Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Jest to reportaż znanego izraelskiego pisarza opowiadający o jego ojczyźnie z lat osiemdziesiątych XX wieku. Wtedy Izrael pogrążony był w wojnie w Libanie i właśnie ten konflikt oraz różne postawy wobec niego często przebija z rozmów Amosa Oza z mieszkańcami Ziemi Obiecanej. Amos Oz spotyka się zarówno z tym, którzy chcieliby wyrzucić Arabów z żydowskiej ziemi świętej oraz z Arabami. Spotyka tych, którzy budowali to „europejskie państwo” w morzu arabskim, oraz tych Żydów, którzy przybyli tam z arabskich państw i czują się obywatelami drugiej kategorii. Spotyka tych, którzy akceptują to państwo oraz tych, którzy uważają, że wszystko zostało źle zbudowane (i podział nie przebiega miedzy narodowościami). Jak napisano we wstępie mimo, że książka powstała kilka dekad temu jej obraz społeczeństwa żydowskiej, wciąż pozostaje aktualny. Mnie natomiast zaskoczyło to, że choć książka opowiada o Izraelczykach, to temu wielkiemu pisarzowi udało się odnaleźć prawdę o człowieku w ogóle. Słowa, które tam padają pasowałyby do współczesnej polski, która jest równie podzielone w swej wizji państwa, jak Naród wybrany (zastanawiałem się czytając te fragmenty na ile mentalność Żydów aszkenazyjskich ulegała dyfuzji w kontakcie z Polakami na przestrzeni wieków koegzystencji). Machiaweliczne słowa mogłyby paść z ust niejednego dyktatora w historii, a marzenia tych – prawdziwych przecież ludzi, których pisarz spotykał na swej drodze – goszczą też w naszych sercach. Na tym właśnie polega geniusz, że pisząc o konkretnym miejscu i konkretnej sytuacji, odkrywa to, co „uniwersalne” w człowieku. Jedynym minusem jest hermetyczność części tekstów. Z racji odniesienia do aktualnej (wtedy) sytuacji polityczno-społecznej w tym Bliskowschodnim państwie, trudno jest w pełni to zrozumieć, nie znając polityków, partii czy choćby prasy Izraela (a raczej ich zapatrywań ideologicznych). I to mimo, że w miarę orientuje się w historii Żydów. Stąd odbieram jedną gwiazdę w ocenie.