Przewóz

Cóż to za opowieść!!! Pełna brudu, smrodu, zła a tak fascynująca. To chyba ze złości na wszechobecną i obowiązującą w coraz większym stopniu politykę historyczną uprawianą przez wiadomo kogo, Stasiuk się zdenerwował i napisał tę pełną niepokoju książkę odromantyzowującą tamte czasy i ówczesnych ludzi. Oj, pewnie prawomyślnym historykom mamiącym od lat naród wielkością i powstawaniem z kolan to się nie spodoba. Mnie wciągnęła jak te nadbużańskie bagna - śmierdzące, paskudne, ale takie swojskie, nasze przecież. No i stodoły, to już narodowy symbol - tam ukrywa się Żydów, zabija się Żydów, gwałci kobiety, torturuje "nieprawdziwych" Polaków i zabija świnie. A w tym wszystkim cała gama zwykłych - niezwykłych postaci: plutonowy, piewca narodowy, któremu bliżej do bandyty, dzielny wojak gwałciciel Stach, zabłąkany w tym wszystkim młodociany partyzant, Max i Dora z mirażem ucieczki pod chińską granicę, ksiądz proboszcz żywcem niemalże wyjęty z "Kleru" Smarzowskiego i jeszcze paru innych. I kiedy mężczyźni wymachują pistoletem albo czymś bardziej cielesnym, kobiety po prostu robią swoje, skontaktowane zdecydowanie bardziej z rzeczywistością, odważne bez niepotrzebnie nadmuchanego ego. 

Niezwykły jest język, pięknie literacki i jednocześnie zmysłowy, węchowy, pełen naturalizmów, od których momentami robi się niedobrze. Czujesz tę zepsutą zupę na kościach, fetor gnijącej rany i zapach brudnych ciał. To nie jest książka historyczna, to zapełnianie luk w pamięci, to prawdopodobne wyobrażenie, co mogło dziać się latem, w czerwcu 1941 roku. I takiej książki brakowało, mi brakowało. Znakomita. 

Cóż to za opowieść!!! Pełna brudu, smrodu, zła a tak fascynująca. To chyba ze złości na wszechobecną i obowiązującą w coraz większym stopniu politykę historyczną uprawianą przez wiadomo kogo, Stasiuk się zdenerwował i napisał tę pełną niepokoju książkę odromantyzowującą tamte czasy i ówczesnych ludzi. Oj, pewnie prawomyślnym historykom mamiącym od lat naród wielkością i...

Wielka literatura. Wieś nad Bugiem, który stanowił latem 1941r. chwilową granicę między dwoma wielkimi armiami, Wieś spokojna, żyjącą pozornie jak zawsze, ale jednak inaczej, czekanie na to co się niechybnie zaraz wydarzy. Opowieść się toczy przepełniona realistycznymi obrazami, zapachami, uczuciami i upałem. Tragiczny realizm historii i melancholijny obraz dzisiejszy. Przeżycia wojenne i obecna niepamięć. A rzeka wciąż toczy swe wody.

Wielka literatura. Wieś nad Bugiem, który stanowił latem 1941r. chwilową granicę między dwoma wielkimi armiami, Wieś spokojna, żyjącą pozornie jak zawsze, ale jednak inaczej, czekanie na to co się niechybnie zaraz wydarzy. Opowieść się toczy przepełniona realistycznymi obrazami, zapachami, uczuciami i upałem. Tragiczny realizm historii i melancholijny obraz dzisiejszy....

Powieść wielkiego kalibru, gdyż w opisanych wyimkach z dawnych czasów nie brak kryminalnego zacięcia. Autorowi nie zależało jednak na tym wymiarze - najważniejszym przekazem jest wymowa metaforyczna. Droga, jaką przemierzają partyzanci przekonani, że wojna jeszcze trwa to wymowna aluzja do tych, którzy na siłę szukają powodu, aby ugodzić w tych, którym zależy jedynie na przetrwaniu. Przenikające się wątki dają obraz pogorzeliska - i w dosłownym wymiarze, jak i przenośni. Tytułowy przewóz, którym trudni się mężczyzna wożący ludzi z jednego brzegu na drugi, poniekąd staje się drugorzędny wobec całego obrazu, jaki wyłania się z losów poszczególnych postaci. Zwiastujący śmierć lelek skojarzył mi się z "Rozdziobią nas kruki, wrony", choć czy Żeromskiego można szukać u Stasiuka, to dopiero dyskusyjna hipoteza. Dla fanów interdyscyplinarności podrzucam trop Wydry (i "Obławy"). Pisarz potrafi dotknąć czułych strun u odbiorców, jednak spolszczona pisownia anglicyzmów typu "rimejk", "tiszert" czy wszędobylskie "aha" (rozumiem na msn, ale w dziele literackim???) wzbudza we mnie jeszcze większe dreszcze. Niemniej, treść zostaje z czytelnikiem na długo po ostatniej kropce. Polecam ludziom o mocnych nerwach i wszystkim, którzy są głodni literatury na najwyższym poziomie.
8/10

