Krivoklat

Kawał świetnej literatury! Zaczynasz od obcowania z wariatem, a na końcu mu prawie kibicujesz

Kawał świetnej literatury! Zaczynasz od obcowania z wariatem, a na końcu mu prawie kibicujesz

Pokaż mimo to

Mam trochę kłopot z wystawieniem jednoznacznej oceny przeczytanej przed momentem powieści Jacka Dehnela, którego nie lubię jako człowieka, bo nie lubię nadętych bufonów, a pan Dehnel takim kimś zwyczajnie jest. Jednak to, że go nie lubię nie ma tu żadnego znaczenia, bo podszedłem do niego z 'wywietrzoną' (sic!) głową, nie nastawiając się nijak, bo po prostu wykrzyczał do mnie z półki bibliotecznej - "weź mnie!" (zawsze coś, zawsze... ktoś?)

Dehnel bezsprzecznie pisać potrafi, bo rzadko kiedy czyjeś półstronicowe zdania czyta się tak sprawnie, mimo wtrąceń, licznych zdań podrzędnych, współrzędnie podrzędnych i podrzędnych względem innych podrzędnych. Wstawki dialogowe, choć notacyjnie nieco inne, przypominały mi niektóre fragmenty Saramago (Bernharda znam bardzo słabo, by nie powiedzieć, że wcale, wszak "Kalkwerk" miałem okazję czytać) i, o dziwo, nie męczyły mnie specjalnie, choć podobno taki sposób pisania (bez myślników po dwukropku, będących dla czytelnika jasnym obwieszczeniem "uwaga, idzie dialog") niektórych odbiorców konfunduje. Zdarza się.

Skoro więc "Krivoklat" napisany jest sprawnie, językiem tyleż zawiłym, co po prostu dojrzałym i (chyba) pięknym, skąd we mnie ten problem z oceną? Otóż, mówiąc dobitnie acz zwięźle, książka ta zwyczajnie mnie nie porwała i jeśli przez pierwszych sto stron byłem ciekawy, w czym tkwi sedno i w którą stronę pójdzie zaburzony narrator, tak przez pozostałych sto trzydzieści niecierpliwie wyczekiwałem chwili, kiedy przewrócę ostatnią stronę.

Sama idea nie była zła, samo 'zadanie' głównego bohatera nie było pozbawione sensu, choć jego samego, podobnie jak szanownego autora, zwyczajnie nie polubiłem. Nieustannie towarzyszyło mi przeświadczenie, że za monologiem Krivoklata kryje się męcząco zadufany i niezmiennie nadęty J.D., radujący się swoją siwizną mimo nieprzekroczenia czterdziestki i tak dalej, i tak dalej. No cóż, zdarza się i tak.

Mam trochę kłopot z wystawieniem jednoznacznej oceny przeczytanej przed momentem powieści Jacka Dehnela, którego nie lubię jako człowieka, bo nie lubię nadętych bufonów, a pan Dehnel takim kimś zwyczajnie jest. Jednak to, że go nie lubię nie ma tu żadnego znaczenia, bo podszedłem do niego z 'wywietrzoną' (sic!) głową, nie nastawiając się nijak, bo po prostu wykrzyczał do...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

świetnie oddany sposób wypowiedzi człowieka niezrównoważonego psychicznie, nadwrażliwca.Wciągająca,napisana ładnym,eleganckim językiem.Pięknie przedstawia zafascynowanie sztuką.Czyta się Swietnie.

świetnie oddany sposób wypowiedzi człowieka niezrównoważonego psychicznie, nadwrażliwca.Wciągająca,napisana ładnym,eleganckim językiem.Pięknie przedstawia zafascynowanie sztuką.Czyta się Swietnie.

