44 Scotland Street

Powieść na odcinki - taka była pierwsza forma wydania. Wydawać by się mogło, że jest to zwyczaj zamierzchły obecnie nie mający racji bytu. Czy ktoś w ogóle chce czekać w dobie kultury „ wszystko albo nic”, „ teraz albo nigdy”? Okazuje się, że jeśli jest dobry pisarz to i czekający się znajdą.

44 Scotland Street to nazwa ulicy, na której znajduję się powieściowa kamienica. A w niej... Wszystkie indywidua świata. Para gejów, przemiła babuszka, młodzieniec zapatrzony w siebie, pracownica galerii sztuki, matka o wygórowanych ambicjach wobec swojego synka.
Ich losy plączą się jak w życiu... Lubią się, pomagają sobie, obgadują siebie.
Schemat? Macie rację. Czy jednak w obecnym świecie da się całkowicie zaskoczyć czytelnika? Moim zdaniem nie. Dlatego wolę skupić się na formie podania klasyki a ta jest bardzo „smaczna”.
Podoba mi się dwojakość lektury. Jeśli szuka się lektury łatwej i przyjemnej to ona spełnia te zadanie. Jednocześnie jednak autor przemyca tematy, nad którymi można się zastanowić czy też porozmawiać o nich z innymi czytelnikami.
I tak posługuje się starym i trochę wytartym już schematem, że stary człowiek nie oznacza nudnego człowieka. Nigdy nie wiemy, jaką historię kryje w sobie.
Mamy też matkę, której dziecko jest najcudowniejsze na świecie i wieku przedszkolnym uczy się gry na instrumentach, języka włoskiego i nie wiadomo, co czego jeszcze. Pojawiają się pytania: Na ile rodzice mają prawo stymulować swojego dziecko, rozwijać jego pasje, które mogą w późniejszym czasie zaowocować wielką karierą. Gdzie przebiega granica między stymulacją a przymusem?
Jest też pewien przystojniak, któremu wszystko w życiu wychodzi. Czy jednak, aby na pewno wszystko? Czy może wszystko, co dobre kiedyś ma koniec?
Podobało mi się, że to właśnie para gejów jest takim spoiwem, które łączy i mobilizuje mieszkańców do wspólnych działań. Są dyskretni, a jednak zawsze obecni tam gdzie potrzeba niczym najlepsi przyjaciele.
Na koniec zostawiłam pracownicę galerii sztuki imieniem Pat. To dzięki jej przeprowadzce do tej barwnej kamienicy poznajemy mieszkańców. Sama w sobie jest miłą dziewczyną, która szuka swojego miejsca w życiu i chce uniezależnić się od rodziców. Jest czasem tłem na którym brylują pozostali.


Narracja prowadzona jest z punktu widzenia kilku osób. Jest to oczywiste rozwiązanie w sytuacji, gdy mieszkańcy dalecy są od obrazku jednej wielkiej rodziny.
Język jest prosty, przyjemny co sprawia, że czyta się niezmiernie szybko. Autor wie do czego słyży słowo pisane i co ważniejsze wie jak się nim posługiwać. Jeśli chce bawić to pisze tak, że bawi. Jeśli chce smucić to też osiąga ten efekt.
Dodatkowym miłym akcentem są ilustracje wykonane przez Iaina McInstosh’a. Wpasowują się do treści danego rozdziału, żałować można jedynie, że jest ich tak mało.
Z tylu książki przytoczony został fragment recenzji „The Times”, który będzie dobrym zakończeniem mojej notki.
„ Książki McCall Smitha są jak gorące kakao w mroźny wieczór, jak ciepła bielizna na zimowe dni. Powinny być zapisywane przez lekarzy jako lek na zimową chandrę.”

Przytulna książka, pełna ciepła herbaty Earl Grey i szkockich ciasteczek maślanych. Ach, Szkocja Szkocja :-)

Autor w lekki i przyjazny sposób nakreśla portrety kilku postaci (oraz ekscentrycznego psa), z czułą pobłażliwością opisując ich wady. W lekkiej formie umiejętnie 'przemyca' wskazówki do zrozumienia szkockiej mentalności i pogłębienia wiedzy na jej temat: wspomina kilku szkockich malarzy, pisarzy, poetów i polityków.

