Kim jest John Lennon? Wielu go jeszcze pamięta. Inni, jak ja, urodzeni już po jego śmierci, znają go jako legendę muzyki. Dowiedzieć się także można o nim wiele, bo o tragicznie zmarłym Beatlesie pisze się dużo. Można wymienić kilka biografii autora „Imagine”, jak chociażby te spod pióra Pierre’a Merle czy Philipa Normana. Całość dopełniają zbiory wypowiedzi Lennona czy jego zebrane teksty, jak na przykład ostatnio wydane „Listy”. Można więc zapytać po co nam kolejna pozycja o Johnie i Yoko?

Jonathan Cott wyznaje, że od bardzo dawna często myślał o tym, by pewnego dnia napisać relację o swojej znajomości z dwójką nieprzeciętnych artystów. Yoko i Johna poznał czterdzieści cztery lata wcześniej, a ich losy się łączyły, podczas gdy Cott spotykał się z japońską artystką i sławnym Beatlesem, by przeprowadzić z nimi wywiady. Pierwszy raz pisał do „Rolling Stone” we wrześniu 1968 roku, kiedy The Beatles nagrywali „The White Album”. Ostatni raz spotkał się z Johnem Lennonem 5 grudnia 1980, na trzy dni przed śmiercią muzyka. Podczas dziewięciogodzinnej rozmowy, John udzielił mu ostatniego wywiadu w swoim życiu. Większa część z tej rozmowy została opublikowana w „Rolling Stone” w numerze z 23 grudnia 2010 roku. Ale znacznie poszerzona wersja, pełna, pojawiła się dopiero w tej oto książce.

„Dni, których nigdy nie zapomnę” jest przede wszystkim cenna ze względu na zapisy owych rozmów. Ostatni wywiad Lennona stanowi interesujący dialog, w którym John opowiada o ostatnich pięciu latach przerwy od działalności muzycznej, spędzonych z Seanem w domu. Mówi też o pracy z Yoko Ono i ich wspólnej płycie „Double Fantasy”, która lada chwila miała się ukazać na rynku. Z wywiadu przede wszystkim uderza optymizm i ciepło oraz zadowolenie z życia. Czytając tę rozmowę czuje się przepełniający żal, zwłaszcza w momentach, gdy John mówi: Ale mamy czas, prawda? Mnóstwo czasu. Teraz jesteśmy tutaj, w Record Plant, i znów rozmawiamy z Jonathanem Cottem z „Rolling Stone”… i fajnie będzie znaleźć się na okładce „Rolling Stone”. Fajnie będzie zacząć w 1981 roku tak jak w 1968, co? My natomiast wiemy, że John wcale nie wkroczy w 1981 rok. Wiemy, że wcale nie ma zbyt wiele czasu - zaledwie trzy dni – do momentu, gdy Mark Chapman wystrzeli pięć kul, z których cztery śmiertelnie ranią rozmówcę Cotta. A kto odejdzie pierwszy – Lennon czy „Rolling Stone”? – pyta, a my czujemy jak wielką ironią los okrył jego pytanie. Spójrzmy prawdzie w oczy, czasopisma pojawiają się i znikają, kierownicy wytwórni pojawiają się i znikają, wytwórnie płytowe pojawiają się i znikają, producenci filmowi pojawiają się i znikają. Artyści też się pojawiają i znikają. Co za życie!

Ale nie tylko wywiady z Johnem są ciekawymi punktami książki. Interesującym jest przybliżenie przez Cotta postaci Yoko Ono. Jest to jedna z niewielu pozycji, która opowiada o dzieciństwie i życiu Yoko sprzed poznania Lennona. Opisane jest także ich spotkanie, praca nad „Unfinished Music No. 1: Two Virgins” i dalsze wspólne przedsięwzięcia, na czele z amsterdamskim Bed-in. John niegdyś wyznał, że Yoko jest najsławniejszą nieznaną artystką. Wszyscy znają jej nazwisko, ale nikt nie wie, co ona robi. Zadaniem Jonathana Cotta jest przedstawienie Yoko i tego, co robiła i nadal robi. Nie jawi się nam ona wcale jako znienawidzona kobieta, która rozbiła The Beatles. Yoko jest dojrzałą artystkę, w pełnym znaczeniu tego słowa. Jej twórczość jest inspirująca i całkowicie przemyślana. Przekonujemy się, że Yoko nie jest wcale kobietą próbującą się wybić dzięki popularności sławnego męża. Cott wskazuje jak wiele rzeczy wpłynęło na Johna i ile pomysłów to właśnie ona mu podsuwała. W pełni się uzupełniali i oddziaływali twórczo na siebie nawzajem. Nie stanowili tylko kochającego się małżeństwa, ale także parę dwóch artystów, co najlepiej udowodnili płytą „Double Fantasy” (sam tytuł oznacza zbieżność postrzegania marzenia przez dwie osoby). Nie bez przyczyny John śpiewa w „Woman”, że dziękuje jej za pokazanie mi znaczenia sukcesu.

Cott bardzo osobiście podchodzi do swojej książki. Można się tego spodziewać po samym jej podtytule. Ta bezpośredniość może czasem razić, wydawać się zbytnim idealizowaniem swojego idola i artystki-przyjaciółki. Wiele faktów opiera autor o teksty piosenek Beatlesów czy solowych utworów Johna. Żongluje cytatami, starając się wszystko nimi wyjaśnić. Gdy Cott rozpoczyna słowami z „Girl”: Czy ktoś chce wysłuchać mojej opowieści?, a potem kończy cytatem z „Paperback Writer”: Szanowny Panie lub Pani, czy zechcecie przeczytać moją książkę? Pisałem ją przez całe lata, czy chociaż rzucicie na nią okiem? trochę zaczyna śmieszyć to wszechobecne posiłkowanie się znanymi linijkami. Ale to tylko podkreśla jak ważnymi w życiu Cotta byli The Beatles i jak wielką rolę odegrała w nim para Yoko-John. „Dni, których nie zapomnę”, to książka bardzo osobista. Dla jednych to zaleta, dla innych wada. Również jest to jednak kawał tekstu zapisany przez jednego ze znawców twórczości Johna Lennona i Yoko Ono, przez dobrego dziennikarza magazynu „Rolling Stone”. Dlatego wydaje się, że ta pozycja jest odpowiedzią na wołanie Lennona z piosenki „Give me some truth”: Już mi się rzygać chce od wysłuchiwania wynurzeń nieznośnych, krótkowzrocznych hipokrytów. Wszystko czego pragnę, to prawda. Więc dajcie mi trochę prawdy. Książce Jonathana Cotta można wiele zarzucić, ale na pewno nie to, że nie jest osobista i szczera. Jest prawdziwa.

Monika Samitowska-Adamczyk