Pokaż mimo to

będę pisał co myślę o Bernhardzie, bo nie chce się narażać, a znalazłem świetną recenzję Dariusza Nowackiego, który delikatnie moje uczucia wyraził:
http://wyborcza.pl/1,75410,20274881,krivoklat-dla-kazdego-cos-przykrego-czyli-dlaczego-powiesc.html
„..Twórczość Austriaka (1931-89) traktowana jest u nas z nabożeństwem, a więc sam pomysł jej pastiszowania wydał się niektórym czytelnikom "Krivoklata" nieledwie profanacją…
….Dehnel jest nielichym majstrem i wiele potrafi. Bernharda, patrząc od strony formy, imituje tak doskonale, że gdyby ten żył i miał możliwość przeczytania "Krivoklata" w przekładzie na niemiecki, mógłby uznać powieść Dehnela za własną. Albo popadłby w irytację, ponieważ pastisz ten bezwiednie przechodzi w parodię… …Bohater Dehnela - inaczej niż figury Bernharda - nie jest człowiekiem zrozpaczonym, lecz nieznośnym zrzędą, zgryźliwym upierdliwcem, którego nie warto słuchać, gdyż z góry wiadomo, co powie, czy raczej w którą stronę strzyknie jadem. Ponadto sporządzony przez Dehnela ekstrakt z Bernharda wydaje się odseparowany od filozoficznych założeń, którymi autor "Kalkwerku" się posługiwał. Nawiasem mówiąc, tych ostatnich najpewniej w ogóle nie da się skopiować; dzieło Austriaka jest pod tym względem idiomatyczne.
Przy całym szacunku, jaki żywię dla oryginału, z którego Dehnel zrobił zgrabny cover, nie darzę twórczości Bernharda szczególnym podziwem. Mnie więc "Krivoklat" nie oburza, wyłącznie bawi, bo to świetny żart literacki.”
Jaki delikatny profesjonalista Nowacki („..nie darzę szczególnym podziwem..”), w porównaniu ze mną - amatorem, bo ja czytałem Bernharda dwie książki, a jedną recenzowałem („Korekta” 3/10 https://wgwg1943.blogspot.com/2014/05/thomas-bernhard-correction.html )
A Dehnela kocham miłością niewinną i czystą za inteligencję, ironię, a tym razem jeszcze za złośliwość i zjadliwość, które zapewniają uważnemu czytelnikowi prześwietną zabawę, więc - jeszcze raz 10/10

będę pisał co myślę o Bernhardzie, bo nie chce się narażać, a znalazłem świetną recenzję Dariusza Nowackiego, który delikatnie moje uczucia wyraził:
http://wyborcza.pl/1,75410,20274881,krivoklat-dla-kazdego-cos-przykrego-czyli-dlaczego-powiesc.html
„..Twórczość Austriaka (1931-89) traktowana jest u nas z nabożeństwem, a więc sam pomysł jej...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Cóż za proza!
Szaleństwo ubrane w zdania maniakalnie wręcz drobiazgowe i logiczne. Wielka przyjemność.

Cóż za proza!
Szaleństwo ubrane w zdania maniakalnie wręcz drobiazgowe i logiczne. Wielka przyjemność.

Pokaż mimo to

Jacek Dehnel napisał książkę genialną. Mówiącą nie społecznej hipokryzji, przeciętności i miałkości. Książkę, która jest jednocześnie egzemplifikacją twórczego piękna, napisaną idealnie czystym językiem poety rozumiejącego to, co indywidualne, ponad przeciętne i zbuntowane przeciw zbiorowemu kołtuństwu.

Takim buntem, buntem wskroś romantycznym, jest postawa tytułowego bohatera, który będąc człowiekiem wysokiej kultury wypowiada wojnę temu, co społeczeństwo uważa za bezcenne, choć samo tego należycie nie rozumie. Tym czymś jest sztuka i jej arcydzieła strzeżone i przechowywane w muzeach. Podejmując na nie atak kwasowy wandal Krivoklat dokonuje czynu, który w pierwszej chwili wydaje się być jakimś szalonym acte gratuit , lecz czy właśnie zdolność do działań nieumotywowanych nie jest najgłębszym przejawem człowieczeństwa, czy poprzez ten absurdalny z pozoru akt bohater nie zwraca uwagi zadowolonych, skoncentrowanych na konsumpcji i pomnażaniu dóbr mieszczuchów na fakt, że w pewnym momencie zapomnieliśmy o prawdziwej wartości sztuki czyniąc ją jedynie przedmiotem wyceny finansowej. Niszcząc fizycznie arcydzieła malarstwa z miłości do nich, Krivoklat wskazuje na ich ponadmaterialny wymiar, który gdzieś w tym wszystkim się rozpłynął.

