Rzadko się zdarza by kontynuacja była zdecydowanie lepsza od pierwszej części. "Mówca umarłych" to właśnie taki wyjątek. "Gra Endera" to dla mnie niezła i tylko niezła młodzieżowa sci-fi z ciekawym pomysłem i zaskakującym zakończeniem oraz potencjałem na coś więcej. A te "coś więcej" to właśnie jej kontynuacja. Card przeskoczył sam siebie i to chyba o dwa poziomy! Zamiast kosmicznych bitew, ćwiczeń w szkole bojowej i problemów nastolatka z "Gry Endera", w "Mówcy Umarłych" autor serwuje nam bardziej dojrzałą i poważną naukową fantastykę, po prostu dobrą literaturę. To powieść która rozważa nasz stosunek jako ludzi do innych kultur, ras i gatunków. Rozważane tu są kwestie etyczne, moralne, filozoficzne, antropologiczne, socjologiczne, religijne czy kulturowe. Tak jak nasz Janusz Zajdel pisał fantastykę socjologiczną tak do tego nurtu można i z pełną odpowiedzialnością zaliczyć powieść Orsona Carda.

Początek jednak nie jest łatwy. Ciężko się wdrożyć w ten świat, tym bardziej że Card nie ułatwia czytelnikowi zadania rzucając akcję o trzy tysiące lat do przodu (!) w stosunku do poprzedniej części oraz sypiąc na prawo i lewo portugalskimi nazwami i nazewnictwem. To może trochę dezorientować. W książce jakby nie patrzeć amerykańskiego autora nie spodziewamy się raczej hiszpańskojęzycznych czy portugalskich naleciałości. Przyzwyczaiwszy się jednak do tej specyfiki zacząłem powoli wsiąkać...

Akcja rozgrywa się raczej niespiesznie, często staje w miejscu, a autor bawi się w jakieś psychodramy i dramaty rodzinne. Pomyślałem: oj! nie idź w tę stronę Card bo oddanie trudnych emocji postaci to nie dla fantastów! ...i co?! i co?! I myliłem się! Bardzo dobrze że tak to jest napisane. Im dalej tym bardziej mnie poruszała ta historia, a ostatnie rozdziały są naprawdę wzruszające i przepełnione... humanizmem. "Mówca Umarłych" mówi o człowieczeństwie, cierpieniu, wybaczaniu, winie i pokucie. O porozumieniu i zrozumieniu międzykulturowym, międzygatunkowym, międzyludzkim w ogóle. O tolerancji oraz wyzbyciu się drzemiącej w nas ksenofobii i skłonności do dominowania i podporządkowywania sobie całej przestrzeni. To nie jakieś tam "sajens fikszyn", tylko naprawdę głęboka i mądra książka. Ender z dzieciaka z poprzedniej części, nabiera tu cech zgoła mesjańskich w dobrym znaczeniu tego słowa. Obnaża prawdę i naucza. To postać która przypominała mi Chrystusa czy Buddę. W istocie nad całą powieścią (za sprawą Endera) unosi się jakiś taki klimat zdrowo pojmowanej duchowości, buddyzmu, religii w dobrym znaczeniu, szanującej wszelkie życie i odmienność. Jak we wczesnych powieściach Ursuli Le Guin, C.S. Lewisa, Herberta i innych z nurtu fantastyki "religijnej". Piękna książka, choć wymaga trochę cierpliwości przy czytaniu. Ale warto jeśli od sci-fi wymagamy czegoś więcej niż prostej akcji i statków w kosmosie. Nagrody Hugo, Nebula i Locus Award, przyznane nie bez powodu.

Rzadko się zdarza by kontynuacja była zdecydowanie lepsza od pierwszej części. "Mówca umarłych" to właśnie taki wyjątek. "Gra Endera" to dla mnie niezła i tylko niezła młodzieżowa sci-fi z ciekawym pomysłem i zaskakującym zakończeniem oraz potencjałem na coś więcej. A te "coś więcej" to właśnie jej kontynuacja. Card przeskoczył sam siebie i to chyba o dwa poziomy! Zamiast...