak dla mnie stanowi samodzielną powieść, która odkrywa przed nami wałbrzyskie tajemnice.

Czytelnik może zostać z niedosytem w oczekiwaniu na kolejną część losów Tomasza. Skończyłem czytać książkę i nie wiem, co mam począć ze swoim życiem😊 I to chyba najlepiej świadczy o jakości powieści.

Trzecia książka Roberta Foksa, trzecie uchylenie rąbka tajemnicy szpiegowskiego świata, trzecia moja styczność z jego twórczością… Podobno do trzech razy sztuka, za trzecim razem powinno już być gorzej, słabiej, jak z trzecią częścią „Listów do M.” lub „Kogla-mogla”…. A jednak nie jest. Czyżby zapowiadała się kontynuacja nowych przygód „Pana Samochodzika”?

Historia niby...

Debiut Roberta Foksa „Prospekt niepodległości” był dla mnie arcyciekawym zaskoczeniem, o czym pisałem tutaj. Z drugą powieścią różnie bywa. Albo potwierdza się pisarskie umiejętności albo jest się autorem jednej książki. Trochę jak z pierwszą miłością, którą wspomina się latami. Kolejne niekoniecznie już są tak wzniosłe i warte wspomnień. Na szczęście w „Ostatnim nielegału” Foks potwierdza swój pisarski kunszt.

Kim jest tytułowy „nielegał”? Dla niezorientowanych, podobnie jak ja, spieszę z wprowadzeniem, o które jestem już mądrzejszy po lekturze książki i własnych poszukiwaniach. Nielegał zwany inaczej matrioszką lub śpiochem to szpieg, który potrafi nawet kilkanaście lat czekać na rozkaz działania od instytucji, która go zwerbowała. W tym czasie ma za zadanie w 100% przeniknąć w struktury obcego państwa. Stać się jego wzorowym obywatelem. Sceptycy, których w świecie służb, jak w każdej ludzkiej zbiorowości, przecież nie brakuje, muszą przyjąć do wiadomości, że ujawnienie w 2006 r. nielegała w Kanadzie, czy działalności w 2010 r. kilku rosyjskich nielegałów w USA oraz zatrzymanie nielegałów rosyjskich w Niemczech w 2011 r. wskazują na kontynuację pracy wywiadowczej z użyciem metod, których historia sięga lat 20. poprzedniego stulecia. Zresztą a tym ostatnim odkryciu rosyjskich „nielegałów” w Niemczech opiera swoją opowieść Robert Foks.

Najnowsza powieść polityczno-szpiegowska została osadzona w czasach nam współczesnych, jednak wielokrotnie mamy retrospekcje do czasów głębokiego PRL w jego różnych odsłonach.
Główny bohater to młody, pełen zapału i ambitny podkomisarz policji Zygmunt Vesely. Zostaje przydzielony do z pozoru błahej sprawy nieszczęśliwego wypadku emerytowanego oficera Służb Bezpieczeństwa PRL. Splot wydarzeń, drobnych nieścisłości powodują, że Vesely zostaje wciągnięty w międzynarodową aferę, która korzeniami sięga stalinowskiego reżimu. Podkomisarz Vesely wymyka się zaszufladkowaniu. Z jednej strony jest pełen ideałów, skory do poświęceń, ale jednak władza i ambicja nie są mu obce. Prezentuje wiele pozytywnych cech jednak jest na wskroś ludzki, pełen też wad i wewnętrznych starć, które czynią z niego nietuzinkowego bohatera. Szkoda streszczać fabułę. Lepiej samemu ponieść się wywiadowczym intrygom zaprezentowanym w „Ostatnim nielegału”.

Tak jak po poprzedniej powieści Foksa, kiedy ją skończyłem, musiałem przeszukiwać informacje, czy to rzeczywiście możliwe? Czy tak działają służby w Polsce i na świecie? Czy jednak tego typu wydarzenia nie do końca mijają się z prawdą? Znowu przekonałem się, jak mało wiem o otaczającym mnie świecie.

I znowu Robert Foks udowodnił, że można napisać dobrą szpiegowską powieść, trzymającą w napięciu, bez zbędnych wulgaryzmów, nie wtłoczonych na siłę i podtrzymania uwagi czytelnika scen erotycznych. Chociaż te które są dodają autentyczności i pikanterii, jak przystało na porządnego agenta służ wywiadowczych. I tutaj autor potwierdza umiejętność tworzenia akcji oraz napięcia budując ją z pozoru nieistotnych elementów, gry słów, czy przypadkowych splotów wydarzeń. W powieści nie znajdziemy niepotrzebnych ubarwień. Wszystko jest przeniesieniem ludzkich i szpiegowskich zachowań na karty powieści. Z jednej strony pokazuje jak życie jest nieprzewidywalne, a z drugiej zaś jak wiele kryje czarnych stron.

