Sztuka ekranizacji – inspiracje i motywy z klasyki literatury fantastycznej

Fantastyka to gatunek, który pozostaje skarbnicą uniwersalnych motywów. Najważniejsze dzieła z kanonu, jak choćby „Władca Pierścieni” J.R.R. Tolkiena, pozostają niezmiennie inspirujące dla kolejnych pokoleń – zarówno twórców, jak również czytelników. Planowany serial Amazona, prawdopodobnie najdroższa produkcja w historii telewizji, stanowi tylko potwierdzenie utrzymującego się trendu. A przecież w planach są również choćby nowe opowieści ze świata „Pieśni lodu i ognia” George’a R.R. Martina, czyli „Ród smoka”. Autor „Gry o tron” podpisał zresztą lukratywną umowę z HBO, dzięki której w przyszłości doczekamy się kilku nowych projektów w popularnym uniwersum. Serial „Wiedźmin”, międzynarodowy hit Netflixa, to kolejny ważny element w układance. Okazuje się, że pomysły polskich twórców, w tym przypadku Andrzeja Sapkowskiego, mogą posłużyć za fabułę wysokobudżetowych produkcji, które są interesujące dla odbiorców na całym świecie. Zastanówmy się, jakie książki Grzędowicza, Lema, Jadowskiej czy Ćwieka mogłyby się stać podstawą seriali.

„Wiedźmin” to dopiero początek – polskie książki fantastyczne, które mogłyby stać się podstawą seriali

Sztuka adaptacji wymaga niezwykłej wyobraźni, odpowiednich narzędzi – umiejętnego przenoszenia literackiej formy na potrzeby serialu, który przecież rządzi się swoimi prawami. Wydaje się jednak, że w kręgu polskich autorów i autorek możemy z łatwością znaleźć pomysły na fabuły odcinków osadzonych w bardzo różnych konwencjach gatunkowych. W naszym zestawieniu potencjalnych seriali na bazie polskiej literatury znajdziemy rasowe science-fiction, post-apokaliptyczną wizję końca świata, społeczne satyry, romanse i produkcje nawiązujące do mitologii z różnych stron świata. Przekonajcie się sami.

„Opowieści o pilocie Pirxie”, Stanisław Lem – zbadać granice kosmosu

Futurologia, socjologiczne spojrzenie na rzeczywistość, naukowe rozważania, nieoczywiste intrygi. Stanisław Lem, rodzimy mistrz fantastyki naukowej, uchodzi za patrona gatunku również na świecie. „Opowieści o pilocie Pirxie” to zbiór sugestywnych historii, w których istotnymi motywem jest relacja na linii człowiek-maszyna. Akcja osadzona w bliżej nieokreślonej przyszłości, futurystyczny obraz świata, odkrywanie granic kosmosu, technologiczne wynalazki – wszystkie elementy sprawiają, że scenarzyści powinni zastanowić się nad pomysłami zapisanymi przez Stanisława Lema. W książkach twórcy „Solaris” tkwi trudny do zmierzenia potencjał, bardzo śmiałe pomysły, które czekają na interesujące ekranizacje. Mistrz pozostaje niesłabnącą inspiracją dla coraz to nowych pokoleń twórców i odbiorców.

„Kroniki Jakuba Wędrowycza”, Andrzej Pilipiuk – satyryczna fantastyka

Duchy, widziadła, wampiry, utopce, gestapo, komuniści, socjaliści – na polskiej wsi nie brakuje zagrożeń realnych i nadprzyrodzonych. Andrzej Pilipiuk, mistrz literackiej gawędy, zrealizował niezwykły cykl o Jakubie Wędrowyczu – wiekowym ochlapusie, wiejskim egzorcyście, bimbrowniku i kłusowniku, który,  paradoksalnie, może uchodzić za prawdziwego herosa. To cudownie zrealizowany mariaż prozy fantastycznej połączonej ze społeczną satyrą, podkreślony przez czarny, niekiedy smolisty humor, zabawne puenty i popkulturowe nawiązania. Parodia ikonicznych bohaterów, choćby Conana Barbarzyńcy i Wiedźmina, która mogłaby się sprawdzić jako prześmiewcze widowisko dla dorosłego widza.

