Tysiąc wspaniałych słońc

Wydawało mi się, że nie lubię tej tematyki, że nie pociąga mnie swiat męskiej dominacji nad kobietą, braku równości płci, świat burek i bycia własnością męża. Jednak muszę przyznać, że jest to piękna powieść o kobiecej sile, cierpliwości, wytrwałości, znoszeniu tyranii męża-pana. Miejscami powieść bardzo smutna, przytłaczająca, ale ostatecznie cudnie się kończy.

Wydawało mi się, że nie lubię tej tematyki, że nie pociąga mnie swiat męskiej dominacji nad kobietą, braku równości płci, świat burek i bycia własnością męża. Jednak muszę przyznać, że jest to piękna powieść o kobiecej sile, cierpliwości, wytrwałości, znoszeniu tyranii męża-pana. Miejscami powieść bardzo smutna, przytłaczająca, ale ostatecznie cudnie się kończy.

Pokaż mimo to

Ignoranckie spojrzenie na Bliski Wschód zauważy narody stale walczące ze sobą od dziesiątek lat w imię niesprecyzowanego celu. Spojrzenie głębsze i bardziej krytyczne zauważy, że problem na Bliskim Wschodzie jest mocno związany z tzw. Wielką Grą. O ile koncepcja ta dotyczy rywalizacji o wpływy kolonialne na Bliskim Wschodzie w XIX wieku, to nie skończyła się ona w XIX ani w XX wieku. Trwa do dziś, zmieniają się jedynie gracze, potęgi mocarstwowe wykładające karty na stół. Kiedyś Rosja i Wielka Brytania, później Stany Zjednoczone a w ciągu ostatnich lat na rynek bliskowschodni weszły Chiny. Kraje Bliskiego Wschodu, podobnie jak kraje afrykańskie, od lat są wyzyskiwane i niszczone, w sposób gwałtowny zmieniane zostają tam rządy, dochodzi do niekontrolowanych przemian w porządku społecznym. Próbują swoich sił w samostanowieniu, ale zwykle jest to przejściowe i prędzej czy później trafiają pod protektorat światowych mocarstw. Sytuacja nie dotyczy jedynie Bliskiego Wschodu, jednym z krajów, które są pod silnym naciskiem państw potężniejszych od siebie jest Afganistan, miejsce które technicznie nie należy do Bliskiego Wschodu, ale przy tym pamiętajmy, że termin <Bliski Wschód> jest wymysłem cywilizacji zachodniej, która wymagała podzielenia świata na względnie sztywne strefy w taki sposób, by można dopasować do nich i włączyć w ich zakres doktryny polityczne i wojskowe, którymi będzie mogła operować w iście rzymski sposób - dzielić i rządzić. Afganistan jest również doskonałym przykładem jak taka polityka może zrujnować kraj. Kraj, który jeszcze w latach 70. XX wieku był perspektywicznym i rozwijającym się krajem z potencjałem na więcej, bogactwem kraju są minerały, które mogłyby stać się podstawą szerszego rozwoju. Interwencja Sowietów w 1979, późniejsze rządy komunistów, dramatyczna walka mudżahedinów, reżim talibów, Al-Ka'ida w Osamą bin Ladenem na czele, agresywna interwencja ONZ, która trwa do dziś. Przez ponad czterdzieści lat Afganistan nie zaznał spokoju, pokoju i stabilizacji. Jest wyrywany sobie przez kolejne strony, które raz po raz ogłaszają zwycięstwa, które w praktyce nie oznaczają nic poza budowaniem własnego ego, rozbudowywaniem militaryzmu i fundamentalizmu. Na trwającej wiecznie wojnie (dorastające dzieci nie znają pokoju) najbardziej cierpią cywile, których sytuacja jest bardzo ciężka. Z Afganistanu emigrowało ponad osiem milionów ludzi. Jedynie od czasu interwencji ONZ (począwszy od 2001 roku) Amerykanie przez ciągłe naloty, bombardowania i walki doprowadzili do co najmniej 150 tysięcy zgonów. Pełnego obrazu katastrofy dopełniają statystyki. Według indeksu HDI tylko czternaście krajów na świecie jest gorzej rozwiniętych na świecie niż Afganistan, ponad 55 % populacji afgańskiej nadal jest analfabetami, a śmiertelność wśród noworodków wynosi 49 zgonów na 1000 urodzeń (dla porównania w Polsce wskaźnik wynosi trzy przypadki). W sytuacji Afganistanu najsmutniejszy jest fakt, że niewiele wskazuje na to by miała się ona w najbliższym czasie zmienić. Położenie Afganistanu, dumnego kraju o silnej pasterskiej kulturze, miejscu gdzie giną imperia (USA faktycznie nie jest w stanie wygrać z afgańczykami, czego dowodzą dokumenty wyciekłe w ciągu ostatnich lat), jest niewymownie zła i zdaje się, najbardziej cierpią na niej kobiety, od zwiększonej śmiertelności przez brak dobrego dostępu do służby zdrowia oraz przez wzrastający fundamentalizm i frustrację mężczyzn, co doprowadza do obniżenia ich praw i niemal powszechnej przemocy domowej.

