Tracę już cierpliwość do przeciętnych powieści. O szczególną nerwowość przyprawiają mnie zaś te spośród nich, które roszczą sobie prawa do bycia wyjątkowymi. Tak właśnie ma się sprawa ze "Wspomnieniami", których autor już na pierwszej stronie przyznaje się do pokrewieństwa z Laurencem Sternem. Dodajmy do tego ciekawy pomysł wyjściowy spisanej pośmiertnie autobiografii oraz liczne nawiązania do klasyki, a powinniśmy otrzymać przepis na dzieło wielkiego formatu. A jednak autor spektakularnie nie dotrzymuje obietnicy. Podobieństwo do narracji z "Tristrama Shandy'ego" rychło karleje do wtykanych wciąż od nowa uwag o rozdziałach; pośmiertna perspektywa, wbrew oczekiwaniom, nie przydaje nowej jakości zwyczajnym, dość zresztą powierzchownym wspomnieniom; wreszcie i cytaty z Arystotelesa oraz innych dobrze brzmiących nazwisk nie wnoszą niczego do powieści, sprawiając wrażenie dodanych na siłę. Na koniec ostaje się tylko obraz życia głównego bohatera, przy czym bohater składa się głównie z nudy i niezdecydowania, a jego żywot z ciągnącego się latami romansu z mężatką. Tłumaczka poucza mnie wprawdzie w posłowiu, że Machado de Assis był wybitnym stylistą i największym pisarzem brazylijskim, ale wymowa tych słów bardzo traci na znaczeniu w świetle stronic, które bezpośrednio je poprzedzają.

Tracę już cierpliwość do przeciętnych powieści. O szczególną nerwowość przyprawiają mnie zaś te spośród nich, które roszczą sobie prawa do bycia wyjątkowymi. Tak właśnie ma się sprawa ze "Wspomnieniami", których autor już na pierwszej stronie przyznaje się do pokrewieństwa z Laurencem Sternem. Dodajmy do tego ciekawy pomysł wyjściowy spisanej pośmiertnie autobiografii oraz...