Trzy chronologicznie zestawione mini życiorysy pisarzy: Wilde, Gide i Léautaud. Z nich tylko życiorys Wilde'a nie był dla mnie białą plamą. Tymczasem u Brandysa, choć już pierwszy esej jest wyśmienity, im dalej tym ciekawiej. Na koniec to buntownik Wilde, z tragicznym procesem, więzieniem i smutnym końcem wydaje się postacią najbardziej zwyczajną.

Brandys opowiada wymienionych twórców poprzez pamiętniki (sedno twórczości Léautauda) i listy. W przypadku Gide'a pamiętniki nie są nawet jego autorstwa, lecz najbliższej przyjaciółki Marii van Rysselberghe.

To trzy postacie bardzo nietuzinkowe, buntownicy i ekstremiści. Mają więc te eseje siłę dobrej plotki, przyciągają, gdyż szokują (rodzina Gide'a to cudo z sześćsetnego odcinka opery mydlanej, tyle że szczęśliwsze). Ale wyśmienitą literaturę czyni z nich co innego. Napisane są wspaniałym, swobodnym, gawędziarskim wręcz stylem, więc może zabrać trochę czasu odkrycie, że Brandys prowadzi nas do pytań o granice wolności osobistej, i problemów relatywności sądów moralnych. I bardzo skutecznie wytrąca ze strefy komfortu. Teksty układają się w wyśmienitą całość.

I nie trzeba być wielbicielem żadnego z opisywanych pisarzy, żeby ulec fascynacji "Charakterami". Czytałam kiedyś trochę Wilde (i tu akurat jestem wielbicielką "Bajek"),Gide'a, którego kompletnie zapomniałam, i nie sadzę żebym dała radę przeczytać pamiętniki Léautauda (nawet gdyby były dostępne po polsku). Myślę, że nie zniosłabym ich obsceniczności. Niemniej, gdy Brandys zacytował wywiad radiowy (jeden z cyklu kilkudziesięciu) udzielony przez Léautauda, żałowałam ogromnie, że nie poznam ich wszystkich.

Wspaniały jest też subtelny humor tych esejów, choć zdarzyło mi się i zupełnie niesubtelnie, ryknąć gromkim śmiechem.



cytaty:

"Dziwny to był potworek, ten Paul Léautaud."

"...o wszelkich jego potwornościach dowiadujemy się od niego samego i wiemy o nich jedynie dzięki temu, że postanowił napisać całą prawdę o sobie. Jest możliwe, że takie postanowienie napisania całej prawdy o sobie - że każdy człowiek mający to postanowienie, nawet jeżeli nie w pełni je wykona, musi się wykierować na monstrum."

Trzy chronologicznie zestawione mini życiorysy pisarzy: Wilde, Gide i Léautaud. Z nich tylko życiorys Wilde'a nie był dla mnie białą plamą. Tymczasem u Brandysa, choć już pierwszy esej jest wyśmienity, im dalej tym ciekawiej. Na koniec to buntownik Wilde, z tragicznym procesem, więzieniem i smutnym końcem wydaje się postacią najbardziej zwyczajną.

Brandys opowiada...

Pisarz, który nie musi już nikomu niczego udowadniać, może sobie pozwolić na styl bardzo zrelaksowany. I właśnie luz charakteryzuje tę krótką książkę, sprawia, że eseje o żywotach trzech ludzi pióra czyta się tak dobrze. Podejmuje tu Brandys próbę dotarcia do człowieka, do czynników warunkujących jego indywidualność, do zderzenia tej indywidualności z normami społecznymi i w końcu mniej lub bardziej kompromisowych reakcji na to zderzenie. Zadaje zatem odwieczne pytanie o granice wolności człowieka, zastanawiając się zarazem, czy w pytaniu tym można postawić znak równości między człowiekiem a artystą.
Rezonują tu oczywiście także wątpliwości związane z własną postawą autora wobec komunizmu. To wszystko, podkreślam ponownie, napisane jest jednak lekko, a dodatkowo okraszone licznymi i bardzo niekiedy pieprznymi anegdotami. Nic, tylko czytać i od czasu do czasu się rumienić.

Pisarz, który nie musi już nikomu niczego udowadniać, może sobie pozwolić na styl bardzo zrelaksowany. I właśnie luz charakteryzuje tę krótką książkę, sprawia, że eseje o żywotach trzech ludzi pióra czyta się tak dobrze. Podejmuje tu Brandys próbę dotarcia do człowieka, do czynników warunkujących jego indywidualność, do zderzenia tej indywidualności z normami społecznymi i...

Trzy rewelacyjnie napisane eseje o życiu i twórczości Wilde'a, Gide'a i Leautauda. Z takich książek warto uczyć się polszczyzny.

Trzy rewelacyjnie napisane eseje o życiu i twórczości Wilde'a, Gide'a i Leautauda. Z takich książek warto uczyć się polszczyzny.