Khaled Hosseini, afgański pisarz żyjący w USA, swoją powieść - Tysiąc wspaniałych słońc - która rozciąga się przez trzydzieści lat, od interwencji Sowietów aż po działania koalicji ONZ po zamachu na World Trade Center, poświęca w znacznej mierze afgańskim kobietom i ich walce o przetrwanie w świecie, który nie tylko ich nie docenia a wręcz stają się one dla niego przeszkodą. Nie ma absolutnie żadnego znaczenia czy Hosseini ukuł historię ze zbitków prawdziwych wydarzeń i zeznań uchodźców, z którymi miał do czynienia, ponieważ powieść bardzo szybka wpada w koleiny wydarzenia, które i nawet w świecie całkowicie wyobrażonym i zmyślonym ma prawo do zaistnienia i staje się dobrą płaszczyzną poznania jak życie zmienia się, staje się coraz mniejsze i bardziej żałosne, w czasie kiedy trwa wojna. Tysiąc wspaniałych słońc to podróż w dół, w głąb studni cierpień, która zdaje się nie mieć dna. Podróż nie ma końca.

Bohaterki książki, dwie kobiety, jedna starsza, harami, bękarcia kobieta zmuszona do ożenku z porywczym i trzydzieści lat starszym od siebie mężczyzną, druga młodsza, która w wyniku kabulskich walk straciła całe życie, które miała do tej pory i musiała odnaleźć się w nowej i nieprzyjaznej rzeczywistości, obie je łączy jedna wspólna rzecz - odebrano im prawo do samostanowienia. Jako Polacy jesteśmy częścią szeroko rozumianej kultury zachodniej, która samostanowienie ustawiła w swoim centrum. Jeśli jakaś siła nagle, by ją nam odebrała, to bardzo prawdopodobne, że czulibyśmy się jak społeczny niewolnik, całkowicie zależny od życzenia i woli innych, osób które mają nad nami władzę. Kiedy dziś narzekamy, że różnorakie siły i instytucje, firmy i marki, decydują o kształcie naszego życia, kierują nami, to nadal mamy możliwości poruszania się jako jednostka w ramach nich, podejmując własne decyzje. Tego zupełnie nie mogą powiedzieć bohaterki afgańskiego powieściopisarza, Mariam i Lajla, które już na początku nie mają naszej wolności, ponieważ sytuacja kobiet w konserwatywnych państwach muzułmańskich jest dużo gorsza niż u nas, a wraz z czasem trwania akcji książki, kiedy wojna wybucha i nie chce zgasnąć, kiedy zaostrza się fundamentalizm i brutalność, jest jedynie gorzej. Będąc żonami stają się ofiarą przemocy wewnętrznej ze strony męża i przemocy zewnętrznej (dosłownej i społecznej) przez otaczający ich świat. Ten element, doświadczenie przemocy, sprawia, że książkę czyta się ciężko, serce podchodzi do gardła i wierny czytelnik musi przebijać się przez kolejne kartki powieści, żmudnie, cofając się raz po raz o dwa kroki do tyłu, z myślą - to nie w porządku tak traktować człowieka.

