Ludmiła Ulicka należy do moich ulubionych i najbardziej cenionych pisarek, więc sięgając po jej najnowszą powieść, byłam pewna, że się nie zawiodę. Muszę jednak przyznać, że nie spodziewałam się, iż książka zrobi na mnie aż tak ogromne wrażenie.

Już po przeczytaniu kilkunastu stron wiedziałam, że trudno będzie mi oderwać się od lektury. Od początku klimat i tematyka przypominały mi "Dzieci Arbatu", które przeczytałam z wielkimi emocjami ćwierć wieku temu i wciąż pamiętam.
Akcja "Zielonego namiotu" rozgrywa się później niż w powieści Rybakowa, bo zaczyna się w 1953 roku, w dniu śmierci Stalina. Kończy się natomiast w czasach pierestrojki. Podobna jest pełna melancholii atmosfera, sięgająca dzieciństwa głównych bohaterów - trójki szkolnych przyjaciół i trzech przyjaciółek oraz ich bliskich. Prócz tego w "Zielonym namiocie" pojawia się wiele innych postaci. Ich losy w pewnym momencie się krzyżują, a pozornie niezwiązane ze sobą watki poboczne i epizody w końcu łączą się w całość, która tworzy niepowtarzalną panoramę radzieckiego i rosyjskiego społeczeństwa.

Bohaterowie pochodzą z różnych środowisk, jednych wiele łączy, innych wiele dzieli. Wszyscy jednak żyją w kraju, w którym człowiek, nawet po epoce stalinowskiego terroru, nie może być pewien jutra. Donosy, intrygi, wszechobecny strach, bieda, brzydota kontrastują z propagandą sukcesu i pełnym przywilejów życiem decydentów.

Dla wielu młodych ludzi i dla przedstawicieli inteligencji ucieczką od sowieckiej rzeczywistości staje się samizdat - odpowiednik naszej rodzimej literatury drugiego obiegu. Czytanie powielonych tomików Brodskiego, powieści Pasternaka i Nabokowa oraz wydanych przed wojną, a wciąż zakazanych wierszy akmeistów daje ludziom nadzieję, otwiera oczy na inny świat, uświadamia, że sztuka może być wolna, nieskrępowana i niezależna. Rodzi też pragnienia i marzenia, które z jednej strony dają poczucie wewnętrznej wolności i pozwalają przetrwać w siermiężnej rzeczywistości; z drugiej strony - stają się niebezpieczne, narażając nie tylko czytelników, ale także ich bliskich.

Sądzę, że ten aspekt powieści obudzi wiele wspomnień w odbiorcach, którzy kiedyś czytali przemycane z zagranicy czy prymitywnie powielane w kraju wiersze oraz eseje Miłosza i Herberta, piosenki Kaczmarskiego, opowiadania i wspomnienia Herlinga-Grudzińskiego, a także wielu innych twórców emigracyjnych.

Ogromnym atutem powieści Ulickiej jest monumentalizm fabularny i tematyczny. Autorka nie tylko pokazuje we wzruszający sposób dojrzewanie i dorosłość swoich rówieśników mieszkających w Związku Radzieckim. Z wielką znajomością ludzkiej natury pisarka opisuje relacje między bohaterami, ich miłości, przyjaźnie, sukcesy i rozczarowania oraz codzienne dylematy.

Dawkowałam sobie lekturę "Zielonego namiotu", starając się czytać nie więcej niż sto stron dziennie, ale nie zawsze mi się to udawało, gdyż fabuła wciągała mnie jak magiczny wir.
Po przeczytaniu ostatniej strony pozostał wielki żal, że to już koniec...
Bohaterowie wciąż we mnie żyją; nie potrafię zapomnieć o ich losach i nawet czytając teraz inne utwory, nie jestem w stanie oderwać się myślami od treści "Zielonego namiotu".

Tak pięknej, poruszającej i ważnej książki dawno nie czytałam...

Ludmiła Ulicka należy do moich ulubionych i najbardziej cenionych pisarek, więc sięgając po jej najnowszą powieść, byłam pewna, że się nie zawiodę. Muszę jednak przyznać, że nie spodziewałam się, iż książka zrobi na mnie aż tak ogromne wrażenie.

Już po przeczytaniu kilkunastu stron wiedziałam, że trudno będzie mi oderwać się od lektury. Od początku klimat i tematyka...