Książka z pewnością warta uwagi. Z różnych przyczyn.

Po pierwsze - bo to wspomnienia żołnierza Gwardii Ludowej, dziś wyklętej i zepchniętej na margines, traktowanej - wraz z AL i BCh - jako macki sowieckiej agentury, przygotowujące grunt pod wprowadzenie w Polsce komunizmu. Warto od czasu do czasu trochę naprostować sobie wygląd okupacyjnej partyzantki. A także poczytać o poczynaniach leśnej braci w lubelskiem i okolicach Kraśnika - na tyle skoordynowanych i skutecznych, że Niemcy nadzwyczaj rzadko zapuszczali się w tamte rejony.

Po drugie - bo mimo słusznej ideologicznie postawy i promowanej przez miniony reżim tematyki książka wcale nie dyszy propagandą komunistyczną i nie gloryfikuje lewicowej partyzantki. A przynajmniej nie w dzisiejszym (ówczesnym zresztą też) rozumieniu propagandy systemowej. Owszem, wciąż jest tu mowa o budowaniu innego ustroju kraju, o pomocy słanej zza wschodniej granicy i o walce - nie tylko ideowej - z jednostkami Armii Krajowej, ale nie są to słowa cukierkowe, rżnięte z kartonu czy dyktowane zza ramienia przez jakiegoś politruka. Te wspomnienia są naturalne, a prezentowane zachowania płyną z własnych doświadczeń i wewnętrznych przekonań, które nie wzięły się z powietrza.

Po trzecie - bo autor pokazuje przedwojenną i okupacyjną Polskę z tej mniej wygodnej perspektywy. Pierwszych 40 stron to twarde, biedne życie w Warszawie, gdzie Czyżewski trafił w czasach kryzysu jako 19-latek, i gdzie wypruwał sobie żyły m.in. jako robotnik budowlany. Kantowany na wypłatach przez inwestora, obijany od czasu do czasu przez policję, mieszkający w ciemnej norze z kilkoma podobnymi szczęściarzami, którzy w ogóle mieli pracę. Nie ma co się dziwić, że wśród wszelkiej maści robotników kwitła niechęć do systemu, a triumfy święciły lewicowe ugrupowania, dzięki którym dola robotnicza potrafiła się co jakiś czas nieco poprawić. Później, już przy opisie partyzanckiej doli, trafiają się z kolei gorzkie opisy życia na wsi - biednego za Polski niepodległej, ale za okupacji toczącego się wręcz na krawędzi głodowej śmierci.

Oczywiście książka nie jest pozbawiona wad. Główną jest to, że tak naprawdę nie do końca są to wspomnienia Czyżewskiego. Owszem, okres warszawski, wizyty na wsi, a także niektóre akcje są własnymi przeżyciami autora, ale część leśnych poczynań to raczej coś w rodzaju gawędy z drugiej ręki, rekonstrukcji zdarzeń, i to pisanej po wielu latach. Ta mieszanka trochę rozczarowuje, ale z drugiej strony daje pełny obraz działań Gwardii Ludowej na terenach, na których działał Czyżewski. Denerwują natomiast - szczęśliwie rzadkie - zapędy moralizatorskie, autor bowiem co jakiś czas marudzi na temat "obecnej" młodzieży, która jest miękka. Bo za jego czasów to...

Książka z pewnością warta uwagi. Z różnych przyczyn.

Po pierwsze - bo to wspomnienia żołnierza Gwardii Ludowej, dziś wyklętej i zepchniętej na margines, traktowanej - wraz z AL i BCh - jako macki sowieckiej agentury, przygotowujące grunt pod wprowadzenie w Polsce komunizmu. Warto od czasu do czasu trochę naprostować sobie wygląd okupacyjnej partyzantki. A także poczytać o...

Wacław Im-Czyżewski był w czasie wojny sekretarzem okręgu janowskiego Polskiej Partii Robotniczej, partyzantem Gwardii Ludowej a następnie oficerem informacji Obwodu II Armii Ludowej. Po wyzwoleniu został szefem ochrony Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Ta część obejmuje jednak tylko jego wspomnienia z czasów hitlerowskiej okupacji. W książce znajdziemy min. dużo informacji nt. działań GL i AL w całym obwodzie lubelskim (nie tylko w okręgu południowym-janowskim, gdzie działał Czyżewski),zdjęcia archiwalne etc. Propagandy peerelowskiej aż tak wiele w tej publikacji nie ma, bez względu na poglądy warto po nią sięgnąć gdyż w historii każde źródło jest ważne.

Wacław Im-Czyżewski był w czasie wojny sekretarzem okręgu janowskiego Polskiej Partii Robotniczej, partyzantem Gwardii Ludowej a następnie oficerem informacji Obwodu II Armii Ludowej. Po wyzwoleniu został szefem ochrony Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Ta część obejmuje jednak tylko jego wspomnienia z czasów hitlerowskiej okupacji. W książce znajdziemy min. dużo...