W zasadzie to trzeba przyznać, że bardzo ociepla klimat szkocki - gdybym nie wiedziała i sama tego nie doświadczyła, nigdy bym nie wpadła po przeczytaniu tej powieści na to, że w Szkocji pada "tylko" 312 dni w roku :-) oraz że przeważającym kolorem w szkockiej stolicy jest szary. Tym samym przekazuje nam prostą (acz często zapomnianą) prawdę, że kolory miasta to zasługa mieszkających w nim ludzi.

Można się owinąć i zagrzać tą książką.

PS Zabawny jest koncept nadania ulicy nazwy kraju, gdzie się znajduje. Ciekawe, czy gdzieś w Polsce jest ulica Polska?
Spotkałam się tylko z ulicą Poznańską w Poznaniu :-)

Myślę, że prawie każdego, kto mieszka w bloku bądź kamienicy, czasem denerwują sąsiedzi. Puszczają głośniej muzykę, ktoś jeszcze nie za bardzo umie grać na instrumencie, dobiegają dziwne dźwięki, kłótnie, trzaskanie drzwiami itp. Np. do mnie często z mieszkania wyżej dobiega dźwięk, jakby szklane kulki toczyły się po podłodze. Czy Wy nie macie podobnych problemów?

Życie w kamienicy przy Scotland Street 44 również nie jest idealne. Ale czy życie zwykłych mieszkańców nie jest ciekawe? Chyba każdy ma w swoim życiu mniejsze i większe przygody. Nasza codzienność nie wydaje nam się taka nudna, więc cudza zapewne też nie jest. Ta książka właśnie o tym opowiada. O zwykłych ludziach, choć zmyślonych, którzy gdzieś sobie mieszkają i zajmują się codziennymi sprawami.

Główną bohaterką jest Pat, 20-letnia dziewczyna, która dopiero co wprowadziła się do kamienicy, do wynajmowanego u Bruce'a pokoju. Pracuje w galerii sztuki. Większość fragmentów o Pat dotyczy obrazu, który przypadkiem został oddany. Dziewczyna razem z Matthew - właścicielem galerii, zajmuje się szukaniem go, gdyż prawdopodobnie namalowany jest przez znanego artystę.

Przy Scotland Street mieszka również wspomniany Bruce - zapatrzony w siebie narcyz. Uważa, że każda dziewczyna na niego leci, również Pat. Domenica Macdonald to starsza pani, lubiąca pogawędzić i udzielać dobrych rad. Bohaterowie, którzy ciekawili mnie najbardziej to Bertie i jego mama. Chłopiec ma 5 lat, a Irene jest zbyt ambitną matką. Zmusza syna m.in. do nauki włoskiego, gry na saksofonie i chodzenia na psychoterapię, mówiąc, że ona sam tak chciał. Moja ulubiona postać nie mieszka przy Scotland Street. Jest ona właścicielką kawiarni, do której przychodzi często Matthew. Czemu tak ją lubię? Jej lokal uprzednio był antykwariatem. Kupiła go wraz z książkami. Czyta je wszystkie po kolei, a następnie przytacza interesujące fakty, potwierdzając, iż książki są źródłem wszelakiej wiedzy :)

Sytuacje przedstawione w tej książce wydają się być zwyczajnymi, a jednak strasznie wciągają i niejednokrotnie potrafią rozśmieszyć. Postacie są tak realistyczne, że czasami mam ochotę pogadać z Domenicą, lub powiedzieć Bruce'owi, jakim to jest idiotą. Powieść z pewnością ląduje na liście moich ulubionych i z wielką chęcią sięgnę po kolejnych 5 części.