„Pan Lodowego Ogrodu”, Jarosław Grzędowicz – magia, władza, technologia

Vuko Drakkainen samotnie rusza na ratunek ekspedycji naukowej badającej człekopodobną cywilizację planety Midgaard. Podobno władza uzależnia, szczególnie gdy jest połączona z magią. „Pan Lodowego Ogrodu” Jarosława Grzędowicza to kultowy cykl science-fiction, w którym antropologiczne spojrzenie na rzeczywistość zestawiona jest z tematyką władzy, tolerancji, wpływu technologii na świadomość, a sumienia na religii. Moralnie niejednoznaczny obraz świata, mitologiczne elementy, widowiskowa i spektakularna wizja, która zachwyca na bardzo wielu, bardzo różnych poziomach. Śmiertelnik uchodzący za boga, nieznana kultury skrywająca tajemnice, koniec świata i nowy początek.

„Zastępy anielskie”, Maja Lidia Kossakowska – sekrety niebiańskich istot

Kossakowska to uznana pisarska fantastyczna, z wykształcenia archeolożka. Bywa nazywana pierwszą damą polskiej fantastyki. „Zastępy anielskie” to wytwornie zrealizowana saga fantastyczna, w której poznajemy sekrety niebiańskich istot. W skład serii wchodzi siedem tytułów. Głównym bohaterem cyklu jest Daimon Frey, zwany także Abaddonem i Aniołem Zagłady. Co ciekawe, w serii można znaleźć liczne odwołania do różnych mitologii, chociażby indyjskiej czy nordyckiej, a także kultowych dzieł literackich, żeby wspomnieć tylko „Boską komedię” Dantego. Niesamowicie wciągająca, wytwornie zrealizowana wizja, w której określona wrażliwość łączy się z pojęciami ostatecznymi – a wszystko to w rozrywkowej formule, która powinna się sprawdzić jako antologia fantasy.

„Achaja”, Andrzej Ziemiański – niezwykła siła kobiecości

Walka z losem i przeznaczenie – pradawne fatum, rodowe dziedzictwo. Andrzej Ziemiański, pisarz fantasy i science-fiction, z zawodu architekt, zrealizował niezwykły cykl powieściowy, w którym mity łączą się z wojną, a historia z legendami. Główną bohaterką powieści jest Achaja, córka Archentara, jednego z siedmiu Wielkich Książąt królestwa Troy. Historia Achai, jak głosi zapowiedź książki – jednej z najwaleczniejszej księżniczek świata – przykuwa uwagę detalicznym odwzorowaniem świata, politycznymi spiskami, jak również emocjonalną głębią. To także zobrazowanie niezwykłej siły kobiecości. Achaja jest bowiem twarda i niezłomna, potrafiąca walczyć o swoje. Materiał na nowoczesny serial zrealizowany w kostiumie opowieści historycznej z elementami nadprzyrodzonymi.

„Kłamca”, Jakub Ćwiek – popkulturowe mitologie

Loki, potężny bóg kłamstw i intryg, robi już karierę w Hollywood. Jednak w życiorysie nordyckiej istoty znaleźć można jeszcze wiele tajemnic. Przekonywał o tym swego czasu Jakub Ćwiek. Cykl o Kłamcy charakteryzuje się przeplataniem motywów z różnych mitologii, w tym chrześcijańskiej, oraz „mitologii współczesnej”, za którą może uchodzić popkultura. Zresztą, bardzo charakterystyczną cechą pisarstwa Ćwieka są nawiązania do popkulturowych symboli. Głównym bohaterem jest oczywiście Loki, który zostaje zwerbowany przez aniołów do nietypowego zadania. Refleksje związane z religią i rozrywką, mitami i polityką, akcją i emocjami. Popkulturowe mitologie to bardzo plastyczny motyw na serial.

„Toń”, Marta Kisiel – urban fantasy, zbrodnia i sekrety

Niecodzienna opowieść o miłości silniejszej niż śmierć, uczuciach, które prowadzą do Erosa i Tanatosa. Przesiąknięta krwią i chciwością historia Wrocławia i Dolnego Śląska, rodzinne tajemnice, a wreszcie groza nie z tego świata. Marta Kisiel, z wykształcenia polonistka, beznadziejnie zakochana w romantyzmie i twórczości Juliusza Słowackiego, to jedna z najbardziej oryginalnych polskich twórczyń. „Toń”, czyli pierwsza część tak zwanego „Cyklu wrocławskiego” to materiał skrojony na potrzeby serialu utrzymanego w konwencji urban fantasy. Znów motywy mitologiczne, ale jakże dopracowane(!), emocjonalne tonacje – bardzo nieoczywiste, intrygujące śledztwa, słowiańska demonologia i lokalny charakter prozy Kisiel sprawiają, że to niezwykle wartościowa fabuła. Być może zwłaszcza dla antologii podzielone na konkretne sezony tematyczne, w którym znajdą się popkulturowe nawiązania do różnych mitów.

