„Własny pokój”, Virginia Woolf, Wydawnictwo OsnoVa

„Własny pokój” to pozycja, której w takim zestawieniu nie mogło zabraknąć. Virginia Woolf napisała esej, gdy była już uznaną autorką, mającą w swoim literackim dorobku takie tytuły jak: „Orlando”, „Pani Dalloway” czy „Do latarni morskiej”. W tekście Woolf podkreśla, jak ważne dla tego, aby móc spokojnie tworzyć, myśleć, jest posiadanie miejsca, w którym można się skupić, odciąć od rodzinnej rzeczywistości, codziennych obowiązków. Jak ważne jest posiadanie tego tytułowego, zamykanego na klucz, własnego pokoju. Brytyjska autorka nieraz podkreślała też, że – w przeciwieństwie do wielu kobiet w historii – ona sama szczęśliwie takim wyłącznie swoim miejscem dysponowała.

„Własny pokój” przetłumaczyła dla Wydawnictwa OsnoVa Agnieszka Graff, a w książce, poza esejem, znalazły się również portrety sześciu Polek, dla których twórczości słowa Woolf były i są bardzo ważne. Portrety Magdaleny Cieleckiej, Edyty Bartosiewicz, Joanny Bator, Ewy Woydyłło, Katarzyny Kozyry i Martyny Wojciechowskiej przedstawiły Sylwia Chutnik i Karolina Sulej.

Jak o „Własnym pokoju” napisała użytkowniczka Rosaline:

„Simona. Opowieść o niezwyczajnym życiu Simony Kossak”, Anna Kamińska, Wydawnictwo Literackie

Rodzina Kossaków kojarzy się przede wszystkim z uznanymi malarzami: Juliuszem i jego synem Wojciechem, w świecie literackim natomiast znane są nazwiska Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, córki Wojciecha, oraz – w mniejszym stopniu – Magdaleny Samozwaniec, kontynuując opisywanie tego drzewa genealogicznego: wnuczki Juliusza, córki Wojciecha, siostry Marii. A także autorki barwnej (auto)biografii „Maria i Magdalena”. W ostatnich latach w końcu przypomniano sobie również o Simonie Kossak, jeśli wam jeszcze mało: bratanicy Marii i Magdaleny, ale przede wszystkim przyrodniczce, kobiecie kochającej zwierzęta, przez 30 lat mieszkającej w chatce w Puszczy Białowieskiej. Ostatniej z Kossakówien, która miała być synem, tak jak jej przodkowie dźwigać sztalugi i słynne nazwisko. Wybrała jednak inaczej. Dlaczego zdecydowała się uciec z Krakowa? Co ją tam spotkało, dlaczego została wydziedziczona? Choć tytuł artykułu mówi o kobietach mówiących „własnym głosem”, to o tym, jak o ten swój głos walczyła Kossak, opowiada w swojej książce Anna Kamińska.

O bohaterce publikacji Magdalena Świtała napisała w oficjalnej recenzji „Simony”:

„Niewidzialne kobiety”, Caroline Criado Perez, Wydawnictwo Karakter

W ostatnich latach na polskim (i nie tylko) rynku wydawniczym pojawiło się niemało książek popularnonaukowych poświęconych kobietom i ich miejscu we współczesnym świecie. Jedną z najgłośniejszych jest publikacja Caroline Criado Perez, która – za pomocą danych – dowodzi, że mimo wielu zmian na lepsze w kontekście praw kobiet, jakie nastąpiły w ciągu ostatniego wieku, cały czas żyjemy w świecie skrojonym pod mężczyzn. Cały czas brakuje istotnych danych dotyczących zdrowia kobiet, ich funkcjonowania w miejscu pracy, korzystania przez nie (szczególnie przez młode matki) z infrastruktury i usług publicznych. Te braki prowadzą do systematycznej dyskryminacji w miejscach pracy, systemie edukacji czy nawet… prowadzą do tego, że kobieta siedząca za kierownicą w większym stopniu ryzykuje swoim życiem niż mężczyzna (i nie, nie ma to nic wspólnego z tym, jakimi umiejętnościami dysponuje dana osoba w zakresie prowadzenia pojazdów).