Myślę, że każdy zna powiedzenie "Nie oceniaj książki po okładce", prawda? Jednak czy czasami przeglądając półki w księgarni nie macie tak, iż potraficie odrzucić wiele pozycji, patrząc na sam grzbiet? Jeśli nie, t chociażby okładka przemawia. Książkoholicy potrafią rozpoznać, co jest w ich guście. Dlaczego o tym wspominam? Popatrzcie na początek postu. Widzicie tę okładkę? Jak tu się w niej nie zakochać? Zauważyłam ją w jakiejś reklamie w internecie. Spojrzałam i... Muszę to mieć!Szybko przeczytałam opis, który jeszcze bardziej utwierdził mnie w tym przekonaniu. Tego samego dnia ją zamówiłam, za jedyne 11 zł.

Warto jeszcze wspomnieć, iż autor pisał tę książkę jako powieść w odcinkach w gazecie. Kolejne rozdziały pojawiały się codziennie, dlatego jest ich ponad sto. Gdy skończył opowieść, nie mógł rozstać się z bohaterami, więc powstały kolejne części, z czego jestem bardzo zadowolona :) Drugi tom już kupiłam w promocji w Matrasie za 15 złotych i niedługo po nią sięgnę :)

44 Scotland Street oraz jej kontynuacje są zbiorem opowiastek o mieszkańcach edynburskiej kamienicy. Czyta się to lekko i przyjemnie, zwłaszcza że książka ozdobiona jest sympatycznymi rysunkami, choć miałam wrażenie, że w powieści tej nie ma żadnego konkretnego wątku, że dalsze losy bohaterów powstawały na bieżąco, w miarę pisania kolejnych rozdziałów. Biorąc pod uwagę to, że jest to powieść skompilowana z odcinków drukowanych w prasie – to taki scenariusz jest najzupełniej uzasadniony. Niestety na lekkim czytaniu zalety tej książki – jak dla mnie się kończą.
Są to opowiastki w zasadzie o niczym, nie prowadzące do niczego – poznajemy młodych ludzi PRÓBUJĄCYCH pracować lub studiować oraz ich starszych sąsiadów, posiadających wystarczające zasoby finansowe, żeby swobodnie sobie egzystować. Słowo PRÓBUJĄCYCH jest tu uzasadnione, ponieważ żadna z tych osób nie wydaje się szczególnie zapracowana, jeśli posiadają pracę to jest to praca nie wymagającą żadnego wysiłku, ani starań, zdobycie pracy też nie jest problemem – ah, jakże im zazdroszczę. Ewentualnie posiadają pieniądze, spadające z nieba: bogaci rodzice, mężowie, spadki… Wszystkie te osoby łączy jakaś „nieznośna lekkość bytu”, niefrasobliwość, nikt tu nie jest zatroskany życiem, nikt nie ma „prawdziwych problemów”, dylematów. Bohaterowie to grono obiboków, zajętych przede wszystkim sobą, spędzających czas głównie na zabijaniu czasu. Znowu tłumaczę to tym, że w zamyśle miało to być po prostu miłe czytadło na chwilę, żeby zająć czas w tramwaju lub w poczekalni u lekarza, nic ponadto – i takie w istocie jest. Nie potrafię dostrzec w tej książce nic więcej, denerwowała mnie powierzchowność postaci i ta ich beztroska, jakże odrealniona w porównaniu z prawdziwym życiem, nie potrafiłam się wczuć w sytuację bohaterów, a ich tzw. perypetie (czyli głównie przesiadywanie w barach i pubach oraz szwendanie się po mieście) mnie znudziły. Język, w jakim jest napisana powieść świadczy o sporej dozie (auto)ironii - namalowane przez autora postaci oczywiście należy traktować z przymrużeniem oka, tym niemniej po wielu dobrych recenzjach spodziewałam się czegoś lepszego. Okazało się że dla mnie ta książka była stratą czasu, nawet jak na moje obecne standardy.

Czy wyobrażacie sobie sytuację, gdy siedząc na kanapie przenosicie się do ulubionego kraju? W pobliżu szklanka ulubionej herbaty lub kubek kakao, a Wy, leżąc na łóżku, odkrywacie nowe miasto, poznajecie jego mieszkańców – i to wszystko nie ruszając się z miejsca?