Bardzo znamienne jest to, że bohatera sklasyfikowano jako chorego psychicznie; czyż w tym fakcie nie wyraża się jakoś bezradność społeczeństwa, które najprawdopodobniej nie wie co z taką jednostką począć. Zresztą psychiatria także jest tu poddana wyraźnej krytyce, zwłaszcza tzw. terapia sztuką, która ostatecznie okazuje się antyterapią. I sam takiemu widzeniu rzeczy skwapliwie przytaknę.

Lektura Krivoklata nie przychodzi łatwo. Zastosowana przez autora technika strumienia świadomości narzuca czytelnikowi wymóg większej czujności wobec tekstu, nie może on chyłkiem przemierzać tych stronic gnając ku rozwiązaniu. Bo to co było pisane na jednym oddechu, nie zawsze da się na jednym oddechu przeczytać. Osobiście wiele partii tekstu czytało mi się z dużą swobodą, lecz zdarzały się też momenty gdy grzązłem w lekturze, odkładałem ją i po pewnym czasie podejmowałem misternie snutą nić. To cecha wybitnych utworów, że nie można ich pojąć za jednym razem, że trzeba się z nimi mierzyć ponownie i ponownie.

Nie ukrywam swego braku pewności czy wszystko w powieści zostało przeze mnie zrozumiane. Choćby dlatego, że, tu przyznam się do znacznych luk w oczytaniu, nie jest mi znana twórczość Thomasa Bernharda, której pastiszu w tej powieści podobno podjął się Dehnel. Tym co sprawiło, że sięgnąłem po „Krivoklata” była, oprócz oczywiście sławy dzieła, oryginalność tytułowego bohatera. Ostatecznie można by się tu odwołać do dylematu z dyskusji Krivoklata z jego żoną, czy podchodząc do dzieła sztuki, a powieść nim też przecież jest,należy mieć głowę nabitą czy też wywietrzoną. W moim przypadku ziściła się raczej ta druga opcja. I być może w ten sposób przeczytałem książkę samą w sobie, omijając jej literacki kontekst.

Jacek Dehnel napisał książkę genialną. Mówiącą nie społecznej hipokryzji, przeciętności i miałkości. Książkę, która jest jednocześnie egzemplifikacją twórczego piękna, napisaną idealnie czystym językiem poety rozumiejącego to, co indywidualne, ponad przeciętne i zbuntowane przeciw zbiorowemu kołtuństwu.

Takim buntem, buntem wskroś romantycznym, jest postawa tytułowego...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Wspaniałe popisy językowe, ale fabuła nudna i ciągnąca się jak flaki z olejem.

Wspaniałe popisy językowe, ale fabuła nudna i ciągnąca się jak flaki z olejem.

Pokaż mimo to

dandys przebrany za austriaka, co za komedia!

dandys przebrany za austriaka, co za komedia!

Pokaż mimo to

niesamowity zapis - non stop, prawie jak jedno zdanie
i te opisy obrazów!

niesamowity zapis - non stop, prawie jak jedno zdanie
i te opisy obrazów!

Pokaż mimo to

Dehnel w przewrotny sposób zwraca naszą uwagę na problem wszechobecnego konsumpcjonizmu i komercjalizacji sztuki. Teraz każdy z nas może mieć dowolną ilość reprodukcji w swoim mieszkaniu, a nawet na sobie, niestety nikt nie dba o wykształcenie w nas poczucia estetyki i dobrego smaku. Powszechny dostęp do dziedzictwa kultury z jednej strony ułatwił nam kontakt ze sztuką, a z drugiej sprowadził go do często pstryknięcia sobie kolejnego selfie na tle "Koronczarki". Skłania do refleksji.
PS: Książkę polecam przede wszystkim Koreańczykom zwiedzających galerie sztuki. Niezwykłe zjawisko

Dehnel w przewrotny sposób zwraca naszą uwagę na problem wszechobecnego konsumpcjonizmu i komercjalizacji sztuki. Teraz każdy z nas może mieć dowolną ilość reprodukcji w swoim mieszkaniu, a nawet na sobie, niestety nikt nie dba o wykształcenie w nas poczucia estetyki i dobrego smaku. Powszechny dostęp do dziedzictwa kultury z jednej strony ułatwił nam kontakt ze sztuką, a z...

więcej

mniej

Pokaż mimo to