Żyjemy w świecie tak szybkich zmian, że nie sposób wyrzucić z głowy myślenia, iż ten otaczający nas potencjał nie jest dany wyłącznie nam. Nikt co prawda nie potwierdził istnienia istot pozaziemskich, ale wydaje się, że brak jednoznacznej odpowiedzi także jest odpowiedzią, i to dość jednoznaczną. W związku z tym trudno nie zaprzątać sobie myśli tym, jak mogłoby wyglądać wrogie przejęcie. Nie wiadomo czemu, ale właśnie motyw inwazji kojarzy nam się od razu z kosmitami. Być może to kwestia strachu przed nieznanym bądź mentalnego przygotowania na najgorsze? Trudno to rozstrzygnąć, ale jest ktoś, kto stworzył wizję takiego wydarzenia i uczynił to ponad sto lat temu.

Mowa rzecz jasna o „Wojnie światów”, największym bodaj dziele Herberta George’a Wellsa, w którym opowiada on o ataku Marsjan. I co wielce istotne, nie czyni tego w sposób fantastyczny czy wyolbrzymiony. Całość przypomina bardziej dokument niż powieść science fiction, literaturę faktu w warunkach pozaziemskiego nalotu. Wszystko za sprawą świetnie odmalowanych czasów, w których żył autor, i ogromnej dozy autentyzmu, co przypomina po części realia wojenne. Począwszy od pojedynczych wybuchów, przez szturm w pełnej krasie, po bagatelizowanie problemu i rozpaczliwie próby ucieczki przed najeźdźcą. Wyłania się z tego widmo wojen światowych, co niewątpliwie dodaje narracji upiorności.

Pomaga w tym także skupienie się na jednym bohaterze, któremu jedynie w krótkich momentach ktoś towarzyszy. Osobista perspektywa ma tu duże znaczenie, bo pozwala zrozumieć trudne wybory, a przede wszystkim zamienić się z głównym bohaterem miejscami. Nie bez powodu jest to postać bez imienia, nakreślona tylko za pomocą podstawowych informacji dotyczących więzi rodzinno-uczuciowych i umiejętności zawodowych, których przełożenie na nasze codzienne zmagania nie powinno rodzić problemu.

Siła „Wojny światów” tkwi także w tym, że świadomość, iż tak mógł wyglądać atak obcej nam cywilizacji jest silna, a granica oddzielająca realia od fikcji zdaje się tu zacierać. Trudno się dziwić, że słynna audycja Orsona Wellesa zrobiła swego czasu ogromne wrażenie. Mamy tu nie tyle namacalnie przedstawioną całą sytuację, ile sugestywne przedłożenie sytuacji samotnego podążania ku pustce, wrażenie wyobcowania, opuszczenia i stopniowego popadania w obłęd związany zarówno z brakiem podstawowych środków do życia, jak i krańcowym przytłoczeniem całą tą na swój sposób niemożliwą sytuacją, która wszakże ma miejsce naprawdę.

To, co absolutny klasyk gatunku stracił na przestrzeni lat, z pewnością zawiera się w projektach istot pozaziemskich i ich machin. Popkultura przemieliła już Wellsowskie wizje na tyle sposobów, a i samo wyobrażenie kosmitów tak wyewoluowało przez lata we wszelkich możliwych wariacjach, że przytaczany wygląd wydaje się zbyt standardowy, nierobiący wielkiego wrażenia, co w pewnym stopniu umniejsza grozę płynącą z kolejnych stron. Także klasyczna narracja w formie zbeletryzowanego pamiętnika w swojej klasyczności i chronologiczności nabrała pewnych omszałych cech, aczkolwiek można to także przekuć w zaletę, dzięki której autentyzm przekazu wyłącznie wzrasta.

„Wojna światów” przez lata doczekała się wielu interpretacji i nie ma się czemu dziwić. Pod wieloma względami to prekursorska pozycja. Fundament, na którym wyrosły kolejne książki i filmy. Choć sama treść straciła trochę z czasem, to przekaz i jego realizm wciąż robią wrażenie, budząc szacunek i podskórną grozę. Nowe wydanie tego kamienia milowego, przepięknie ilustrowane, jeszcze bardziej skłania do zakupu. Choć proza H.G. Wellsa nie ustrzegła się upływu czasu, to z pewnością nadal jest pozycją obowiązkową, która może skłonić do wielu przemyśleń i wzbudzić podziw, że ktoś tak wcześnie zarysował konflikt, który w innym wydaniu, ale równie porażającym, miał miejsce w rzeczywistości.

Patryk Rzemyszkiewicz