Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Sally Rooney ma ten dar, który pozwala jej opisywać życie takie jakim jest, bez usilnego kolorowania czarnymi i białymi kredkami. Życie się toczy, okoliczności się zmieniają, ludzie mają swoje przemyślenia i tak dalej, i tak dalej. W wielu książkach (właściwie: w większości książek) spotkałam się z bohaterami, którzy byli mniej lub bardziej czarno-biali. Były książki, w których główny bohater był wręcz śnieżnobiały, a jego antagonista tak czarny, że wysysał światło. Były książki, w których bohaterowie byli mniej lub bardziej szarzy - ot, główny bohater jest dobry, ale ma wady, ot, na przeciwko niego stoi ten zły, ale musicie pamiętać, że ten zły jest zły, bo miał przykre dzieciństwo.

Na takich historiach wszyscy się wychowujemy. Przyswajamy to antagonizujące myślenie. Zawsze jest ktoś za i ktoś przeciwko.

Problem w tym, że w życiu niewiele spotkałam ludzi w odcieniach szarości. Nie spotkałam ludzi całkiem dobrych i całkiem złych, ale też nie spotkałam ludzi, których mogłabym umieścić gdzieś na tej skali. Bo ta skala nie ma w życiu zastosowania. Ludzie są ludźmi (nomen omen, normalnymi ludźmi), każdy z nas ma swoje życie, w którym dzieją się rzeczy, do których wpadają inni ludzie, ale najczęściej z niego wychodzą, prędzej czy później. I życie toczy się, a okoliczności się zmieniają. I czasem jest tak, że spotykamy kogoś kto jest absolutnie chu... cholernie niedobry, jasne! Ale czy da się ocenić kogokolwiek nie znając go wystarczająco, na ile jest zły, a na ile jego życie ("Życie to coś, co się zabiera ze sobą we własnej głowie.") tak się wydarzyło? I ile to jest "wystarczająco" od którego możemy zacząć oceniać?

Bohaterowie "Normalnych ludzi" mieli masę okazji by tak oceniać. I to robili. Czasem mniej refleksyjnie, a czasem bardziej. Dzięki temu, że książka dzieje się na przestrzeni czterech lat, mamy okazję zobaczyć też konsekwencje czynów i decyzji wyrosłych z tych ocen.

Sally Rooney pisząc porzuca przestarzałą dychromatyczną skalę. Bohaterowie, którym poświęca czas, są w różnych odcieniach i kolorach, ale nie ma tam ani czerni, ani bieli. Nie znaczy to, że wszystko jest słodkie i cukierkowe. Skądże! Jest przemoc (trigger warning: przemoc domowa), jest depresja, jest zmęczenie, skołowanie, poczucie braku miejsca na ziemi. Ale autorka nie ocenia. Nie pokazuje palcem, co jest dobre, a co złe. Opisuje życie tak, jak się dzieje. Życie NORMALNYCH LUDZI.

Przy okazji, to już druga książka, w której zobaczyłam odbicie siebie i części swojego życia. Cieszę się, że istnieje i że mogłam ją przeczytać :)

Sally Rooney ma ten dar, który pozwala jej opisywać życie takie jakim jest, bez usilnego kolorowania czarnymi i białymi kredkami. Życie się toczy, okoliczności się zmieniają, ludzie mają swoje przemyślenia i tak dalej, i tak dalej. W wielu książkach (właściwie: w większości książek) spotkałam się z bohaterami, którzy byli mniej lub bardziej czarno-biali. Były książki, w...

Na początek oświadczenie: "Lśnienia" w wersji filmowej nie widziałam, nie mam do czego porównywać.

Uznałam, że punkcik z subskrypcji Audioteki będzie dobrze wydany jeśli zamienię go na taką Klasykę Horroru, jak się o tej książce Kinga mówi.

Na początku plusy:
- słuchowiskowa realizacja Audioteki. Bardzo dobrze zrobiona, może tylko z małymi mankamentami, o których nawet nie będę wspominać, bo szkoda miejsca na takie drobiazgi. Pewnie gdyby nie ona, nie dotrwałabym do końca.
- pierwsza połowa książki. Niemal równo do połowy książki byłam niemalże nią zafascynowana. Budowanie napięcia, fundamenty psychologiczne, ciemne sekrety z przeszłości, a potem historia hotelu i subtelne sugestie, na których można się zahaczyć, może nawet trochę przemyśleć i wzdrygnąć nad interpretacją.

