Jeśli zestawimy ludzką godność z językiem gwarancji bankowych, to nie otrzymamy zbyt wiele cennego materiału na zbudowanie wartości sprzyjających człowieczeństwu. W takich oto warunkach przyszło André Malraux tworzyć powieść, zastanawiającą się nad sensem istnienia. Książkę, w której samotność jest prezentowana wręcz obsesyjnie. Dzieło wykazujące bezsilność jednostki w obliczu realnego świata. Może ten świat w ogóle nie istnieje? Może stanowi tylko zlepek kontemplacyjnych przywidzeń, zasilanych oparami opium? Długo mnie intrygowało zachowanie osób o których nie pomyślałbym, że są konformistami. Ich duma i psychiczne metamorfozy powodowały, że skłaniałem się do napiętnowania lub pochwalenia tego co czytałem. Jednak ostatecznie "Dola człowiecza" zadała tak mocne pchnięcia, wymierzone przeciwko moim sposobom postrzegania świata, że uznałem ją za wartą bardzo dobrej oceny.

Wiele się mówi o ludzkiej godności, ale jeżeli się widzi, że ampułka z cyjankiem staje się najcenniejszym darem, to zaczyna się zastanawiać nad granicami człowieczeństwa. Bo właśnie ten deficytowy towar jakim jest ludzka cześć, stanowi w powieści francuskiego pisarza, upokarzanego wyrzutka o innych poglądach. Przypomina o deptanej biedą masie ludzi, których jedyną nadzieją jest przeżycie w koszmarnych warunkach. Przygląda się śmierci, zadawanej przez oprawców na swych politycznych wrogach. Upadla samym myśleniem o marności życia bez krzty litości. Tutaj egzystencja może zostać tylko rozstrzelana albo spalona żywcem w rozpalonym brzuchu lokomotywy.

Szanghaj u Malraux jest pełnym rozterek, narodowym tyglem. Mieszają się w nim wątpliwości natury filozoficznej i ideologicznej. Daleko tam do komunizmu o którym się tyle w tej książce pisze. Pomimo zapewnień o chęci złożenia życia w ofierze rewolucji, to nie walka jest najistotniejszym tematem "Doli człowieczej". O wiele ważniejszym aktorem tej quasi-agitacyjnej powieści staje się fatalizm ludzkiego życia z jego pełnym absorbujących doświadczeń bagażem. Ludzie odczuwają. Ludzie kochają. Ludzie boją się śmierci na równi ze źle przeżytym życiem. Za motyw przewodni Malraux uznałbym jego zdanie: "Rzadko kto może znieść swoją kondycję człowieczą". Ma zupełną rację w swoim postrzeganiu wielkiego ciężaru, jakim jest ludzkie życie.

Bohaterami "Doli człowieczej" nie są jedynie ofiary przeżartych do krwi Chin. Pośród męczeństwa niektórych z nich, widać ambitne i bardzo wyraziste charakterologicznie jednostki. Tych ludzi ożywiają idee nie tylko polityczne ale również moralne. Pomimo daniny jakiej oczekuje od nich rewolucyjna burza, starają się nadal trwać przy swoich podstawowych zasadach, kształtujących ich indywidualny charakter. Warto przypomnieć, że André Malraux oparł fabułę swojej powieści na autentycznych wydarzeniach, mających miejsce w latach 20-tych XX wieku. To czas rywalizacji pomiędzy dwoma zupełnie innymi spojrzeniami na kształt nowożytnego Państwa Środka. Malraux jako apologeta ludzkiej godności bardzo wyraźnie próbuje nakreślić miejsce człowieka w tych wielkich przemianach jakie wstrząsały Chinami. Dzięki temu francuskiego pisarzowi możemy oglądać nowy świat, wykuwany poprzez charaktery twardych ludzi.

Jeśli zestawimy ludzką godność z językiem gwarancji bankowych, to nie otrzymamy zbyt wiele cennego materiału na zbudowanie wartości sprzyjających człowieczeństwu. W takich oto warunkach przyszło André Malraux tworzyć powieść, zastanawiającą się nad sensem istnienia. Książkę, w której samotność jest prezentowana wręcz obsesyjnie. Dzieło wykazujące bezsilność jednostki w...