W Tysiącu wspaniałych słońc czai się nieustannie ironia, która przesłania tragiczną sytuację wizją nadziei, która wypływa na powierzchnię w kilku miejscach powieści. Spełnienie zemsty, które prowadzi do kary, interwencja ONZ jako fałszywe zwycięstwo a przede wszystkim imię jednej z bohaterek - Lajli - które zdaje się być oczywistym odniesieniem do irańskiego poematu o Lajli i Mandżunie, bliskowschodniej wersji Romea i Julii. Poematu, który stanowi wywyższenie miłości i jej idealizację. Jednak zgodnie z logiką afgańską ostatnich pięćdziesięciu lat, musi zostać ona zbezczeszczona, zniszczona w sposób taki, po którym pozostanie tylko ruiną, pełną rys, pęknięć i uskoków. Droga do miłości wypełniona jest niewymownym cierpieniem a ona sama nie może zostać w pełni spełniona ponieważ rys i uskoków w niej obecnych nie da się zaleczyć a jedynie można zaciskać zęby, wytrzymać i trwać pomimo ich istnienia. To spełniania życia wraz z jego licznymi wadami staje się nowym etosem afgańskich kobiet.

W powieści afgańskiego pisarza nie sposób pominąć roli jaką spełnia tu historia, upływ czasu. Już sam fakt trwania akcji przez trzydzieści lat zwraca na to uwagę. To więcej niż czas jednego pokolenia i w tym czasie w każdym kraju musi się wiele zmienić, niezależnie od tego czy kraj ten prowadzi wojnę czy też nie. I tak jest w powieści. Zmienia się cała przestrzeń społeczna, co szczególnie widać kiedy autor zaprosi nas do powrotu do przeszłości, przeszłości utraconej, która nawet jeśli nie była komfortowa, to była znacznie bezpieczniejsza i zachowująca większą płaszczyznę rozwoju i samostanowienia. Przeszłość została rozbita w pył. Nie kończy się tu jednak wpływ historii, ponieważ co naturalne, historia dotyka znacznie większych obszarów niż główne bohaterki, dotyka każdego mężczyznę i kobietę, bezimiennych statystów kryjących się za tekstem Hosseiniego. Poza miłością, próbą zapewnienia sobie godziwych warunków do życia i wytrzymania kłód, które życie rzuca nam pod nogi, afgański pisarz zwraca uwagę na kontekst ojczyzny. W Afganistanie, jak w każdym kraju, większość obywateli pragnie żyć w swoim domu. Lajla przenosząca się do Pakistanu odczuwa dyskomfort, ponieważ jakie by nie było życie w nim, to zawsze będzie niepełne, będzie stanowić pustkę w stosunku do Afganistanu. Dom jest ostatecznym miejscem spoczynku, w którym czujemy się dobrze, w którym czujemy, że jesteśmy na właściwym miejscu. Dom jako ojczyzna jest miejscem gdzie spotykają się język, kultura i stosunki społeczne stające się tożsame dla narodu. Jest poduszką bezpieczeństwa, w której pragniemy zatopić czoło, oczy, usta, nos i podbródek w pragnieniu rozmycia się w nim i pragnieniu o jego lepsze jutro. Ironia, która tworzy zafałszowaną wizję rzeczywistości powraca jeszcze jeden raz, przybierając inną formę. Szukałem w tym miejscu odpowiedniego słowa z pomocą, którego mógłbym jasno określić sytuację z, którą mamy do czynienia w Tysiącu wspaniałych słońc. To Drudż, zaratusztriański Fałsz, który tu najczęściej przybiera formę ironii, ale może również inną. Jak w przypadku ojczyzny, gdzie wojna o nią, o wolność, staje się nieświadomym wpadnięciem w sznurki lalkarza, który nie musi chcieć dobrze dla Afganistanu. Afgański pisarz jasno i wyraźnie rzuca wprost przed twarz czytelnika ostrzeżenie - uważaj, by twój kraj w ramach walki o wolność nie został oszukany i  nie stał się niewolnikiem Historii.