Jak napisała użytkowniczka Caroline:

„Czarne mleko”, Elif Shafak, Wydawnictwo Poznańskie

Elif Shafak znana jest przede wszystkim jako autorka powieści, m.in. „Ucznia architekta” czy „10 minut i 38 sekund na tym dziwnym świecie”. W „Czarnym mleku”, nazywanym najbardziej osobistą książką tej autorki, Shafak nie snuje opowieści, które wykreowała jej wyobraźnia, a za pomocą esejów, swoich wspomnień, researchu przedstawia drogę – swoją, ale i innych kobiet – do podjęcia decyzji o zostaniu matką bądź by dzieci jednak nie rodzić. Choć książka przedstawiana jest często jako opowieść o depresji poporodowej, to stanowi bardziej efekt tego, do jakich rozważań skłoniło Shafak własne macierzyństwo. „Czarne mleko” to książka, po którą warto sięgnąć także dlatego, że autorka przywołuje w niej wiele informacji związanych z podejściem do macierzyństwa – własnego lub w ogóle – znanych z historii twórczyń, matek i niematek.

Jak napisała w oficjalnej recenzji książki Kinga Kolenda:

„Piekło kobiet PL”, Daria Górka, Wydawnictwo RM

„To zbiór wywiadów i reportaży, które opowiadają o rzeczywistości po zmianie prawa reprodukcyjnego w Polsce, ale to nie bardzo jest książka o aborcji, bardziej opowiada ona o Polsce właśnie” – mówi o swojej publikacji, mającej premierę właśnie dzisiaj, 8 marca, dziennikarka Daria Górka.

W roku 2020 Trybunał Konstytucyjny postanowił, że aborcja w przypadku wystąpienia śmiertelnych i nieodwracalnych wad płodu nie będzie już w Polsce możliwa. Daria Górka, rozmawiając z kobietami i ich rodzinami, przedstawia piekło kobiet (nawiązanie do Tadeusza Boya-Żeleńskiego celowe), rzeczywistość, która dla tych, którzy ją stworzyli, stanowi tylko zbiór słów zapisanych na papierze, a dla polskich rodzin, które dowiedziały się o nieuleczalnych wadach płodu – oznacza dramaty. Autorka „Piekła kobiet PL” ukazuje brak systemowego wsparcia dla rodzin, brak pomocy psychologicznej, ukazuje hipokryzję rządzących. Jak mówią rodzice dziecka z wadami letalnymi, którym odmówiono aborcji i którzy zgodzili się porozmawiać z Darią Górką:

„Kobieta, która kochała owady”, Selja Ahava, Wydawnictwo Relacja

Realizm magiczny rodem z Finlandii? Dlaczego nie! Selja Ahava odwiedziła w zeszłym roku Polskę, m.in. Warszawę, gdzie można było uczestniczyć w rozmowie z pisarką podczas spotkania w Ambasadzie Finlandii. Autorka zapytana o to, czy pisarki w jej kraju mogą czuć się w jakiś sposób dyskryminowane, odpowiedziała, że jej zdaniem nie – w kraju, w którym na czele rządu stoi kobieta, a szefowymi wszystkich partii wchodzących w jego skład również są panie, prawa kobiet mają się nie najgorzej. Co nie znaczy, że wszystko wygląda idealnie, zwłaszcza w skali globalnej i na przestrzeni wieków.

A na przestrzeni wieków, i to bardzo wielu, bo aż czterech, żyje bohaterka „Kobiety, która kochała owady” – Maria, dla której postaci pierwowzór stanowiła Maria Sibylla Merian, przyrodniczka i artystka. Choć w rzeczywistości Merian urodziła się w roku 1647, a zmarła w 1717, w książce Ahavy podróżuje w czasie od XVII wieku aż po współczesność, odwiedzając m.in. dawną Japonię i dzisiejszy Berlin. Bohaterka powieści, mimo ograniczeń, które nakładały na nią, kobietę badaczkę, różne czasy, podąża za swoją pasją, nierzadko kosztem życia rodzinnego i szczęścia swoich bliskich. Maria z „Kobiety, która kochała owady” to wielbicielka przyrody, pracy, ale i postać, którą nie zawsze łatwo polubić. Jak napisała użytkowniczka księgownia:

