Dość nierówna książka. Kilka opowiadań jest wręcz wyśmienitych, ale kilka innych to po prostu dramatyczna strata czasu. Jak by jednak nie było, wszystkie są napisane piękną, bogatą polszczyzną, więc niezależnie od zawartości czyta się je z niemalże nabożną czcią. Bo trudno dziś trafić na książkę oferującą tak elegancko formowane zdania.

Spośród ośmiu opowiadań z pewnością warto zwrócić uwagę na to tytułowe, otwierające zbiór, z młodzieńcem zakochującym się w damie z portretu. Czytając je rzeczywiście można się poczuć jak w renesansowej Florencji. Szkoda tylko, że autorowi zabrakło pomysłu na finał i napisał go jakoś tak nijako.

Drugi wart uwagi tekst, najdłuższy w zbiorze i najbardziej dopracowany, to "Baron Bagge". Jego akcja rozgrywa się w czasie I wojny światowej i dotyczy wojskowego patrolu, podążającego w głąb terenów zajętych przez nieprzyjaciela. Opowieść czyta się gładko i z zainteresowaniem, tym bardziej, że opisywane zdarzenia stają się coraz bardziej tajemnicze.

Dobrze też wypadają "Trzej królowie z Totenleben", będący gorzkim aliansem biblijnej przypowieści z niszczycielskim pokłosiem wojny trzydziestoletniej, a także zamykający zbiór "Dwudziesty lipca", jedyny "współczesny" tekst, dotyczący zawikłanej sytuacji pewnej kobiety w drugowojennym Wiedniu.

Pozostałe cztery opowiadania można sobie w zupełności darować ("Tebais" mówi o niszczycielskim zauroczeniu dwóch wielmożów rozpustną kobietą, "Ucieczka do Paryża" zajmuje się nieszczęśliwym romansem młodych ludzi z różnych środowisk, "Bieg maratoński" jest wariacją na temat przyczyn zgonu biegacza niosącego wieść o zwycięstwie pod Maratonem, a "Mayerling" jest fabularną rekonstrukcją ostatnich godzin życia arcyksięcia Rudolfa Habsburga i jego kochanki, Marii Vetsery).

Dość nierówna książka. Kilka opowiadań jest wręcz wyśmienitych, ale kilka innych to po prostu dramatyczna strata czasu. Jak by jednak nie było, wszystkie są napisane piękną, bogatą polszczyzną, więc niezależnie od zawartości czyta się je z niemalże nabożną czcią. Bo trudno dziś trafić na książkę oferującą tak elegancko formowane zdania.

Spośród ośmiu opowiadań z pewnością...

Kolejne niepodziewane odkrycie, a takie smakują najlepiej. W tym zbiorze na tle rozmaitych europejskich zawieruch, w różnych epokach, rozgrywają się historie miłosne. Miłość jest zazwyczaj trudna, nie zawsze wiodąca, a Lernet-Holenia okazuje się mistrzem prozy precyzyjnej i wysmakowanej, który operuje słowem oszczędnie, lecz z imponującą lekkością. Robi z czytelnikiem, co zechce, stopniowo wciąga go w swój świat. Czy to na nizinach, czy wyżynach społecznych, czy w starożytności, czy w scenerii fin de siècle, uczucia muszą ustąpić przed walcem historii. Niejako mimochodem dokonuje przy tym demontażu mitu habsburskiego.
Każde opowiadanie formułuje się w zagadkę, nie trywialną wszakże, lecz egzystencjalną. Odpowiedzi, rzecz jasna, próżno szukać w tekście: niektórych czytelnik musi poszukiwać sam, inne w ogóle może nie istnieją. Tylko ostatni kawałek, najbardziej współczesny, razi odrobinę dydaktycznymi wstawkami, co wynika zapewne z braku dystansu, z osobistego zaangażowania autora o ciekawej i trudnej biografii. Tymczasem taka elegancka proza najlepiej pisze się na chłodno.

Kolejne niepodziewane odkrycie, a takie smakują najlepiej. W tym zbiorze na tle rozmaitych europejskich zawieruch, w różnych epokach, rozgrywają się historie miłosne. Miłość jest zazwyczaj trudna, nie zawsze wiodąca, a Lernet-Holenia okazuje się mistrzem prozy precyzyjnej i wysmakowanej, który operuje słowem oszczędnie, lecz z imponującą lekkością. Robi z czytelnikiem, co...

Kiedyś tato ofiarował mi pierwsze wydanie tej książki, nie wiedzieć czemu, po co i skąd je miał, ponieważ sam książek nie czyta wcale. Miałam wtedy naście lat i uważałam przeto te opowiadania za pełne magii i dziwnie intrygujące. Sporo czasu spędziłam na rozmyślaniach o tym, jak bardzo mogą być bliskie prawdy. Wracam dziś do tego zbioru z niemałą przyjemnością.

Kiedyś tato ofiarował mi pierwsze wydanie tej książki, nie wiedzieć czemu, po co i skąd je miał, ponieważ sam książek nie czyta wcale. Miałam wtedy naście lat i uważałam przeto te opowiadania za pełne magii i dziwnie intrygujące. Sporo czasu spędziłam na rozmyślaniach o tym, jak bardzo mogą być bliskie prawdy. Wracam dziś do tego zbioru z niemałą przyjemnością.