Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Robienie porządku w szafce z książkami, w moim przypadku, zawsze kończy się tak samo. Natrafiam na książkę, której nie potrafię odłożyć. Tym razem był to zbiór wierszy Juliana Kornhausera. A że na spotkanie z poezją zawsze jest odpowiednia pora, więc powędrowałam za tymi słowami, za wersami, za myślami poety. Julian Kornhauser to poeta, prozaik, krytyk literacki, znawca i tłumacz literatury serbo-chorwackiej, profesor Instytutu Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Urodził się 20 września 1946 w Gliwicach, ale związał się z Krakowem. Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli poetyckiej Nowej Fali z lat 70. Uczestniczył w ówczesnym ruchu kontestacji przeciw komunistycznej władzy, ale jako poeta był zjawiskiem osobnym, obok nowofalowej wrażliwości na kłamstwo tkwiące w formułach języka publicznego odznaczał się oryginalną, często surrealistyczną wyobraźnią i bardzo bogatą paletą poetyckich środków oraz tematów. W jego wierszach znajdziemy szerokie spektrum opisu rzeczywistości: od sprawozdawczego zapisu scen z życia po niezwykłe wizje nasycone językiem symbolicznym. Jako twórcę określa go świadomość pokoleniowa i obywatelska, potrzeba obrony podstawowych wartości, ale jest to również liryk wsłuchany we własną, bardzo osobistą prawdę i indywidualne przeżywanie świata. Poeta debiutował w 1967 roku na łamach czasopisma "Poezja"i wydawanym przez Iskry "Almanachu młodych". Od 1968 do 1975 roku był członkiem grupy poetyckiej "Teraz". W latach 1981-1983 współredagował miesięcznik "Pismo", był też współautorem funkcjonującego w drugim obiegu czasopisma "NaGłos". Tomik poezji obejmuje wiersze powstałe w okresie od 1972 do 2007 roku. Mamy tu wiersze manifestujące bunt przeciwko władzy, która usiłuje skokietować Polaków wizją małej stabilizacji oraz obietnicą komunizmu z ludzką twarzą i stan zastany po dopełnieniu się tego buntu, po stanie wojennym i Okrągłym Stole. Nieufność, sprzeciw, kpina i ironia wymierzona jest w jego wierszach z lat 70 -tych i 80- tych ubiegłego wieku przeciwko władzy, dominuje prosty i dosadny język, oszczędnie operujący poetyckimi ozdobnikami. Taka była właśnie poezja Nowej Fali, widać wspólne cechy u poetów tego nurtu Ewy Lipskiej, Adama Zagajewskiego, Rafała Wojaczka, Stanisława Barańczaka, Ryszarda Krynickiego. Mamy tu wiersze jawnie wymierzone przeciwko władzy jak "Urząd poezji", metaforyczny opis zniewolenia w "Lekcji o przyimku", obraz cenzurowania tekstu w utworze "Sprostowanie" oraz apel do pokolenia w wierszu "Nasze miejsce". Ale są też utwory mówiące o tym, co pozostanie po odrzuceniu oferowanych przez władze demoludów wizji "państw smacznych jak kruche ciastko" i tak w wierszu "Moje serce ten rozkrzyczany express wieczorny" poeta wyzna: *** "Słowo tak zmieniło barwę Wszystkie mądre książki uciekły z półek Stoję bezradny w pustym pokoju Przypominam sobie ustanowione wcześniej prawa Nie przywiązałem się do wielu z nich Czy było tam prawo do rezygnacji Już nie pamiętam Nowy świat tak naprawdę jest pustą szufladą Nie chciałem się do tego przyznać To było ponad moje siły A nadzieja Nadzieja pojawia się tylko wtedy Gdy zawodzi rozsądek Moje serce ten rozkrzyczany express wieczorny Wysiadło Na końcowej stacji Skąd nie ma odwrotu Skąd nie ma odwrotu" *** W tomiku "Widok na jezioro" widoczna jest ewolucja twórczości Juliana Kornhausera, który z upływem czasu zmierza w kierunku osobności, indywidualizowania wypowiedzi, tropienia detalu. Poeta ten, podobnie jak całe jego pokolenie, przemierzył drogę od buntu, negacji, egocentryzmu, poprzez rozrachunek z postulatami nowofalowymi. W wierszach powstałych po roku 2000 zaczyna dominować ironiczny dystans, odwrót od spraw i powinności publicznych i zwrot ku prywatnym, domowym. *** "było minęło między było i minęło mała biała szczelina wąski przesmyk nic nie znacząca pauza a przecież tyle się tam wydarzyło wzloty i upadki uczuć przewidywania tańczące w snach[...] było długo minęło raz dwa" *** Przeczytana w ramach kwietniowego wyzwania czytelniczego LC: książka, która zabiera czytelnika w podróż do innego świata, świata poezji i buntu pokolenia Nowej Fali.