Dziwny kryminał. Właściwie - jak dodał w tytule sam Sciascia - parodia kryminału. I jak dodał wydawca: parodia polityki. Jeżeli ktoś szuka łatwego czytadła o tym, jak dzielny policjant / detektyw tropi przestępcę i następnie go chwyta ku chwale sprawiedliwości i swej własnej, niech lepiej sięgnie po coś innego. Bo tak naprawdę jest to gorzka opowieść o tym, że sprawiedliwości nie ma, a ci, którzy są wezwani do jej egzekwowania, przekraczają granice moralności, byle tylko utrzymać się przy władzy.

"Zacząłem pisać dla zabawy, a gdy skończyłem, nie widziałem już w niej nic zabawnego". Ta książka Sciasci jest trudna, wymaga od czytelnika nie tylko skupienia (sporo w niej filozoficznych dyskusji o winie i karze), ale także zorientowania w ówczesnej sytuacji Włoch przełomu lat 60 i 70 - kraju ogarniętego falą kontestacji, gdzie tak naprawdę nie ma różnicy między rządzącymi a opozycją, bo przecież chodzi tylko o zachowanie status quo; gdzie już wkrótce dojdzie do porwania Aldo Moro przez terrorystów z Czerwonych Brygad. Nawet ktoś jako tako zorientowany może odłożyć książkę z wnioskiem: przeczytałem, ale wciąż nie rozumiem, kto był mordercą, o co chodzi w tym spisku? Mi pozostaje wrócić do niej raz jeszcze, może wtedy będę bliższa odpowiedzi na to pytanie...

Na koniec jeszcze jedna osobista i nieco filologiczna uwaga - lubię myśleć o tytule książki nie tylko jako o "Kontekście", czyli sytuacji uwarunkowanej przez inne zdarzenia, wpływającej na takie, a nie inne jej odczytanie. Lubię myśleć, że - choć w oryginale jest "Il contesto", a więc rzeczownik - tytuł można też odczytywać jako "io contesto"(neguję), od włoskiego rzeczownika contestare - kontestować, negować. Taką rolę pełni dla mnie inspektor Rogas, który wbrew sugestiom przełożonych, by porzucił niewygodną dla nich linię śledztwa, decyduje się pozostać wierny sprawiedliwości i swojemu zawodowi do końca.

Dziwny kryminał. Właściwie - jak dodał w tytule sam Sciascia - parodia kryminału. I jak dodał wydawca: parodia polityki. Jeżeli ktoś szuka łatwego czytadła o tym, jak dzielny policjant / detektyw tropi przestępcę i następnie go chwyta ku chwale sprawiedliwości i swej własnej, niech lepiej sięgnie po coś innego. Bo tak naprawdę jest to gorzka opowieść o tym, że...