Didier Eribon

Nigdy nie podejrzewałem siebie, że francuski egzystencjalizm w wydaniu klasowo-społecznościowym z tożsamościową domieszką wprawi mnie w zachwyt i spowoduje, że chcieć i pożądać będę pana Didiera, jako autora, évidemment! Comportez-vous bien! Moje szczere zaangażowanie w „Powrót…” wynikało również z prozy Ernaux* (gdzieś mignęła mi opinia, że Eribon to Ernaux w spodniach) i – może nieco w sposób zaskakujący – z „Wszystkich szczęśliwych rodzin” Hervéa le Telliera**. Pozostaje we mnie przekonanie, że lud francuski składa się z klasy wyżej i tej, która żałuje (czując pod skórą takie coś, co się nazywa la déplorable démangeaison, co znów świadczy o tym, że francuski to język poezji),że nią nie jest. Owszem, Eribon chwyta kilka srok za ogon, ale czyni to wdzięcznie – wskazując siebie jako przykład ukazuje nierówności społeczne, zespala je z historyczno-politycznym tłem i trochę tłumaczy, dlaczego wszystko to tylko z pozoru się zupełnie ze sobą „nie klei” (paradoksem jest to, że robotnicy nie głosują na lewicę, wypełniając poselskie ławy narodowcami itp.). Drugim wątkiem jest identyfikacja własnego ja i odcinanie się od zaborczego ojca (a le Tellier uciekał od matki!). Nieustanna potrzeba wyrwania się z miejsc i czasu, które według autora go ograniczały; potrzeba poznania swojego pochodzenia i seksualności, nabrania odwagi, by spojrzeć we własne lustrzane odbicie i iść po ulicy odważnie, z podniesioną wysoko głową. Wszystko to zgrabnie ubrane w filozoficzne odniesienia (przy których drżałem, gdyż filozofia czyjakolwiek to nie mój nurt i nie moja rzeka, a mimo to dałem radę),podane z celnym podsumowaniem idei państwa, którego ściany chyboczą na coraz słabszych fundamentach. Eseistyczny „Powrót…” wymaga od nas pewnego wysiłku, ale czyta się go naprawdę dobrze. Wciąż to dla mnie interesująco świeże (mimo pewnego „oklepania” tematem) spojrzenie na Francję. Wrócę do Eribona z pewnością. Przekład: Maryna Ochab *bryluję **do kwadratu