Ale minusy:
- druga połowa książki. Niestety King nie umie straszyć. Ma świetną podbudowę pod mroczną, brutalną historię, przy której moglibyśmy się zastanawiać czy to wszystko naprawdę, czy może majaki pijaka albo straumatyzowanego chłopca... Ale woli po prostu wyciągać strachy z rękawa, jeden za drugim, jeden za drugim, żadnego budowania napięcia, żadnego oddechu żeby się może ewentualnie wystraszyć, żadnej w zasadzie interakcji czy psychologii, ot, tu winda jeździ, to konfetti sprzed pół wieku, tu taki zegar a tu inny, bach, bach, bach, w takim tempie nic nie jest w stanie wystraszyć, bo wystarcza zaledwie na chwilę i w takim skupisku wypada po prostu blado. Niestety ilość obniża jakość w zasadzie automatycznie.
- język. Ja już wiem, że Kingowi najczęściej bliżej do grafomana niż wirtuoza, ale tak jak pierwsza połowa jest w miarę okej, o tyle druga - im bliżej końca (wyjmując może sam epilog) - tym gorsza.
- dłużyzny. O matko jedyno, czasami po prostu za dużo zbędnych opisów, czasami sceny, które mają straszyć są tak rozwodnione ilością zdań, że nudzą, czasem dialogi ciągną się po nic. Ogólnie z książki można by wywalić sporo i tylko by zyskała. Co to za horror, kiedy podczas rzekomo strasznej sceny myślę tylko "autorze, na litość, przejdź już do rzeczy"?
- tłumaczenie. O ile większość zarzutów wspomnianych przez innych czytelników mi jakoś nie przeszkadza (co za różnica, czy zwracają się do Danny'ego tak czy inaczej), o tyle tłumaczenie głównej umiejętności Danny'ego... Wyobraźcie sobie, że tłumaczenie książkę Lśnienie (Shining) i tytułową umiejętność (shining) tłumaczycie "jasność". Słucham? Nie wiem jaka w tym logika.

Na początek oświadczenie: "Lśnienia" w wersji filmowej nie widziałam, nie mam do czego porównywać.

Uznałam, że punkcik z subskrypcji Audioteki będzie dobrze wydany jeśli zamienię go na taką Klasykę Horroru, jak się o tej książce Kinga mówi.

Na początku plusy:
- słuchowiskowa realizacja Audioteki. Bardzo dobrze zrobiona, może tylko z małymi mankamentami, o których nawet...

Ktoś wyłożył tę niepozorną książeczkę razem z innymi z okazji kultywowania idei bookcrossingu. Przejrzałam stosik różnorakich pozycji myśląc, że nie będę zachłanna, wybiorę tylko jedną. Wahałam się trochę między książką o mnichach buddyjskich, pozycją przesyconą filozofią zen a "Wstrząsającymi wyznaniami Kathy". W końcu, bardziej na zasadzie wyliczanki niż kierowania się jakimiś argumentami - zostawiłam sobie tę ostatnią. Czy żałuję tej spontanicznej decyzji? Och, żałuję bardzo!

Zaczęłam czytać "Wstrząsające wyznania..." tuż po odejściu od stosu książek. Czemu nie, wracałam do domu, w którym czekał na mnie pies, obiad do odgrzania i inne drobne przyjemności. Będąc na przystanku przemknęło mi przez myśl drobne "trzeba było jednak tych mnichów buddyjskich". Zbagatelizowałam tę refleksję, w końcu czytałam już trochę o przemocy, znam też opowieści z życia wzięte, przecież nic w tej książeczce nie ma takiego, co mogłoby wstrząsnąć moim życiem i postrzeganiem świata.

