Antyutopia, świat nierzeczywisty, rzecz niedziejąca się tu i teraz. Te i inne terminy zwykle wiążą się z tematyką do której nie zaglądam. To co mnie interesuje w literaturze dzieje się tu i teraz albo mogło i działo się wczoraj. A jednak będąca antyutopią wizja jutra Margaret Atwood w "Opowieści podręcznej" mnie urzekła. Dlaczego?

Odpowiedź będzie banalnie prosta. Wszystkie opisane przez autorkę wydarzenia, mające wydźwięk futurystyczny można swobodnie zinterpretować jako współczesne. Przy okazji skłaniają do refleksji na temat tego do czego może doprowadzić idea, a właściwie IDEA.

Nikt nie wie kto ją wymyślił, ale cel jej zastosowania w praktyce jest jeden. Skoro ludzie nie wiedzą jak dobrze żyć, to trzeba ich w tym wyręczyć. Idea zakłada poprawę jakości życia wszystkich, w rzeczywistości oznacza poprawę bytu wąskiej grupy uprzywilejowanych. Historia pełna jest takich "naprawiaczy świata".

Ale czy i oni są wolni od strachu towarzyszącemu masie ludzi pozbawionych ich władzy? Bać się musi każdy, strach wiąże się ze stratą, a każdy w wizji Atwood ma coś do stracenia, a niemal nic do zyskania. Czy można się takiemu porządkowi rzeczy sprzeciwić? Na szczęście Atwood ukazuje, że tak, nawet jeśli bunt z góry skazany jest na przegraną.

A teraz sprawa kluczowa- mianowicie rola kobiet w wizji Atwood. W świecie pełnym ludzi bezpłodnych, świecie kast i przy głębokich podziałach społecznych, gdzie każdy ma do odegrania określoną rolę. W tym w pełni zorganizowanym społeczeństwie nie ma miejsca na jedno. Na samodzielność. Każde działanie ma czemuś służyć, a najbardziej dotknięte swoim przeznaczeniem są właśnie tytułowe Podręczne.

Nolite te bastardes carborundorum, czyli nie dajcie pognębić się sukinsynom. To motto przewija się przez całą książkę i tylko ono może dać nadzieję, że to w każdym z nas tak naprawdę tkwi źródło oporu wobec wszelkich prób "naprawiania świata" podejmowanych przez Komendanta i jego współczesnych naśladowców. Bo dopóki mamy wolną wolę dopóty możemy uważać, że mamy wpływ na nasze życie. Podręczne były pozbawione jakiegokolwiek wyboru, nawet możliwość popełnienia samobójstwa była przez władzę ograniczona do minimum...

Dlaczego zatem wizja Atwood niesie sobą jakąś nadzieję? Tytułowa Podręczna nie przyjęła bezwarunkowo nowego porządku, patrzyła na niego krytycznie i nie była w tym spojrzeniu odosobniona. A historia świata wskazuje, że kropla drążąca skałę jest w stanie skruszyć nawet tę pozornie najtwardszą.

Antyutopia Atwood to przerażająca wizja przyszłości. Ale czy nierealna?

Antyutopia, świat nierzeczywisty, rzecz niedziejąca się tu i teraz. Te i inne terminy zwykle wiążą się z tematyką do której nie zaglądam. To co mnie interesuje w literaturze dzieje się tu i teraz albo mogło i działo się wczoraj. A jednak będąca antyutopią wizja jutra Margaret Atwood w "Opowieści podręcznej" mnie urzekła. Dlaczego?

Odpowiedź będzie banalnie prosta....