Fascynuje mnie, od zawsze, Norwegia. Jeszcze w czasach na długo przed otwarciem granic, żaden kraj - nazwa, skojarzenia czy wyobrażenia o nim, nie wywoływał we mnie takich odczuć: tęsknoty, pragnienia poznania, chęci zobaczenia, pooddychania tamtejszym powietrzem, jak Norwegia.

I tu mamy Norwegię. Opisaną przez Norwega.

I stary ród norweski. I akcję osadzoną w drugiej połowie XVIII i pierwszych latach XIX wieku.

Spodziewałam się czegoś podobnego do „Chłopów”… Niestety, nie jest to dzieło porównywalne z „Chłopami” wielkością, bogactwem przekazu tradycji, wiedzy dotyczącej życia w konkretnym miejscu, różnorodnością charakterów i ludzkich losów… Nie jest to dzieło zbliżone pięknem języka i stylem opowieści do rzeczywistości wyczarowanej przez Reymonta. Nie jest to również saga, którą mogłabym porównać do trylogii norweskiej noblistki S. Undset o Krystynie, córce Lavransa, nad której losem uroniłam we wczesnej młodości niejedną łzę i która wywołała we mnie ogrom emocji, pamiętany przeze mnie jeszcze dziś. „A lasy wiecznie śpiewają” określiłabym jako baśniową opowieść, która przywodziła mi na myśl wyobrażenia i odczucia zazwyczaj towarzyszące mi podczas słuchania suity E. Griega „Peer Gynt”. Pierwsze skrzypce gra tutaj surowa norweska przyroda. Ogromne lasy, góry, drogi nad przepaścią, groźne wody, nawisy skalne, śnieżne i mroźne zimy. Opowieść wzbogaca historia starego rodu, wiernego tradycjom, religii i pracy. Jest tu sporo rozmyślań nad tym, co ważne. I jest historia miłości.

Podobało mi się, że nie zawsze narrator był wszechwiedzący, co pozwoliło i mi czuć pewien niepokój, niezaspokojoną ciekawość, rozbudzić wyobraźnię.

Podobało mi się, że losy bohaterów, mimo, że w pewnym sensie przewidywalne (wszak to saga), potrafiły mnie zaskoczyć, zdziwić poprowadzeniem historii.

Podobały mi się kobiety, których uroda (z wyjątkiem Adelajdy) nie była głównym determinantem (lub jednym z głównych) ich losów. Podobałoby mi się bardziej, gdyby historie Ane, Teresy czy Doroty zostały bardziej rozbudowane. Mam wrażenie, że pewne wątki, nie tylko kobiece, przynajmniej zgodnie z moją wrażliwością i oczekiwaniami, zostały potraktowane zbyt, hm, skrótowo.

W książce jest dużo mądrości, takiej, jaką lubię: mimochodem.

Ale…

Książka nie porwała mnie emocjonalnie, nie kupiła moich uczuć. Albo inaczej: to bohaterowie nie potrafili sprawić, bym się wzruszała, kibicowała im, rozważała różne warianty postępowania lub wyprzedzała w wyobraźni dalsze ich losy. Za to opisy przyrody zawładnęły moją wyobraźnią. Jak u Króla Gór😊

Nie znalazłam tu zbyt dużo Norwegii. A przynajmniej mniej, niż się spodziewałam. Np. była zima, wiosna, lato, jesień. Były i już. Bez uwydatnienia tego, co dla nich typowe na dalekiej północy. Nie dowiedziałam się wiele (lub prawie wcale) o życiu, tradycjach, zwyczajach. Nie dowiedziałam się wiele (lub prawie wcale) o ludziach północy. Wszyscy, z wyjątkiem członków rodu Bjὄrndal, byli tacy, jak pozostali Europejczycy w tamtych czasach: myślę, że w zasadzie ich historie i przeżycia można byłoby umieścić praktycznie w każdym kraju ówczesnej Europy, w dworze położonym z daleka od dużych ośrodków miejskich, gdzie ludzie żyją w rytmie czterech pór roku.

Mam zastrzeżenia do stylu? języka? słownictwa? Coś mi tu nie grało. Były fragmenty, dość często i dość duże, którym dałabym najwyższą notę w kategorii: dzieło literackie, a były całe partie materiału poprowadzone dość średnio.

A jednak, mimo tych braków, kradłam cenne, dla każdej pani domu w okresie przedświątecznym, chwile i wędrowałam do lasów i skał, starego dworu w dolinie i rozważań o ludzkim istnieniu, o wpływie na los człowieka przyrody, wiary w Boga i innych ludzi.

Fascynuje mnie, od zawsze, Norwegia. Jeszcze w czasach na długo przed otwarciem granic, żaden kraj - nazwa, skojarzenia czy wyobrażenia o nim, nie wywoływał we mnie takich odczuć: tęsknoty, pragnienia poznania, chęci zobaczenia, pooddychania tamtejszym powietrzem, jak Norwegia.

I tu mamy Norwegię. Opisaną przez Norwega.

I stary ród norweski. I akcję osadzoną w drugiej...