Anatomia pęknięcia

Autor zderza czytelnika ze znanym nam otoczeniem, środowiskiem i scenariuszem społeczno-kulturowym. Ale szyje nowoczesne, futurystyczne wdzianko, które kiedyś może być jak druga skóra – stać się faktem. I to jest elektryzujące i niepokojące. To powoduje ciarki.

Cała opinia na www.naczytniku.com

Autor zderza czytelnika ze znanym nam otoczeniem, środowiskiem i scenariuszem społeczno-kulturowym. Ale szyje nowoczesne, futurystyczne wdzianko, które kiedyś może być jak druga skóra – stać się faktem. I to jest elektryzujące i niepokojące. To powoduje ciarki.

Cała opinia na www.naczytniku.com

Pokaż mimo to

Politycy, którzy dzięki zaawansowanej bazie danych obiecują Ci precyzyjnie to, co chcesz usłyszeć. Personalizacja treści w Internecie, wykrzywiająca Twój obraz rzeczywistości do tego stopnia, że tracisz zdolności poznawcze. Przeniesienie jaźni człowieka do sieci. Fake newsy tak realistyczne, że nie sposób odróżnić prawdy od fikcji.
⠀
Boję się wizji, którą roztoczył Michał Protasiuk w „Anatomii pęknięcia”. Tak nie powinien wyglądać świat. Dawno już zeszliśmy ze ścieżki zrównoważonego rozwoju, jednak w tej książce ludzkość postawiła stopę o krok za daleko.
⠀
Trudno mi sobie przypomnieć książkę, w której zupełnie nie utożsamiłbym się z bohaterami i nie uznał tego za wadę. Tak jednak było w przypadku „Anatomii”, bo to książka bardzo syntetyczna, a postacie w moim odczuciu są symbolami, marionetkami pewnych zjawisk.
⠀
Zbiór składa się z sześciu opowiadań, ukazujących druzgocący obraz niedalekiej przyszłości. Przyszłości, w której przeżyliśmy pandemię, lecz przeniesienie życia do sieci otworzyło drogę do digitalizacji umysłów i emocji. Zebrania wszystkiego co myślimy i czujemy w nieskończone, zerojedynkowe ciągi. Wreszcie przebudzenia się sztucznej inteligencji, w walce z którą jesteśmy skazani na niepowodzenie.
⠀
Mroczny to obraz i pełen gorzkich rozczarowań. Michał Protasiuk bezwzględnie ukazuje, dokąd jego zdaniem prowadzi kierunek, w którym zmierza świat. Choć książka jest przesiąknięta technologicznym słownictwem, nie brakuje tutaj filozoficznych rozważań. Trudna, ponura, ale zmuszająca do myślenia.

Politycy, którzy dzięki zaawansowanej bazie danych obiecują Ci precyzyjnie to, co chcesz usłyszeć. Personalizacja treści w Internecie, wykrzywiająca Twój obraz rzeczywistości do tego stopnia, że tracisz zdolności poznawcze. Przeniesienie jaźni człowieka do sieci. Fake newsy tak realistyczne, że nie sposób odróżnić prawdy od fikcji.
⠀
Boję się wizji, którą roztoczył Michał...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Ambicje spore, wykonanie przeciętne. Autor, co widać po lekturze, jest człowiekiem o szerokich horyzontach, ale jego wiedza i doświadczenie zawodowe (pan Protasiuk związany jest z branżą technologiczną i mediami) nie przekładają się na umiejętności literackie. Wszystkie postaci są nijakie, albo irytujące, a ich losy mało absorbujące.

Na pewno wykorzystanie elementów nauki, nieraz dość zaawansowanych, pozwala postawić "Anatomię pęknięcia" obok tabliczki "hard sci-fi", ale tu też należy się uwaga. Protasiuk ma tendencję do przesadzania, a wrzucenie na jednej stronie trzech czy czterech naukowych terminów (np. szlak dopaminowy, efekt Milgrama czy zaraz po nim efekt Dunninga-Krugera), świadczą oczywiście o znajomości tematu przez autora, ale sprawiają wrażenie, jakby chciał on się za wszelką cenę popisać. Nie zawsze naukowy żargon pasuje do opisywanej akurat sytuacji.