„Autobiografia”, Agatha Christie, Wydawnictwo Dolnośląskie

Agatha Christie, jedna z najbardziej znanych pisarek wszech czasów, zasłynęła oczywiście jako twórczyni kryminałów (i w mniejszym stopniu pisanych pod pseudonimem książek obyczajowych), ale jest także autorką „Autobiografii”. Opublikowana po raz pierwszy rok po śmierci pisarki, książka przedstawia jej wspomnienia z czasów dzieciństwa, młodości, dwóch małżeństw, czasów II wojny światowej, jej podróży po całym świecie, w które wyruszała nieraz również z mężem archeologiem, towarzysząc mu w wyprawach. Christie pisze o swoim zamiłowaniu do samego życia, do pisania, patrzy z humorem i dystansem na siebie, choć – jak zaznaczali nieraz jej późniejsi biografowie – „Autobiografia” to książka bardzo poprawna, wygładzona, w której Christie nie chce poruszać takich tematów, jak np. zniknięcie na 11 dni. Warto dodać, że angielska autorka pisała swoje wspomnienia przez 15 lat, skończyła autobiografię po swoich 75. urodzinach.

Jak zauważyła użytkowniczka Linia Druku:

„Wiersze przychodzą późno”, Margaret Atwood, Wydawnictwo Świat Książki

Margaret Atwood znana jest przede wszystkim ze swojej twórczości prozatorskiej – w ostatnich latach, za sprawą ekranizacji, głośno było o „Opowieści podręcznej”. Mniej osób wie, że Atwood tworzy również poezję, a „Wiersze przychodzą późno”, w tłumaczeniu Jerzego Jarniewicza, to pierwszy jej tom od 10 lat. Autorka porusza w nim ważne dla siebie kwestie: konieczności zadbania o naszą planetę, troski o przyrodę, o prawa kobiet. Poetka pisze również o śmierci, jednak nie ma ona w jej wierszach wyłącznie zatrważającego, smutnego oblicza. „Wiersze przychodzą późno” to dobra propozycja dla tych osób, które po poezję sięgają rzadko i chciałyby to zmienić, ale i – oczywiście – dla czytelników i czytelniczek zakochanych w poezji.

Jak zauważył Jerzy Jarniewicz w wywiadzie, którego mi udzielił na temat tej publikacji:

A skoro o wierszach i Dniu Kobiet mowa, warto poświęcić chwilę na przeczytanie „Portretu kobiecego” Wisławy Szymborskiej:

Musi być do wy­bo­ru.
Zmie­niać się, żeby tyl­ko nic się nie zmie­ni­ło.
To ła­twe, nie­moż­li­we, trud­ne, war­te pró­by.
Oczy ma, je­śli trze­ba, raz mo­dre, raz sza­re,
czar­ne, we­so­łe, bez po­wo­du peł­ne łez.
Śpi z nim jak pierw­sza z brze­gu, je­dy­na na świe­cie.
Uro­dzi mu czwo­ro dzie­ci, żad­nych dzie­ci, jed­no.
Na­iw­na, ale naj­le­piej do­ra­dzi.
Sła­ba, ale udźwi­gnie.
Nie ma gło­wy na kar­ku, to bę­dzie ją mia­ła.
Czy­ta Ja­sper­sa i pi­sma ko­bie­ce.
Nie wie, po co ta śrub­ka i zbu­du­je most.
Mło­da, jak zwy­kle mło­da, cią­gle jesz­cze mło­da.
Trzy­ma w rę­kach wró­bel­ka ze zła­ma­nym skrzy­dłem,
wła­sne pie­nią­dze na po­dróż da­le­ką i dłu­gą,
ta­sak do mię­sa, kom­pres i kie­li­szek czy­stej.
Do­kąd tak bie­gnie, czy nie jest zmę­czo­na.
Ależ nie, tyl­ko tro­chę, bar­dzo, nic nie szko­dzi.
Albo go ko­cha, albo się upar­ła.
Na do­bre, na nie­do­bre i na li­tość bo­ską.

(z tomu „Wielka liczba”)

Wszystkim paniom życzymy dnia, tygodnia, miesiąca, roku pełnego wskaniałych lektur!

A jakie utwory dodalibyście do tej listy? Dajcie znać w komentarzach!

Tekst po raz pierwszy ukazał się w 2023 roku. Został odświeżony.