Robienie porządku w szafce z książkami, w moim przypadku, zawsze kończy się tak samo. Natrafiam na książkę, której nie potrafię odłożyć. Tym razem był to zbiór wierszy Juliana Kornhausera. A że na spotkanie z poezją zawsze jest odpowiednia pora, więc powędrowałam za tymi słowami, za wersami, za myślami poety.

Julian Kornhauser to poeta, prozaik, krytyk literacki, znawca i tłumacz literatury serbo-chorwackiej, profesor Instytutu Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Urodził się 20 września 1946 w Gliwicach, ale związał się z Krakowem.
Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli poetyckiej Nowej Fali z lat 70. Uczestniczył w ówczesnym ruchu kontestacji przeciw komunistycznej władzy, ale jako poeta był zjawiskiem osobnym, obok nowofalowej wrażliwości na kłamstwo tkwiące w formułach języka publicznego odznaczał się oryginalną, często surrealistyczną wyobraźnią i bardzo bogatą paletą poetyckich środków oraz tematów. W jego wierszach znajdziemy szerokie spektrum opisu rzeczywistości: od sprawozdawczego zapisu scen z życia po niezwykłe wizje nasycone językiem symbolicznym.
Jako twórcę określa go świadomość pokoleniowa i obywatelska, potrzeba obrony podstawowych wartości, ale jest to również liryk wsłuchany we własną, bardzo osobistą prawdę i indywidualne przeżywanie świata.
Poeta debiutował w 1967 roku na łamach czasopisma "Poezja"i wydawanym przez Iskry "Almanachu młodych". Od 1968 do 1975 roku był członkiem grupy poetyckiej "Teraz". W latach 1981-1983 współredagował miesięcznik "Pismo", był też współautorem funkcjonującego w drugim obiegu czasopisma "NaGłos".
Tomik poezji obejmuje wiersze powstałe w okresie od 1972 do 2007 roku. Mamy tu wiersze manifestujące bunt przeciwko władzy, która usiłuje skokietować Polaków wizją małej stabilizacji oraz obietnicą komunizmu z ludzką twarzą i stan zastany po dopełnieniu się tego buntu, po stanie wojennym i Okrągłym Stole.
Nieufność, sprzeciw, kpina i ironia wymierzona jest w jego wierszach z lat 70 -tych i 80- tych ubiegłego wieku przeciwko władzy, dominuje prosty i dosadny język, oszczędnie operujący poetyckimi ozdobnikami.
Taka była właśnie poezja Nowej Fali, widać wspólne cechy u poetów tego nurtu Ewy Lipskiej, Adama Zagajewskiego, Rafała Wojaczka, Stanisława Barańczaka, Ryszarda Krynickiego.
Mamy tu wiersze jawnie wymierzone przeciwko władzy jak "Urząd poezji", metaforyczny opis zniewolenia w "Lekcji o przyimku", obraz cenzurowania tekstu w utworze "Sprostowanie" oraz apel do pokolenia w wierszu "Nasze miejsce". Ale są też utwory mówiące o tym, co pozostanie po odrzuceniu oferowanych przez władze demoludów wizji "państw smacznych jak kruche ciastko" i tak w wierszu "Moje serce ten rozkrzyczany express wieczorny" poeta wyzna:
***
"Słowo tak zmieniło barwę
Wszystkie mądre książki uciekły z półek
Stoję bezradny w pustym pokoju
Przypominam sobie ustanowione wcześniej prawa
Nie przywiązałem się do wielu z nich
Czy było tam prawo do rezygnacji
Już nie pamiętam
Nowy świat tak naprawdę jest pustą szufladą
Nie chciałem się do tego przyznać
To było ponad moje siły
A nadzieja
Nadzieja pojawia się tylko wtedy
Gdy zawodzi rozsądek
Moje serce ten rozkrzyczany express wieczorny
Wysiadło
Na końcowej stacji
Skąd nie ma odwrotu
Skąd nie ma odwrotu"
***
W tomiku "Widok na jezioro" widoczna jest ewolucja twórczości Juliana Kornhausera, który z upływem czasu zmierza w kierunku osobności, indywidualizowania wypowiedzi, tropienia detalu.
Poeta ten, podobnie jak całe jego pokolenie, przemierzył drogę od buntu, negacji, egocentryzmu, poprzez rozrachunek z postulatami nowofalowymi. W wierszach powstałych po roku 2000 zaczyna dominować ironiczny dystans, odwrót od spraw i powinności publicznych i zwrot ku prywatnym, domowym.
***
"było minęło
między było i minęło mała biała szczelina
wąski przesmyk nic nie znacząca pauza
a przecież tyle się tam wydarzyło
wzloty i upadki uczuć
przewidywania tańczące w snach[...]
było długo
minęło raz dwa"
***
Przeczytana w ramach kwietniowego wyzwania czytelniczego LC: książka, która zabiera czytelnika w podróż do innego świata, świata poezji i buntu pokolenia Nowej Fali.

Robienie porządku w szafce z książkami, w moim przypadku, zawsze kończy się tak samo. Natrafiam na książkę, której nie potrafię odłożyć. Tym razem był to zbiór wierszy Juliana Kornhausera. A że na spotkanie z poezją zawsze jest odpowiednia pora, więc powędrowałam za tymi słowami, za wersami, za myślami poety.

Julian Kornhauser to poeta, prozaik, krytyk literacki, znawca i...