Powieść wielkiego kalibru, gdyż w opisanych wyimkach z dawnych czasów nie brak kryminalnego zacięcia. Autorowi nie zależało jednak na tym wymiarze - najważniejszym przekazem jest wymowa metaforyczna. Droga, jaką przemierzają partyzanci przekonani, że wojna jeszcze trwa to wymowna aluzja do tych, którzy na siłę szukają powodu, aby ugodzić w tych, którym zależy jedynie na...

Przewóz pozwala na doświadczenie literatury każdym zmysłem.

Przewóz pozwala na doświadczenie literatury każdym zmysłem.

Wojenna książka Stasiuka. Wszystko stoi tutaj w miejscu, albo lepiej, kręci się dookoła. Przez 400 stron. Wojna jako czekanie na śmierć. Stasiuk nie poszedł w tani, lewicujący pacyfizm, ale nie udało mu się dotrzeć tam, gdzie zamierzał. To znaczy, ja tam nie dotarłem.

Wojenna książka Stasiuka. Wszystko stoi tutaj w miejscu, albo lepiej, kręci się dookoła. Przez 400 stron. Wojna jako czekanie na śmierć. Stasiuk nie poszedł w tani, lewicujący pacyfizm, ale nie udało mu się dotrzeć tam, gdzie zamierzał. To znaczy, ja tam nie dotarłem.

Pełna nostalgii wielowątkowa opowieść o świecie minionym. Przepięknie napisana, niemal poetycka.

Pełna nostalgii wielowątkowa opowieść o świecie minionym. Przepięknie napisana, niemal poetycka.

Dawno nie uczestniczyłam w świecie tak zmysłowo. Upał, który lepił się do mnie, zapachy, które mnie osaczały, duszność, naturalistyczny erotyzm, światło i ciemność, głód, ból, fizyczny ból z turpistycznych scenach porażających bestialstwem, śmierć. Trzeba oddać mistrzowi, co mistrzowskie: język, styl, krótka, podszyta niepokojem fraza, groza i fascynująca obrazowość.
Lubkę, przewoźnika, odbieram metaforycznie, rzekę, na której dwóch brzegach stacjonują w pełni nieufności obozy niemiecki i sowiecki, jako przestrzeń „pomiędzy”, życiową przestrzeń narodu, na temat którego autor snuje prywatne rozważania próbując – za późno – wsłuchać się w głos pokolenia swego ojca, pogrążającego się w czeluściach zapomnienia.
Tak to odbieram, choć, jak każdą dobrą prozę, znaczeń i pól do interpretacji jest wiele.
To rzecz napisana na poziomie pisarskiego Parnasu i godna polecenia dla czułych na język i słowo, ale…
Stasiuk nie patrzy w przód. Ogląda się za siebie i epatuje pogardą, tak dla tego naszego maryjno-biskupio–husarskiego mitu chwały, podszytego ignorancją i poczuciem niższości, jak i do siebie samego, do swej polskości. I, choć szczerze podziwiam rzemiosło, przesłanie nieco mnie mrozi. Tchnie starością, zawalającą się zmurszałą chałupą „z przetrąconym dachem”, w której żywe jest już tylko wspomnienie konającej babki.

