Jerzy Hauziński to chyba najwybitniejszy polski mediewista zajmujący się tematyką świata muzułmańskiego i jego relacji ze średniowieczną Europą. Poświęcił tej problematyce kilka swoich publikacji i "Irańskie intermezzo" dobrze wpisuje się w krąg jego zainteresowań. Wiele rzeczy zostało tu przeniesione z "Burzliwych dziejów kalifatu bagdadzkiego" oraz z monografii o asasynach. Później skądinąd treść tej pracy przeszła właściwie w całości do "Historii Iranu" pod redakcją Krasnowolskiej.

Teraz trochę o treści samej książki. Hauziński rozpoczyna swoją narrację od arabskiego podboju Persji w VII wieku i doprowadza ją do ponownego zjednoczenia w XVI stuleciu za Safawidów. To jest w ogóle rzecz ciekawa, że Iran tworzył jedno państwo w starożytności i potem w epoce nowożytnej, natomiast średniowiecze były czasem jego rozbicia (pod formalną właściwie zwierzchnością kalifatu). Omówione zostają kolejne dynastie władające w różnych częściach świata irańskiego, po kolei przedstawione zostają też najazdy ludów nieirańskich, które podporządkowywały sobie Iran. I tak najpierw najazd arabski przesunął centra kultury irańskiej na wschód, a potem inwazja mongolska z powrotem zagnała je bardziej na zachód. Trzeba zresztą pamiętać, że świat irański to w VII-XV wieku nie tylko terytorium dzisiejszego Iranu, ale też ogromne obszary Azji Środkowej, gdzie dopiero później kontrolę przejmą ludy tureckie.

Autor skupia się przede wszystkim na dziejach politycznych i militarnych. Czytelnikowi mało obeznanemu z dziejami Iranu wyda się więc zapewne ta książka mało przystępna przez natłok nazw własnych oraz - przyznajmy to uczciwie - ciężki styl samego Hauzińskiego. Informacje o kulturze też są na kartach "Irańskiego intermezzo" zawarte, ale jest ich zdecydowanie mniej, a ich szczegółowość nie może się równać z wykładem o dziejach politycznych. W moim odczuciu ta książka jest wprawdzie lepsza od drugiego tomu "Historii Persji" Składanka, ale i tak pozostawia pewien niedosyt. Jestem pewien, że okres irańskiego średniowiecza można by opisać przystępniej. I szczerze mówiąc czekam na taką monografię.

Tomasz Babnis

Jerzy Hauziński to chyba najwybitniejszy polski mediewista zajmujący się tematyką świata muzułmańskiego i jego relacji ze średniowieczną Europą. Poświęcił tej problematyce kilka swoich publikacji i "Irańskie intermezzo" dobrze wpisuje się w krąg jego zainteresowań. Wiele rzeczy zostało tu przeniesione z "Burzliwych dziejów kalifatu bagdadzkiego" oraz z monografii o...

A czemu tylko 6 gwiazdek? Bo to wyłącznie historia polityki. Brak szerszego tła kulturowego, ujęcia problemowego, wymowy źródeł itd. Narracja prowadzona jest z punktu widzenia historiografii pachnącej determinizmem (czyt. marksizmem). Co nie byłoby jeszcze złe, gdyby nie ciągłe podsumowywanie kolejnych "etapów" historii Iranu z punktu widzenia jakiś abstrakcyjnych "osiągnięć cywilizacyjnych". Tak pisało się 50 lat temu. Jakoś brak tu "prawdziwego" Iranu z tego okresu.
Z drugiej strony, jeśli ktoś pragnie zapoznać się z historią polityczną tego regionu, jest to pozycja obowiązkowa.

A czemu tylko 6 gwiazdek? Bo to wyłącznie historia polityki. Brak szerszego tła kulturowego, ujęcia problemowego, wymowy źródeł itd. Narracja prowadzona jest z punktu widzenia historiografii pachnącej determinizmem (czyt. marksizmem). Co nie byłoby jeszcze złe, gdyby nie ciągłe podsumowywanie kolejnych "etapów" historii Iranu z punktu widzenia jakiś abstrakcyjnych...

Przeładowana informacjami. Tak naprawdę to tylko historia polityczna Persji. Drobiazgowe opisy kto z kim walczył i gdzie, jakie miał stanowisko i koniecznie z jakiego był rodu. W każdym rozdziale kilkadziesiąt perskich i arabskich nazwisk. Styl pisania to sążniste akapity, które zdają się nie mieć końca. Po kilku takich rozdziałach nikt nie jest już w stanie się połapać kto z kim i dlaczego. Przy tym brak jakiegoś szerszego tła kulturowego, gospodarczego wydarzeń (nie liczę tu jakichś dwuzdaniowych wzmianek),co pozwoliłoby z jednej strony złapać oddech, a z drugiej spojrzeć na historię Persji z nieco szerszej perspektywy.

W zasadzie nadaje się do trzymania na półce i przestudiowania poszczególnych rozdziałów pojedynczo, gdy zajdzie taka potrzeba. Albo po prostu sięgnąć po prace Składanków a z ta książką dać sobie spokój.

Przeładowana informacjami. Tak naprawdę to tylko historia polityczna Persji. Drobiazgowe opisy kto z kim walczył i gdzie, jakie miał stanowisko i koniecznie z jakiego był rodu. W każdym rozdziale kilkadziesiąt perskich i arabskich nazwisk. Styl pisania to sążniste akapity, które zdają się nie mieć końca. Po kilku takich rozdziałach nikt nie jest już w stanie się połapać kto...