Niech nie zwiedzie was to, że wspomniałem jakoby Hosseini poświęcał swoją powieść afgańskim kobietom. Tak faktycznie jest, ale nie znaczy to, że pomija przy tym mężczyzn, którzy pełnią tu ważną rolę. Koncentracja na kobietach jest istotna, bo to one najbardziej cierpią i przede wszystkim one są cichymi męczennikami, a takie rzeczy warto nagłaśniać. Afgański pisarz nie ignoruje mężczyzn, nie tworzy też powieści anty-maskulinistycznej, nawet jeśli spora część krzywd podchodzi z ich winy. Mężczyzna w Tysiącu wspaniałych słońc często jest zagubiony i nawet on sam nie jest w stanie odnaleźć się w świecie, który sam stworzył. Umieszczony w systemie stał się jego więźniem, więźniem zasad, które nie w pełni akceptuje, ale zobowiązał się je przestrzegać. Tu mężczyźni stają się metaforycznymi weteranami, kalekami. Afgańską powieść można nazwać narracją o państwie jako systemie i ludziach nie radzących sobie z nim. Państwo jest bezlitosne, wymagające totalnego i absolutnego posłuszeństwa, ale człowiek nie został do tego przeznaczony. Potrzebuje poluzowania więzi społecznych, inaczej staje się karykaturą samego siebie. Poszukując odgórnego sensu, znaczenia jakim może być Tysiąc wspaniałych słońc, chyba je dostrzegłem, mam je na czubku palców i zrywa się ono do lotu, dlatego muszę je odczytać w sposób delikatny. Sądzę, że Hosseini pisze o Afganistanie z powodu wielkiej tęsknoty do niego, pomimo pozorów to nie książka o kobietach, mężczyznach czy historii, nawet jeśli każdy z wymienionych tu elementów się w niej pojawia. To książka o głębokim bólu na obraz tego, co stało się z jego ojczyzną i afgański pisarz przez literaturę poszukuję próby naprawienia zaistniałego problemu. W przedstawionych przez siebie afgańczykach widzi ludzi złamanych psychicznie i emocjonalnie przez działania polityczne, które zmieniają całkowicie ich sposób życia oraz ich sposób myślenia. I to najmocniej działa na czytelnika, który jest w stanie zrozumieć pragnienia Hosseiniego, który za pomocą indywidualnych przeżyć zdołał stworzyć książkę, która w cierpieniu wzrusza.

https://przybytekhumanisty.wordpress.com/

Ignoranckie spojrzenie na Bliski Wschód zauważy narody stale walczące ze sobą od dziesiątek lat w imię niesprecyzowanego celu. Spojrzenie głębsze i bardziej krytyczne zauważy, że problem na Bliskim Wschodzie jest mocno związany z tzw. Wielką Grą. O ile koncepcja ta dotyczy rywalizacji o wpływy kolonialne na Bliskim Wschodzie w XIX wieku, to nie skończyła się ona w XIX ani w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

"Niezwykle wzruszająca historia spisana przepiękną prozą" - jak mało kiedy pozostaje mi zgodzić się w 100 % z opisem z okładki.
Piękna, poruszająca, zmusza do refleksji. Gorąco polecam.

"Niezwykle wzruszająca historia spisana przepiękną prozą" - jak mało kiedy pozostaje mi zgodzić się w 100 % z opisem z okładki.
Piękna, poruszająca, zmusza do refleksji. Gorąco polecam.

Pokaż mimo to

Cuuudowna :) czytanie tej książki to czytelnicza rozkosz :)

Cuuudowna :) czytanie tej książki to czytelnicza rozkosz :)

Pokaż mimo to

Piękna, wzruszająca powieść. Nie da się jej zapomnieć. Mam tylko uwagę do wydawnictwa - za dużo informacji dotyczących treści znajduje się na okładce. Wolałabym pewnych rzeczy nie wiedzieć przed przeczytaniem.

Piękna, wzruszająca powieść. Nie da się jej zapomnieć. Mam tylko uwagę do wydawnictwa - za dużo informacji dotyczących treści znajduje się na okładce. Wolałabym pewnych rzeczy nie wiedzieć przed przeczytaniem.

Pokaż mimo to

Dzieje dwóch kobiet z historią Afganistanu w tle. Historią burzliwą i trudną, gdy kolejne ugrupowania dewastują kraj walcząc o kontrolę. To też opowieść o ludzkiej determinacji i woli przetrwania w obliczu przeciwności losu. Główną wartością książki jest jednak to, że pozwala trochę lepiej zrozumieć afgańską kulturę oraz mentalność mieszkańców.

Dzieje dwóch kobiet z historią Afganistanu w tle. Historią burzliwą i trudną, gdy kolejne ugrupowania dewastują kraj walcząc o kontrolę. To też opowieść o ludzkiej determinacji i woli przetrwania w obliczu przeciwności losu. Główną wartością książki jest jednak to, że pozwala trochę lepiej zrozumieć afgańską kulturę oraz mentalność mieszkańców.

Pokaż mimo to

Piękna powieść, wciągająca, poruszająca, pouczająca- takie książki chcę czytać zawsze i wszędzie.