„Szamański blues”, Aneta Jadowska – nietypowy kryminał paranormalny

Aneta Jadowska to polska kolejna z bestsellerowych autorek specjalizujących się w konwencji fantasy. Wiedzie nocny tryb życia, bo w nocy najlepiej jej się pisze i czyta. Śpi, gdy przyzwoici ludzie pracują, co chyba czyni ją człowiekiem nieprzyzwoitym. Toruniu. Stworzyła postać Dory Wilk – toruńskiej wiedźmy-policjantki. Bohaterka, która po raz pierwszy pojawiła się w książce „Złodziej dusz” to prawdziwa babka z charakterem. Oficjalnie policjantka. Nieoficjalnie – wiedźma, która dzieli swój czas między toruński komisariat a Thorn – alternatywne miasto, gdzie mieszkają magiczni. Do perfekcji opanowała utrzymywanie tych światów w równowadze i kompletnej izolacji. Do czasu. Jadowska w niezwykle sprawny sposób łączy obyczajową komedię, romans i paranormalny kryminał związany z konwencją urban fantasy. Doskonały wzorzec pod serial proceduralny z magią i kryminałem.

„Komornik”, Michał Gołkowski – wyjątkowa post-apokalipsa

Czy istnieje życie po życiu? Jak naprawdę będzie wyglądać koniec świata? Apokalipsa może być naprawdę zaskakująca, zwłaszcza jeśli za jej opis bierze się ktoś taki jak Michał Gołkowski. Piekielnie interesujący koncept, w którym post-apokalipsa przyjmuje niezwykły charakter. Ezekiel Siódmy – były Komornik, potem renegat i odszczepieniec, jedyny, który przeżył Apokalipsę, obecnie pełniący obowiązki Boga Stwórcy Wszechmogącego, bohater „Areny dłużników”, książki osadzonej w świecie „Komornika”, to idealny materiał na protagonistę bezkompromisowego serialu. Gołkowski potrafi przełamywać konwencje literackie, nadając swojej twórczości bardzo interesujący koloryt. Społeczna czarna satyra, metafizyczne fantasy, dzika akcja i popkulturowe nawiązania stanowią naprawdę wdzięczny temat na adaptację.

„Felix, Net i Nika”, Rafał Kosik – magia kina nowej przygody

Młodzieńcza przygoda – żywe emocje, głód wiedzy, pierwsze przyjaźnie i miłości, a do tego spiskowe teorie dziejów, tajemnice historii, fascynująca nauka. „Felix, Net i Nika” to bestsellerowa seria Rafała Kosika przeznaczona dla dzieci i młodzieży – choć tak naprawdę nie tylko. Historia opowiada o przygodach trójki tytułowych młodych bohaterów – Felixa Polona, Neta Bieleckiego oraz Niki Mickiewicz – uczęszczających do warszawskiego gimnazjum im. prof. Stefana Kuszmińskiego. Rafał Kosik w niezwykle wdzięczny sposób łączy ciekawostki związane z naukowymi odkryciami, sekrety historii, a także emocjonalne portrety dorastających bohaterów. Pomysły zrealizowane w konwencji kina nowej przygody – potencjał na polską wersję „Stranger Things”.

Polscy światotwórcy – potencjał na serialowe uniwersum

Kultura popularna to współczesna mitologia, z której można wydobywać nowe wzory i symbole podane na reinterpretacje. Patronami polskiej fantastyki są zaś prawdziwi giganci – tacy jak Lem czy Sapkowski. Ich dzieła były już zresztą podstawą różnych filmów i seriali. Miejmy nadzieję, że również inni twórcy, wspomniany Grzędowicz, Kossakowska, Kisiel czy Kosik również dostaną szansę na realizację telewizyjno-kinowych projektów opartych na ich dziełach. A teksty jakich autorów powinny się według Was stać podstawą filmów i seriali?