Więc czytałam dalej. Jadąc tramwajem, wchodząc do domu. Zamiast wyjść z psem przysiadłam na kanapie i czytałam dalej. Kiedy nie dało się już przedłużać, zabrałam książkę razem z psem. Czytałam jedząc obiad. Czytałam później siedząc na łóżku. Wszystko to, bo bałam się, że kiedy raz przerwę czytanie, nie będę w stanie zmusić się do powrotu. Każde słowo układające się w zdanie i wszystkie zdania na wszystkich stronach były jednym wielkim krzykiem, który pobrzmiewał (i być może będzie pobrzmiewać jeszcze długo) w moim umyśle, a od którego włos jeżył się na głowie i oczy rozszerzały jeszcze bardziej. Miliony pytań - składających się z pojedynczych słów - DLACZEGO? PO CO? W JAKIM CELU? Z JAKIEGO POWODU? SKĄD? Wszystkie podobne do siebie, wizualizujące się pod czaszką jak namazane czarną, oleistą farbą. Nie umiem znaleźć odpowiedzi choćby na jedno z nich. Nie umiem odpowiedzieć skąd tyle okrucieństwa i bezduszności, dlaczego tyle nienawiści. Najpierw ojciec, później zakonnice, po nich personel szpitala psychiatrycznego, później pralnia magdalenek. To są przecież setki osób, czemu niemal żadna z nich nie okazała choćby śladu jakiegoś ludzkiego odruchu? Przecież opowieść Kathy jest opowieścią dziecka. Opuszczonego przez świat na ponad 10 lat, aż do osiągnięcia pełnoletniości. Mało tego - to nie tylko jej opowieść - to też historie jej przyjaciółek z kolejnych zakładów. Ich tragedie, szczególnie tych, którym nie udało wydostać się z systemu nawet po osiągnięciu 18 lat.

W końcu przerwałam lekturę. Ze zmęczenia i bólu, poczucia wielkiego ciężaru tych wszystkich cierpiących dzieci i kobiet, katowanych, torturowanych, gwałconych - wszystko w majestacie prawa. Tych wszystkich przerażonych, samotnych, opuszczonych, bez nadziei na lepsze życie, ba, często bez nadziei choćby na posiadanie czegoś własnego.
Przez same pralnie magdalenek przewinęło się ponad 30 tysięcy kobiet! (A to tylko liczba osób oficjalnie zarejestrowanych, co z tymi, które znikały z ewidencji?)

Jeszcze jeden kamyczek: większość czasu w zamknięciu Kathy spędziła pod "opieką" kleru - zakonnic i księży. Jak daleko musi być przeżarty Kościół skoro machina sprzedawania dzieci, torturowania bezbronnych istot, molestowania i wykorzystywania seksualnego działała przez tyle lat i nikt nie podjął nawet starania żeby to zatrzymać?

Mogłabym jeszcze długo. Mam jeszcze dużo to powiedzenia, właściwie dużo do wylania z siebie tego bezbrzeżnego zdumienia, przerażenia, żalu, które zawładnęły mną, gdy skończyłam "Wstrząsające wyznania Kathy". Ale ile bym nie napisała, nic to nie zmieni. Mogę dodać tylko jeszcze jedno:
To JEST książka dla osób posiadających mocne nerwy, inni nie będą najprawdopodobniej w stanie jej skończyć. Ale to także jest książka DLA KAŻDEGO. Pozycja obowiązkowa wręcz. Nieświadomość jest stanem błogosławionym, ale zamykanie oczu jeszcze nigdy nikomu nie pomogło.

Ktoś wyłożył tę niepozorną książeczkę razem z innymi z okazji kultywowania idei bookcrossingu. Przejrzałam stosik różnorakich pozycji myśląc, że nie będę zachłanna, wybiorę tylko jedną. Wahałam się trochę między książką o mnichach buddyjskich, pozycją przesyconą filozofią zen a "Wstrząsającymi wyznaniami Kathy". W końcu, bardziej na zasadzie wyliczanki niż kierowania się...

Dwie uwagi:
1. Jakby odjąć powtarzające się zdania i stwierdzenia - uzyskamy maksymalnie 100 stron treści.
2. Nie wiem po co ofiara 8,5-letniego porwania jeszcze koloryzuje swoje przeżycia, ale że koloryzuje nie ulega wątpliwości.
Jakby sam fakt przetrzymywania kogoś w piwnicy przez niemal 9 lat nie był wystarczająco piorunujący.

Dwie uwagi:
1. Jakby odjąć powtarzające się zdania i stwierdzenia - uzyskamy maksymalnie 100 stron treści.
2. Nie wiem po co ofiara 8,5-letniego porwania jeszcze koloryzuje swoje przeżycia, ale że koloryzuje nie ulega wątpliwości.
Jakby sam fakt przetrzymywania kogoś w piwnicy przez niemal 9 lat nie był wystarczająco piorunujący.