Barry Cunliffe

Jedną z moich ulubionych bajek z dzieciństwa były przygody dwóch nieustraszonych Galów: Asteriksa i Obeliksa. Pamiętam, że francuska kreskówka zupełnie skradła moje serce. Połączenie ich dowcipu i wojowniczości w zmaganiach z wrogami, a szczególnie z chudym, wysokim panem o orlim nosie i wiecznie zachmurzonej minie, urozmaicało moje wczesne szkolne lata 90 - te. Sądzę, że historie te w dużej mierze przyczyniły się do mojej fascynacji historią jako nauką, co stało się kilka lat później. Nie zadawałem sobie jeszcze wtedy pytań, cóż to za wojownicy ci Galowie, kim byli, skąd się wywodzili i kiedy w ogóle były, jeśli były naprawdę, ich zmagania z Cezarem i jego legionami. Nic wtedy jeszcze nie wiedziałem o Celtach, bo nawet na lekcjach historii nie byli oni jakoś specjalnie obecni w opowiadaniach nauczycieli. Kiedy wiele lat później, na archeologii (jako na jednym z przedmiotów studiów historycznych) omawialiśmy poszczególne jej epoki, szczególną moją ciekawość wzbudziła kultura halsztacka oraz lateńska, a co za tym idzie, obecność Celtów w Europie. Nie miałem jednak nigdy do czynienia z żadną całościową syntezą tego zagadnienia, aż do teraz. "Starożytni Celtowie" Barry Cunliffe'a, ukazujący się w tym roku w jakże znakomitej serii "Rodowody Cywilizacji", uzupełnili pewną lukę, którą od zawsze odczuwałem. I muszę powiedzieć, że zrobili to wyśmienicie. Książka jest wszakże rewelacyjna. Napisana w doskonałym stylu, przez uczonego z najwyższej półki w tej dziedzinie, który włada piórem nie tyle swobodnie, co potrafi połączyć talent literacki z wielką erudycją, a pojawiające się co jakiś czas w treści dzieła refleksje ogólne (historiozoficzne/metodologiczne) stoją na bardzo wysokim poziomie. Znać, iż autor nie ograniczał się do wąskiej dziedziny, lecz chłonął wiedzę z wielu jej źródeł. Jeśli ktoś zapragnie zdobyć ogólną znajomość świata Celtów, to jest to książka z pewnością dla niego. Historyk nie skupia się na konkretnych problemach celtologii, lecz przedstawia zwięźle wszystkie aspekty ich cywilizacji, ponieważ wychodzi z jakże słusznego założenia: "Lepiej jednak podjąć próbę stworzenia całości, jakkolwiek niedoskonałej, niż zadowalać się drobiazgowym badaniem jedynie części". Dużym plusem pracy jest również olbrzymia ilość ilustracji oraz map. Tych ostatnich jest naprawdę sporo. Pomaga to wyobrazić sobie zasięg oddziaływania Celtów w starożytności. Ilustracje znalezisk archeologicznym z kolei, ukazują nam jak piękna i na wysokim poziomie kunsztu była ich sztuka. Wszystko to bardzo wzbogaca książkę, która, co warto dodać, nie jest wznowieniem czegoś co ukazało się kilkadziesiąt lat temu i prezentuje stan wiedzy, który sam już jest historyczny, lecz oparta jest o najnowsze badania i literaturę przedmiotu. Polecam wszystkim fanom Asteriksa i Obeliksa!