„Tak jest ze wszystkim. Robi się za dużo i nie można ogarnąć. Tak jest z tym krajem, z którego obaj się wzięliśmy. Jadę przez pogórze. Na płocie przed zapadającą się chałupą ktoś wywiesił prześcieradło z czerwonym napisem „Wołyń – Pamiętamy”. Mijam stare passaty i golfy. Na zasyfionych zadach mają nalepki ze znakiem Polski Walczącej. Wychudzona i blada szczeniakieria w koszulkach z husarskimi skrzydłami. Albo przypakowane byczki z orłami, wilkami, całą tą menażerią honoru, chwały, urojonym bestiarium potęgi. W czasie, gdy została im tylko siłownia, sterydy i marsza z pochodniami, chuj wie przeciw komu i czemu. Przeciw codzienności, która pochłania jak bagno, przeciw zapomnieniu, przeciw własnej pamięci, która nie przechowała niczego ważnego, niczego, co by obchodziło innych. Chałupiny z przetrąconymi grzbietami, wyludnione wsie gdzieś nad Świsłoczą, Chomontowce, bagienne dzikie pola, gdzie wszystko się zapadło, skruszało i tylko biało-czerwona flaga powiewa nad wyślicznioną daczą. Albo ta pograniczna dziura na zadupiu z kurią biskupią jak Kudak Otchłań tego kraju przerażonego własnym nieistnieniem. Ciężarówki z napisem „Respect us” wysyłane w świat jak wołanie tonącego. Wodna szczelina. Topiel dziejów, których nikt nie chce pamiętać. Tylko my. W Chomontowcach, w biskupim Kudaku. Bo jak to jest? Nie wystarczy, że my pamiętamy? Że musimy żyć w pamięci innych? Dopiero wtedy spełnia się istnienie? Dopiero wtedy uchodzimy zagładzie? My tutaj? W czarnej dziurze, w czarnej dupie, zakładnicy Wschodu i Zachodu. W ogniu własnej historii, który nie może znaleźć ujścia i trawi czerep od wewnątrz. Trawi, wypala, wyżarza, aż pozostają tylko majaki? Zoologia honoru i chwały?”

Niemniej podjęcie polemiki z przesłaniem rzeczy skonstruowanej na takim poziomie to zaszczyt, na który nie czuję się gotowa. Dlatego tylko polecam gorąco i pytam: czy nasze samobiczowanie i poczucie wyższości do tworzących nas mitów narodowych należy już do kanonu dobrego gustu i elokwentnej samoanalizy?

Dawno nie uczestniczyłam w świecie tak zmysłowo. Upał, który lepił się do mnie, zapachy, które mnie osaczały, duszność, naturalistyczny erotyzm, światło i ciemność, głód, ból, fizyczny ból z turpistycznych scenach porażających bestialstwem, śmierć. Trzeba oddać mistrzowi, co mistrzowskie: język, styl, krótka, podszyta niepokojem fraza, groza i fascynująca obrazowość....

Stasiuk, jak to Stasiuk, lubi mocną, męską prozę, i mocne przekleństwa, z tym drugim mógłby trochę, ku*wa, przyhamować.
Powieść duszna, męcząca. Chwilami miałem wrażenie, że czytam to, co już czytałem.
Nie jest to, według mnie, najlepsza książka tego pisarza.
Wydanie książki – 6/6.

Stasiuk, jak to Stasiuk, lubi mocną, męską prozę, i mocne przekleństwa, z tym drugim mógłby trochę, ku*wa, przyhamować.
Powieść duszna, męcząca. Chwilami miałem wrażenie, że czytam to, co już czytałem.
Nie jest to, według mnie, najlepsza książka tego pisarza.
Wydanie książki – 6/6.

ANDRZEJ STASIUK – PRZEWÓZ

Jest i on, Andrzej Stasiuk… Mistrz nad Mistrzami i jego „Przewóz”.

1941 rok, Bug – po jednej stronie Niemcy, po drugiej Rosjanie. Ale nie, nie, to nie jest książka o wojnie. Nie w przypadku Stasiuka. To byłoby zbyt proste.
Proza męska, dosadna, wyjątkowa, w której zapach, dotyk, smak mają niezwykłe znaczenie…
To coś więcej niż proza przez wielkie P.
Ale uwaga – NIE dla każdego :-)

ANDRZEJ STASIUK – PRZEWÓZ

Jest i on, Andrzej Stasiuk… Mistrz nad Mistrzami i jego „Przewóz”.

1941 rok, Bug – po jednej stronie Niemcy, po drugiej Rosjanie. Ale nie, nie, to nie jest książka o wojnie. Nie w przypadku Stasiuka. To byłoby zbyt proste.
Proza męska, dosadna, wyjątkowa, w której zapach, dotyk, smak mają niezwykłe znaczenie…
To coś więcej niż...

Literatura 5D, odbiera się wszystkimi zmysłami, lubię ten specyficzny "zamglony" styl autora. Ta opowieść "brzmi" jak wspomnienia. Jest przy tym bardzo przyziemna, prawdziwa taka. Podobało mi się bardzo.
PS: Chciałoby się poznać dalsze losy bohaterów.
PS2: Przez młodego chodzą mi po głowie ziemniaki pieczone w popiele ;)

Literatura 5D, odbiera się wszystkimi zmysłami, lubię ten specyficzny "zamglony" styl autora. Ta opowieść "brzmi" jak wspomnienia. Jest przy tym bardzo przyziemna, prawdziwa taka. Podobało mi się bardzo.
PS: Chciałoby się poznać dalsze losy bohaterów.
PS2: Przez młodego chodzą mi po głowie ziemniaki pieczone w popiele ;)