Czekam z niecierpliwością na kolejną powieść, bo z tego co widzę i czytam, świat tajnych służb ma dla nas jeszcze wiele do odkrycia.

Debiut Roberta Foksa „Prospekt niepodległości” był dla mnie arcyciekawym zaskoczeniem, o czym pisałem tutaj. Z drugą powieścią różnie bywa. Albo potwierdza się pisarskie umiejętności albo jest się autorem jednej książki. Trochę jak z pierwszą miłością, którą wspomina się latami. Kolejne niekoniecznie już są tak wzniosłe i warte wspomnień. Na szczęście w „Ostatnim nielegału”...

Odrzuć panujący porządek, schemat życia, czerp z niego co najlepsze i poddaj się rytmowi natury – hasła piękne i kuszące. Nie ma co się dziwić, że tak wielu ludzi w latach 60. XX wieku zachłysnęło się ruchem hipisowskim. Iza Klementowska w książce „Zapach trawy. Opowieści o dzieciach hipisów” pokazuje na ile kolejne pokolenia korzystały z takiego wychowania.

Klementowska w swoim najnowszym reportażu jak sugeruje podtytuł, nie tylko przygląda się dzieciom hipisów. Może on mylić czytelnika. Nie znajdziemy wyłącznie opowieści o dzieciach hipisów. Książka została podzielona na 3 części: Rodzice, Dzieci oraz Rodzice i Dzieci. Autorka przemierza Stany Zjednoczone i Polskę w poszukiwaniu ludzi, którzy zaangażowali się w 100% w tę subkulturę. Chce poznać co nimi kierowało, jak ich życie potoczyło się, czy czegoś dziś żałują.

Pierwsza część jest dla mnie trochę chaotyczna. Autorka przeskakuje z USA do Polski i odwrotnie. Pokazuje Polaków, Amerykanów, którzy w swoim kraju, jak i na Zachodzie zaangażowali się w ruch hipisowski.

Zdecydowanie lepsza jest druga i trzecia część. Tutaj przechodzimy do sedna opowieści. Klementowska pokazuje losy dzieci hipisów. Historie różne. Niektóre barwne jak życie tych społeczności. Część napawa smutkiem, nie do pozazdroszczenia dzieciństwem. Może ciekawym i wesołym, ale bez braku stabilizacji oraz bezpieczeństwa tak potrzebnym dzieciom.
Nie jest to obraz gorzki, ale na pewno zróżnicowany. Część z tych dzieci jest bardzo empatyczna, pomaga innym. Niektórzy wybrali alternatywny styl życia. A jeszcze pozostała grupa zbuntowała się. Prowadzą bardzo konwencjonalny tryb, ale dziś są wdzięczni rodzicom, że pokazali im, że można żyć inaczej. Mogli wybrać. W szarym i nudnym PRL-u ruch ten był barwną odskocznią dla młodych, którzy chcieli mieć inne życie niż ich rodzice.

Szkoda, że autorce nie udało się rozwinąć wątku czołowych przedstawicieli polskiej, prawej sceny politycznej. Niegdyś w młodości, uczestnikami ruchu hippisowskiego oraz prekursorami tej subkultury młodzieżowej w Polsce.

"Zapach trawy. Opowieści o dzieciach hipisów" to reportaż godny uwagi. Pomimo niektórych braków i niedociągnięć warto przyjrzeć się osobom, które chciały uciec od szablonu życia. Pokazać sobie, a przede wszystkim swoim dzieciom, że można żyć po swojemu. Nie naśladując na siłę schematów. Czy to im się udało? To już sami musimy ocenić.

Odrzuć panujący porządek, schemat życia, czerp z niego co najlepsze i poddaj się rytmowi natury – hasła piękne i kuszące. Nie ma co się dziwić, że tak wielu ludzi w latach 60. XX wieku zachłysnęło się ruchem hipisowskim. Iza Klementowska w książce „Zapach trawy. Opowieści o dzieciach hipisów” pokazuje na ile kolejne pokolenia korzystały z takiego wychowania.

Klementowska...