Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Przepis na udaną powieść historyczną wydaje się być stosunkowo prosty. Może się on opierać na zaledwie dwóch składnikach: 1. Odnaleźć w kronikach świata historię na tyle ciekawą per se i obcą codziennemu doświadczeniu czytelnika, aby móc go nią zainteresować. 2. Opowiedzieć tę historię świetnym językiem w taki sposób, abyśmy uwierzyli, że opisywane wydarzenia mogły mieć faktycznie taki przebieg (wywołać poczucie realizmu opowieści). Łatwiej powiedzieć niż zrobić, tym bardziej, że świetna, angażująca uwagę proza jest kartą atutową nielicznych. Silverberg zawsze miał talent narratorski i choć nigdy jakoś go nie podziwiałem stricte za język, tak jego “Pan Ciemności” jest powieścią przesyconą takim niesamowitym klimatem, że nie sposób wyjść po tej historii obojętnym na ten fantastyczny krajobraz XVI-wiecznej Afryki. Podróż Andrew Battella jest pełna egzotyki, osobliwości, cierpień, moralnych dywagacji, zdrad, potworności, pogańskich rytuałów, śmiercionośnych chorób, groźnej fauny, ekstremalnego klimatu, beznadziei i przemocy. Ale z drugiej strony jest też piękno przyrody, zachwyt, rozkosze ciała, wyjątkowość potraw, różnorodność ludzkich wierzeń, współpraca w obliczu niebezpieczeństw, poczucie wspólnoty i braterstwa, chwile beztroskiej radości i spokoju. Bohater wraz z przeżytymi latami przechodzi przemiany, jego świadomość poszerza się, spojrzenie na świat, moralność i religię ulega naturalnemu rozwojowi. Jego droga jest przepełniona cierpieniem przetykanym koralikami przyjemności i spełnienia. Jego duszę targają sprzeczne uczucia, tożsamość protestanta i Anglika przechodzi intrygującą transformację. A to wszystko we wspaniale odmalowanej Afryce, która poddaje w wątpliwość nasze rozumienie normalności i uniwersalnych zasad moralnych. Od niewoli w portugalskim więzieniu, przez pływanie na krypach nieprzyjaciela, aż po ciemne zakamarki interioru wśród plemienia ludożerców, Silverberg całkowicie zachwyca czytelnika, relacjonując wydarzenia natury tak niewiarygodnej, wstrętnej, przerażającej, a jednocześnie tak fascynującej, że nie sposób odwrócić wzroku. Serca bije szybciej na myśl o tym, jak to jest możliwe, że ludzka dusza zdolna jest do tworzenia takich okropności? Co jest w tej relacji prawdą, a co fikcją literacką? Jak może się zmienić człowiek z tzw. świata cywilizowanego, popchnięty w sam środek afrykańskiego szaleństwa? Jak zachować klarowność myśli i wiary w istnienie boskiego planu w obliczu wszechobecnego grzechu i zniszczenia?”. Nigdy nie zapomnę tej historii, jest opowiedziana w znakomity sposób. Polecam każdemu cierpliwemu czytelnikowi zdolnemu w całości zanurzyć się w fantastycznym i niepojmowalnym.