Historie zresztą nie wykraczają ani trochę poza utarty już schemat. Jeśli komuś nie jest obca seria "Black Mirror", to "Anatomia pęknięcia" od razu mu się z nią skojarzy. Kilka opowiadań, które nie są ze sobą splecione, chyba że ogólnym motywem dotyczącym zagrożenia SI, nowoczesnych technologii etc. Temat oczywiście nadal nie wyczerpany, ale dla kogoś, kto obejrzał kilka produkcji sci-fi czy przeczytał klasyki literatury, całość wyda się raczej wtórna.

W moim odczuciu największą bolączka zbioru opowiadań są bohaterowie. Trochę szkoda, że każdego definiują jakieś traumy, po których nagle ich orientacja światopoglądowa lub zachowanie zmieniły się drastycznie. Wszyscy są przygnębieni, wiecznie niezadowoleni, sami siebie uważający za przegrywów. Może tak miało być, ale wygląda to dość sztucznie. Brakuje więcej realizmu w relacjach międzyludzkich, swobody, która cechuje naturalne odruchy człowieka. Muszę też wspomnieć kwestię jakiejś seksualnej fiksacji bohaterów. Co rusz mowa o gwałtach, zdradach, jakiejś seksualnej dominacji, ale najbardziej mój niesmak wzbudziło opowiadanie "Grzybiarze", w którym główny protagonista co rusz miał wzwód, rozmawiając z jakąś kobietą i co chwila była mowa o podnieceniu i fantazjach, jakie wobec niej żywił. Zdaję sobie sprawę, że po części taka miała być kreacja postaci, ale szkoda, że autor skupił się bardziej na tym, niż na nauce czy technologii, która przecież miała być głównym spoiwem opowiadań z "Anatomii pęknięcia".

Przydałoby się też więcej opisów świata, w jakich rozgrywa się akcja. Niby to odległa o być może parę dekad przyszłość, w której po Facebooku czy Instagramie pozostały jakieś archiwa, ale jednocześnie realia nie różnią się od tego, w czym żyjemy obecnie, a na pewno Protasiuk nie wystarczająco jakiekolwiek istotne różnice zaakcentował.

Z pewnością uznanie należy się za różne smaczki poupychane tu i ówdzie. Opowiadanie "Sześć" nawiązuje do ataku cybernetycznego na Estonię, jaki przeprowadzony został przez Rosjan w 2007 roku. Szalenie ciekawe było też uwzględnienie współczesnych narzędzi mediów społecznościowych do kreowania opinii publicznej i manipulowania wyborcami. Aż żal, że mówiąca o tym "Fikcja polityczna" jest tak krótka. Autor nie kryje się również inspiracjami skandynawskimi thrillerami w historii o tym samym tytule co zbiór, "Anatomia pęknięcia".

Podsumowując, wiele jest w "Anatomii pęknięcia" ciekawych pomysłów, podchodzących do poruszanych zagadnień wnikliwie i poważnie, ale brakuje Protasiukowi lekkości pióra i szlifu. Dobry pomysł to za mało. Potrzeba jeszcze umiejętnie wykreowanych postaci, intrygującego świata i czegoś, co wyróżniłoby tytuł na tle szeregu innych.

Ambicje spore, wykonanie przeciętne. Autor, co widać po lekturze, jest człowiekiem o szerokich horyzontach, ale jego wiedza i doświadczenie zawodowe (pan Protasiuk związany jest z branżą technologiczną i mediami) nie przekładają się na umiejętności literackie. Wszystkie postaci są nijakie, albo irytujące, a ich losy mało absorbujące.

Na pewno wykorzystanie elementów...

więcej

mniej

Pokaż mimo to