Piękna powieść, wciągająca, poruszająca, pouczająca- takie książki chcę czytać zawsze i wszędzie.

Pokaż mimo to

To zabawne, ale tę powieść czyta się jednocześnie dobrze i źle.
Dobrze, bo akcja toczy się wartko, historia nie zwalnia tempa, strony wertują się niemal same.
Żle, bo przez całą opowieść można mieć poczucie wiszącego nad bohaterami nieszczęścia. Wiadomo, że spadnie na nich cios, spotka ich jakaś druzgocąca krzywda - pytanie tylko kiedy i w jakiej formie.
Ja podczas lektury po prostu się tego bałam.

Temat historii i kultury afgańskiej był dotąc mi obcy, lektura powieści p. Hosseiniego zmobilizowała mnie do signięcia po zewnętrzne źródła -a to akurat bardzo dobrze. Nie mam podstaw, by wątpić w realistyczność opisywanego przez autora świata, dlatego tym bardziej przejmująca wydaje mi się ta opowieść w każdym z aspektów: straszliwej wojny, uchodźstwa, przemocy, odbierania kobietom praw człowieka, pragnieniu pracy dla własnego kraju, zmian kulturowych i obyczajowych.

Jeśli miałabym się do czegoś przyczepić, to chyba tylko do postaci Lajli. Bohaterkę poznajemy w wieku 10 lat, jej główny dramat rozgrywa się gdy ma 13-14. Nawet, jeśli przyjmiemy, że była rozwiniętym nad wiek dzieckiem, córką z inteligenckiej rodziny, która przejmowała obowiązki nieobecnej duchowo matki i nieporadnego w kwestiach praktycznych ojca, to mimo wszystko wydaje mi się, że autor obdarzył ją zbyt dojrzałą jak na jej wiek osobowością. Po prostu mam wrażenie, że osoby w jej wieku mają zbyt mało życiowego doświadczenia, by myśleć w taki sposób. Dla mnie wypadło to nieautentycznie. Gdyby Lajla była o 2-3 lata starsza, jej postępowanie, moim zdaniem, byłoby bardziej uzasadnione, a nie odebrałoby to siły wyrazu całej powieści.
Inna rzecz - zastanawiam się, skąd dziewczynka czerpała wiedzę na temat wychowywania dzieci. Raczej nie z poradników dla młodych mam ani internetu... Nie miała młodszego rodzeństwa, nic nie wiemy o jej kontaktach z młodszymi dziećmi, nie miała także wsparcia bardziej doświadczonej kobiety-matki. A poza przegrzewaniem niemowlęcia i lekką dozą nadopiekuńczości, mamy wrażenie że wszystko idzie jej jak z płatka.

Podsumowując - powieść "Tysiąc wspaniałych słońc" niesie ze sobą naprawdę duży ładunek emocjonalny, chyba nawet nie ociera się jakoś mocno o melodramatyzm. Widzimy i dobro, i zło, nie tylko w najróżniejszych aspektach zamgatwanych ludzkich losów ale i w charakterach pojedynczych postaci. Myślę, że warto sprawdzić samemu.

To zabawne, ale tę powieść czyta się jednocześnie dobrze i źle.
Dobrze, bo akcja toczy się wartko, historia nie zwalnia tempa, strony wertują się niemal same.
Żle, bo przez całą opowieść można mieć poczucie wiszącego nad bohaterami nieszczęścia. Wiadomo, że spadnie na nich cios, spotka ich jakaś druzgocąca krzywda - pytanie tylko kiedy i w jakiej formie.
Ja podczas lektury...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

To moje pierwsze spotkanie z twórczością Khaleda Hosseiniego. Historia przyjaźni dwóch kobiet, które zrządzeniem losu były żonami tego samego mężczyzny. Książka bardzo smutna i wzruszająca. Napisana pięknym językiem. Z przyjemnością sięgnę po kolejne powieści Hosseiniego.

To moje pierwsze spotkanie z twórczością Khaleda Hosseiniego. Historia przyjaźni dwóch kobiet, które zrządzeniem losu były żonami tego samego mężczyzny. Książka bardzo smutna i wzruszająca. Napisana pięknym językiem. Z przyjemnością sięgnę po kolejne powieści Hosseiniego.

Pokaż mimo to

Piękna. Czytanie to była czysta przyjemność.

Piękna. Czytanie to była czysta przyjemność.

Pokaż mimo to