Dzieło o enigmatycznym tytule "Zygzak" to dziewiąta powieść hiszpańskiego pisarza José Carlosa Somozy – uznanego na całym świecie autora, który zasłynął przede wszystkim wydaną w 2000 roku (wydanie polskie – 2003) "Jaskinią filozofów". I choć w żadnych klasyfikacjach gatunkowych dotyczących jego książek nie ma mowy o literaturze fantastycznej, słowami kluczami, które odnoszą się do twórczości Hiszpana i z pewnością zaintrygują każdego miłośnika niezwykłości to „thriller futurystyczny”. Pomimo powtarzającej się łatki, powieści Somozy potrafią zachwycić swoją różnorodnością i obfitością zastosowanych pomysłów, ukazując całe spektrum najdziwniejszych możliwych (zazwyczaj niedalekich) przyszłości: od takiej, w której seryjnych morderców łapią ludzie wyszkoleni w sztuce manipulacji za pomocą dramatów Szekspira, po post-apokaliptyczny świat inspirowany twórczością H.P. Lovecrafta.

W przypadku "Zygzaka" mamy do czynienia z fizyką kwantową, teorią strun i dobrze już znanym pytaniem o możliwość podróży w czasie. Czytelnik zostaje wprowadzony w podstawy fizycznych rozważań już na samym początku, poznawszy Elisę Robledo – młodą panią doktor wykładającą na Uniwersytecie Alighieri w Madrycie. Główna bohaterka z pozoru wydaje się wzorem uporządkowania – prowadzi spokojne, samotne życie, nie zawierając z nikim żadnej bliższej znajomości, odnosi sukcesy zawodowe i ma na koncie liczne osiągnięcia naukowe. Dla współpracowników jest właściwie jedną wielką zagadką – piękna, ale chłodna kobieta, trzymająca wszystkich na dystans. Wszystko to zmienia się roku w ułamku sekundy, kiedy pewnego dnia 2015 zauważa krótką notkę w gazecie. Ogarnięta paniką zwraca się o pomoc do jedynej osoby, którą może nazwać przyjacielem – nieśmiałego, podkochującego się w niej naukowca, Victora Lopery. Kiedy razem uciekają w popłochu przed nieznanym zagrożeniem, usiłuje wyjaśnić mu swoją tajemnicę i przyczynę histerycznego zachowania. Czytelnik zostaje wprowadzony na drugą płaszczyznę powieści – wspomnienia Elisy Robledo, dotyczące projektu badawczego, w którym brała udział dziesięć lat wcześniej, i który zapoczątkował trwający do dnia obecnego horror.

Somoza bawi się konwencją, kreując z pozoru szablonowe postaci (piękna pani naukowiec, zakochany bez wzajemności geek, były żołnierz marines będący ucieleśnieniem męskości) i sytuacje (eksperymenty naukowe w tajnej bazie wojskowej na wyspie pośrodku oceanu, perwersyjny maniakalny morderca, sekretne organizacje szpiegujące obywateli). Ze wszystkich tych elementów typowych dla sensacyjnej pulpy w stylu Kodu da Vinci Hiszpan tworzy nietuzinkową opowieść, która stanowi nie tylko źródło rozrywki na wiele godzin, lecz przede wszystkim wzbudza silne emocje, pozostawiając w umyśle czytelnika mętlik. Ogromną zaletą Zygzaka jest również jego – nomen-omen – realizm. Nie ma tu prostych rozwiązań: podróże w czasie są niemożliwe z fizycznego punktu widzenia, ponieważ stwarzałyby paradoksy, których istnienie nie ma racji bytu – koniec kropka. Człowiek, który przeszedł naprawdę traumatyczne wydarzenia, nie jest w stanie do końca wrócić do normalnego życia, a nieodwzajemniona miłość zazwyczaj pozostaje nieodwzajemniona. Z najgorszej sytuacji nie zawsze jest wyjście i liczenie na happy end jest często bezcelowe. Większość największych odkryć naukowych jest dziełem przypadku, podobnie jak większość tragicznych skutków nieodpowiedniego ich zastosowania. Wszystkie te stwierdzenia są oczywiście truizmami, nie znajdują jednak zastosowania w dużej części literatury popularnej. Somoza jest pod tym względem całkowicie szczery i bezpośredni.

Somoza pod postacią thrillera o wartkiej akcji przemyca typowe dla swojej twórczości treści, które poprzez plastycznie, realistycznie odmalowane portrety psychologiczne obnażają głęboko ukryte i dotąd nieznane aspekty ludzkiej osobowości. Zapewne nie bez znaczenia jest też fakt, że Hiszpan, będący pisarzem z powołania, z zawodu jest psychiatrą, co pozwala mu na wyjątkowo wnikliwy wgląd w głąb ludzkiego umysłu.

Wszystkie te cechy sprawiają, że Zygzak jest przystępny dla przeciętnego miłośnika sensacji, nie pozostawia jednak bardziej wymagającego czytelnika z poczuciem niedosytu. Czasu poświęconego na lekturę tego ocierającego się o science-fiction dzieła nie sposób uznać za zmarnowany.

Recenzja dostępna również na:http://kapryfolium.pl/literatura/jose-carlos-somoza-zygzak/

Dzieło o enigmatycznym tytule "Zygzak" to dziewiąta powieść hiszpańskiego pisarza José Carlosa Somozy – uznanego na całym świecie autora, który zasłynął przede wszystkim wydaną w 2000 roku (wydanie polskie – 2003) "Jaskinią filozofów". I choć w żadnych klasyfikacjach gatunkowych dotyczących jego książek nie ma mowy o literaturze fantastycznej, słowami kluczami, które...