Książka pisana przez Ludwika Bazylowa, a jakby nie jego. Brak bibliografii, przypisy ograniczone do minimum i łagodne pióro (kto czytywał książki Bazylowa wie, że autor ma ciężkie pismo).
Książka zdecydowanie popularyzatorska, dostarczająca multum informacji w przystępny sposób (oczywiście jak na jej autora).

Książka pisana przez Ludwika Bazylowa, a jakby nie jego. Brak bibliografii, przypisy ograniczone do minimum i łagodne pióro (kto czytywał książki Bazylowa wie, że autor ma ciężkie pismo).
Książka zdecydowanie popularyzatorska, dostarczająca multum informacji w przystępny sposób (oczywiście jak na jej autora).

Recenzja książki: Społeczeństwo rosyjskie w pierwszej połowie XIX wieku, Ludwik Bazylow, Wydawnictwo Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1973, s.505

Recenzowana książka jest monografią Ludwika Bazylowa (1915-1985),profesora Uniwersytetu Warszawskiego, specjalisty z zakresu historii Europy Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem Rosji. Jest to jedna z jego kilku monografii dotyczących Rosji.
Społeczeństwo Rosyjskie w pierwszej połowie XIX wieku składa się z 11 rozdziałów, indeksu nazwisk, indeksu nazw geograficznych i etnicznych oraz spisu ilustracji. Pierwsza część, "Arystokracja i szlachta", opisuje realia życia wyższych sfer, zostaje też omówiona tabela rang, która miała nieocenione znaczenie w historii Rosji. W drugiej części pt. "Rosyjska wieś pańszczyźniana" Bazylow przybliża czytelnikowi najniższy stan, czyli chłopstwo. "Wyraziciele systemu: Arakczejew i Benckedorff: to następny dział monografii poświęcony dwóm politykom, którzy mieli bardzo duże wpływy na życie ówczesnych mieszkańców Rosji oraz ogromną władzę. Opisane jest ich życie oraz kariera, jak też jej koniec. W rozdziale IV, zatytułowanym "Miasta" przedstawione zostaje życie mieszkańców Moskwy i Petersburga, jak też zostały scharakteryzowane same te ośrodki miejskie. Za to rozdział następny, "Prowincja rosyjska. Folklor i rzemiosło artystyczne", zajmuje się ukazaniem życia i wyglądu miast na prowincji. Opisany jest też bogaty folklor rosysjki i rzemiosło. " Żołnierze największej armii rosyjskiej" to rozdział VI, w którym scharakteryzowane jest ciężkie życie żołnierza, jak też i przedstawione zostało powstanie i funkcjonowanie osiedli wojskowych. VII część, pt. "Cerkiew, sekty i urzędowy mistycyzm", to ukazanie funkcjonowania cerkwi oraz działania sekt, z ukazaniem ich wpływu na społeczeństwo. Następna część, " Cierniste drogi szkolnictwa wyższego", przedstawia historię powstawania i przekształcania się szkół wyższych w Rosji oraz jaką drogę musiały przebrnąć żeby funkcjonować na poziomie, do którego później doszły. Jest to też najdłuższa część tej monografii. Rodział IX, pt. "Rozwój nowych zainteresowań intelektualnych", ukazuję zmianę w myśleniu społeczeństwa, ich ożywienie kulturalne i intelektualne, przybliżone zostają różne ugrupowania, jak też i twórczość tamtego okresu. Następna część pt. "W redakcjach i salonach" jest jakby swoistą kontynuacją rozdziału poprzedniego. Opisane są najważniejsze czasopisma, ich praca oraz wydawcy, jak też historia powstania salonów i ich funkcjonowania. Ostatni, XI rozdział nosi nazwę " Nurty społeczne" to przedstawienie dwóch różnych nurtów społecznych, okcydentalizmu i słowianofilstwa. Wszystkie części monografii są opatrzone licznymi, czarno-białymi ilustracjami, nawiązujących do aktualnego zagadnienia omawianego w tekście.
Recenzowana książka jest pozycją naukową a przez to nie jest to książka łatwa. Czytelnik znajdzie w niej bardzo bogate, rzetelnie przedstawione i udokumentowane informacje na temat społeczeństwa rosyjskiego w początkach XIX wieku zarówno dotyczących realiów jego życia, funkcjonowania i sposobu myślenia, ale także ukazane zostały przyczyny, przez które było takie. Żaden aspekt nie został pominięty. Przytoczone zostały liczne biografie osób, które znacząco zaważyły na jego losie. Arakczejewowi i Benckedorffowi został nawet poświęcony osobny dział. Do każdego omawianego zagadnienia zostały dodane odpowiednie daty, jak też i dane statystyczne.
Moim zdaniem ogrom szczegółowych informacji (daty, dane statystyczne, wiele szczegółów, nazwisk i nazw) sprawia, że tę pozycję czyta się ciężko i chociaż miały czytelnikowi przybliżyć oraz pomóc zobrazować dany problem, doprowadza do tego, że można się łatwo pogubić. Jest to monografia, do której pełnego zrozumienia jest niezbędna wiedza z historii Rosji (nie tylko z tego okresu, ale też wcześniejszych),myśli filozoficznych, literatury, tradycji i kultury tego narodu. W innym wypadku niniejsza książka może się wydać zagmatwaną i nie omawiającą niczego dogłębnie. Wrażenie chaotyczności może także powodować duża ilość odnośników i przypisów, które zawierały wykaz pozycji, do których w danym momencie odwoływał się autor, ale także różne komentarze zarówno tekstów źródłowych (większość jest podana w języku oryginalnym, najczęściej rosyjskim-po transkrypcji- i francuskim, które nie są tłumaczone na język polski) oraz Bazylowa. Przez te specyficzne cechy czytelnik musi skupić całą swoją uwagę na tekście.
Pomimo trudności, które może przysparzać podczas czytania, jest to rzetelne kompendium wiedzy o społeczeństwie rosyjskim. Dzieło to także jest przydatne dla badacza tamtego okresu, zarówno literatury jak i historii. Pomaga w lepszym zrozumieniu narodu rosyjskiego tamtych lat, ale także obecnego, ponieważ ukazuje ich mentalność. Jednak pasjonatowi-amatorowi historii nie poleciłabym tej pozycji, ze względu na jej złożoność. Nawet zainteresowani tym tematem, nie będący badaczami kultury, będą potrzebowali dużego samozaparcia żeby przebrnąć przez tę lekturę, która też do najcieńszych nie należy.

Recenzja książki: Społeczeństwo rosyjskie w pierwszej połowie XIX wieku, Ludwik Bazylow, Wydawnictwo Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1973, s.505

Recenzowana książka jest monografią Ludwika Bazylowa (1915-1985),profesora Uniwersytetu Warszawskiego, specjalisty z zakresu historii Europy Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem Rosji. Jest to jedna z jego kilku...