Jonathan Carroll w pigułce. Tymi słowami można określić najnowszą nowelę „Ucząc psa czytać”. Znajdziemy w niej wszystkie charakterystyczne dla tego autora elementy, m.in. świetnie opisaną relację damsko-męską, wkradającą się w życie bohaterów magię, lekki, ale zamierzony chaos czytelniczy oraz zaskakujące zakończenie. Jednakże cała nowela mogłaby być jednym, dużym opowiadaniem umieszczonym w jakimś zbiorze. Po przeczytaniu czytelnik będzie miał nieodparte wrażenie niedosytu, ponieważ historia wyraźnie nie została zakończona. „Ucząc psa czytać” bardziej przypomina szkic konceptualny jakiejś dłuższej powieści, lecz na tak ograniczonym polu Jonathan Carroll wykreował wciągającą opowieść.

Najpierw pojawił się zegarek na rękę za dziewięć tysięcy dolarów. Potem stalowoszare porsche wraz dowodem rejestracyjnym wypisanym na jego nazwisko. Jakby tego było mało, Tony Areal zdobył serce kobiety, o której śnił skrycie od wielu lat. Co sprawiło, że skromny urzędnik, będący pośmiewiskiem kolegów z pracy, stał się z dnia na dzień wybrańcem losu?

Dlaczego tak krótko? Takie pytanie może zadać niejeden czytelnik. Odpowiedź jest prosta. W kraju zza oceanem powstał pomysł, aby znani pisarze stworzyli krótkie nowelki. W projekcie tym wziął udział również Jonathan Carroll. W związku z tym, że cieszy się nie słabnącą popularnością w Polsce, postanowiono wydać jego nowelę również w naszym kraju. Dodatkowo światowa premiera książki miała miejsce w Białymstoku podczas Targów Książki (autor recenzji miał zaszczyt spotkać się z „Mistrzem Snów” :) ).

Mimo tak krótkiej objętości autor potrafił zawrzeć wszelkie elementy, z których jego twórczość jest znana. Otóż czytelnik poznaje Tony’ego Areala przeciętnego urzędnika, który nie odznacza się niczym wyjątkowym. Szybko jego świat zostaje odwrócony do góry nogami (pojawienie się zegarka, porsche itp.). Carroll świetnie dozuje uczucie niepewności, zarówno bohater jak i czytelnik zastanawiają się o co w tym wszystkim chodzi. Właśnie te zaciekawienie czytelnika sprawia, że nowelę się nie czyta, lecz pochłania.

Nie byłaby to historia napisana przez Jonathana Carrolla, gdyby nie było w niej realizmu magicznego. Po spotkaniu naszego bohatera z pewną postacią szybko dochodzi do „wysypu” kolejnych niesamowitych zdarzeń. Kolejnym pojawiającym się motywem jest sen, a raczej kraina snu. Jednakże tym razem autor tylko trochę raczy nas pobytem w tej krainie, by móc wpleść kolejne charakterystyczne dla niego schematy. Patrząc na „Ucząc psa czytać” można odnieść wrażenie, że jest to kondensacja najważniejszych pomysłów i schematów Jonathana Carrolla.

Zazwyczaj w swych powieściach Jonathan Carroll przemyca jakieś idee, poglądy czy też po prostu pojęcia. W „Ucząc psa czytać” ważnym pojęciem jest inkarnacja. Czy w kolejnych wcieleniach zostaje jakaś cząstka nas, czy też tworzy się nowa osobowość ?. Ilustracje okładek książek Jonathana Carrolla zazwyczaj w pewien sposób nawiązują do jakiegoś pojęcia, czy też zdarzenia zawartego w powieści. Tak samo jest w przypadku tej nowelki. Może okładka jest trochę przerażająca (creepy z angielskiego najlepiej oddaje jej charakter), ale widoczny jest na niej motyw przewodni książki.

Po wyjaśnieniu wszelkich wątków oraz opisie rozwijającego się związku, szybciutko czytelnik zmierza ku końcowi. Właśnie zakończenie wywraca powieść o 180 stopni. Z jednej strony wyraźne są w nim cechy zakończeń z wcześniejszych powieści Carrolla. Zakończeń, które jednym akapitem, czy nawet zdaniem zmieniały oblicze całej powieści. W „Ucząc psa czytać” autor świetnie zaskakuje czytelnika. Czyżby sami bohaterowie byli tylko marionetkami w rękach kogoś innego? Motyw manipulacji jest bardzo niespodziewany. Z drugiej strony wzmianka o pewnej postaci, która owszem pobieżnie jest wspomniana w nowelce, a odgrywa na koniec kluczową rolę wydaje się trochę oderwane od reszty książki. Wyraźnie widać, że historia została zbyt szybko zakończona, a dalsze losy możliwe do napisania.

Podsumowując ciekawy eksperyment ze strony autora. „Ucząc psa czytać” jest swego rodzaju warsztatem literackim Carrolla w pigułce. Stały czytelnik nie powinien się zawieść, a nowy odkryć kunszt autora. Jedynie zakończenie nawiązujące do wcześniejszych osiągnięć pisarza na tym polu jest trochę niedokończone, przez co można czuć pewien niedosyt.

Jonathan Carroll w pigułce. Tymi słowami można określić najnowszą nowelę „Ucząc psa czytać”. Znajdziemy w niej wszystkie charakterystyczne dla tego autora elementy, m.in. świetnie opisaną relację damsko-męską, wkradającą się w życie bohaterów magię, lekki, ale zamierzony chaos czytelniczy oraz zaskakujące zakończenie. Jednakże cała nowela mogłaby być jednym, dużym...