Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Kolejne niepodziewane odkrycie, a takie smakują najlepiej. W tym zbiorze na tle rozmaitych europejskich zawieruch, w różnych epokach, rozgrywają się historie miłosne. Miłość jest zazwyczaj trudna, nie zawsze wiodąca, a Lernet-Holenia okazuje się mistrzem prozy precyzyjnej i wysmakowanej, który operuje słowem oszczędnie, lecz z imponującą lekkością. Robi z czytelnikiem, co zechce, stopniowo wciąga go w swój świat. Czy to na nizinach, czy wyżynach społecznych, czy w starożytności, czy w scenerii fin de siècle, uczucia muszą ustąpić przed walcem historii. Niejako mimochodem dokonuje przy tym demontażu mitu habsburskiego. Każde opowiadanie formułuje się w zagadkę, nie trywialną wszakże, lecz egzystencjalną. Odpowiedzi, rzecz jasna, próżno szukać w tekście: niektórych czytelnik musi poszukiwać sam, inne w ogóle może nie istnieją. Tylko ostatni kawałek, najbardziej współczesny, razi odrobinę dydaktycznymi wstawkami, co wynika zapewne z braku dystansu, z osobistego zaangażowania autora o ciekawej i trudnej biografii. Tymczasem taka elegancka proza najlepiej pisze się na chłodno.