Tak właśnie na początku potraktowałam tę książkę – jako powrót do Szkocji, która urzekła mnie już dawno, dawno temu. Im bliżej końca, tym bardziej uświadamiałam sobie, że jednak jest ona czym o wiele więcej.

„44 Scotland Street” nie jest pierwszą książką Alexandra McCall Smitha, napisał on mnóstwo powieści i książek dla dzieci, które cieszą się popularnością nie tylko w Wielkiej Brytanii czy Polsce. Jest jednak pierwszą z kolejnej serii książek o mieszkańcach edynburskiej Scotland Street. Nie jest to tradycyjna powieść. Autor wpadł na pomysł historii w odcinkach na pewnym przyjęciu, nie mając pojęcia, że odniesie ona taki sukces. A sukces odniosła niemały.

Tytułowa Scotland Street znajduje się w artystycznej dzielnicy Edynburga. Na kolejnych kartach książki śledzimy codzienne przygody mieszkańców domu nr 44: dwudziestoletniej Pat, wprowadzającej się do kamienicy, jako współlokatorka zakochanego w sobie, narcystycznego Bruce’a; pięcioletniego Bertie’ego, uzdolnionego dziecka i jej matki Irene, która zmusza syna do gry na saksofonie, a gdy on się buntuje, postanawia poddać go psychoanalizie; także mieszkającej samotnie, ale bystrej i inteligentnej Domeniki Mcdonald, obserwującej i komentującej życie mieszkańców swojej kamienicy.

Nigdy nie czytałam powieści tego typu, książki w odcinkach, rozdziałach, które są króciutkie, bo pisane pierwotnie do szkockiej gazety „Scotsman”. Jednak w każdej małej części coś się dzieje, mamy zapowiedź kolejnych wydarzeń, co nie pozwala nam się znudzić. Mało tego – niemalże od pierwszej strony zaprzyjaźniamy się z jej nietuzinkowymi bohaterami i zanim się obejrzymy, chcemy więcej i więcej. Ta książka jest jak balsam dla duszy i ciała, jak lekarstwo na złamane serce, antidotum na chandrę. Czyta się ją błyskawicznie, chociaż nie posiada jako takiej akcji. Jednak jest pełna humoru, barwnych postaci i różnorakich charakterów, napisana przyjemnym językiem – po prostu cudowna. Najlepiej się ją czyta na kanapie pod kocem, z ulubionym kubkiem herbaty Earl Grey pod ręką. Bo jak już zaczniecie, to nie będzie Wam się chciało jej odkładać na półkę – to gwarantuję!

Ja sama sięgnęłam po tę książkę ze względu na Szkocję, którą kocham. A dzięki niej mogłam znowu przenieść się do jej stolicy, przypomnieć sobie edynburskie uliczki, szkockie krajobrazy – nie spodziewałam się, że ta książka urzeknie mnie do tego stopnia, że kiedy ją skończę, będę tego żałować. A tak właśnie jest. Żałuję, że już ją skończyłam i że była taka krótka. Pocieszeniem może być jednak fakt, że to pierwsza część całej serii o mieszkańcach Edynburga, więc na pewno wrócę do jej bohaterów tak szybko, jak to będzie możliwe.

Komu polecam? Wszystkim, ale głównie tym, którzy chcą zażyć sporej dawki dobrego humoru, uśmiechnąć się nie raz pod nosem, oderwać od otaczającego świata i przeczytać coś lekkiego, ale zapadającego w serce i wciągającego. A również tym, którzy tak jak ja są zauroczeni szkockimi miasteczkami i Szkocją samą w sobie. Nie bez powodu nota wydawcy mówi nam, że ta książka powinna być przepisywana jako lek na zimową chandrę – bo taka właśnie jest. Ja będę czekać, aż wpadną w moje ręce kolejne części przygód mieszkańców edynburskiej kamienicy. Mam nadzieję, że długo nie będę musiała na to czekać.


[http://mojeczytadla.blogspot.com/2012/04/autor-alexander-mccall-smith-wydawnctwo.html]