Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Walka o tron

Na poziom beletryzowanych powieści historycznych wpływa łatwość z jaką autor potrafi odwzorować realia danej epoki. Oczywiście postaci, przebieg fabuły z często towarzyszącą jej znaczną dynamiką wydarzeń, czy też po prostu interesujący nas okres historyczny będą miały wpływ na odbiór danej powieści. Jednakże najważniejsze wydaje się te uczucie, gdy świat wokół nas przestaje istnieć a my bezwzględnie pochłonięci jesteśmy wydarzeniami, których granica między fikcją a faktami jest bardzo cienka. Cóż, udaje się to nielicznym, lecz na pewno do tego grona można zaliczyć Bernarda Cornwella, którego twórczość jest swego rodzaju fenomenem.

Osoby znające twórczość Bernarda Cornwella na dźwięk jego imienia szybko przywołają charakterystyczne elementy stylu i twórczości. Natomiast tym, którzy go nie znają pokrótce można napisać, że z pieczołowitością oddaje realia danej epoki, bohaterowie są z krwi i kości, choć czasem przebija się podstawowy podział na tych dobrych i złych, tych wierzących w dawne ideały, czy też zasady, tych którym honor nie jest jedynie słowem, trochę romantyczno-idealistyczne myślenie, ale jakże potrzebne w naszym świecie. Po za tym czytelnicy spragnieni epickich scen batalistycznych, zwykłych pojedynków czy też różnego rodzaju forteli i strategii nie będą zawiedzeni.

Wybijającym się cyklem w twórczości autora a raczej zgodnie z „duchem” fabuły sagą są „Wojny Wikingów”. Trzynastotomowa saga opisująca losy fikcyjnego bohatera Uhtreda na tle prawdziwych wydarzeń na przełomie IX i X wieku, gdzie w trudach kształtował się kraj, który znamy pod nazwą Anglia. Choć przy takiej ilości tomów, zdarzały się także te słabsze, lecz zadziwiające jest, że Bernard Cornwell potrafi utrzymać wysoki poziom od początku serii. Niczym początkowe tomy, tom dwunasty „Miecz Królów” przepełniony jest jednymi z najciekawszych i emocjonujących wydarzeń a zdanie powolny przebieg wydarzeń, praktycznie nie istnieje.

Uhtredowi nie jest dane długo cieszyć się spokojnym życiem w Bebbanburgu. Gdy znikają dwie łodzie rybackie, a morze wyrzuca ciało torturowanego sternika jednej z nich, wojownik przeczuwa, że to nie był zwykły rabunek. Wyruszając w poszukiwaniu winnych, nie spodziewa się, że znów zostanie wplątany w wojnę między dwoma pretendentami do tronu, a jego wybory mogą zadecydować o losach przyszłego królestwa.

Na przestrzeni tych dwunastu tomów czytelnik miał okazję obcować z głównym bohaterem na dobre i na złe. Zmiana dokonywała się na naszych oczach – od młokosa, po buńczucznego młodzieńca, poprzez wprawionego wojownika, oddanego ojca, wreszcie cieszącego się sławą i uznaniem a także pewnym postrachem lorda z Północy. W „Mieczu Królów” Uhtred postrzegany jest przez postronnych jako starzec, lecz nadal poprzez gorącą krew wpada w kłopoty, jednak lata doświadczeń pozwalają na szukanie drogi wyjścia z każdej sytuacji. Choć ciało czasem niedomaga to nadal tkwi w nim wojownik stający w pierwszym rzędzie muru tarcz. „Wojny Wikingów” to nie tylko Uhtred to również fikcyjne ale także prawdziwe postaci drugoplanowe, które zostały odmalowane na kartach powieści z niezwykłą pieczołowitością.

Czegóż to w dwunastym tomie nie było? Od początku dzieje się dużo a autor nie zwalnia tempa, co czasem czynił w poprzednich tomach, przez co „Miecz Królów” pod względem tempa akcji przypomina zwłaszcza te pierwsze. Pościgi, pojedyncze potyczki, złowieszcze znaki, próby wykiwania przeciwnika, knowania, fortele, uwięzienie, sytuacje na pierwszy rzut oka bez wyjścia oraz sekundy dzielące od całkowitej porażki. Na koniec, jak zawsze u Cornwella, decydująca bitwa, która tym razem zdecyduje o losie nie tylko Uhtreda i jego pobratymców, ale również da odpowiedź kto ostatecznie zasiądzie na tronie.

Gdybyśmy mieli doszukać się pewnej zbyt dużej dozy fantazji ze strony autora to nasze oczy skierowałyby się na niezwykłą żywotność głównego bohatera. Uhtred w każdym tomie doznawał większych lub mniejszych ran, lecz w tomie dwunastym przychodzi mu cierpieć więcej niż wcześniej. Być może Cornwell pofolgował sobie w tej kwestii, tworząc bohatera na wzór mitycznego herosa, który zawsze wychodzi obronną ręką z każdej sytuacji, mimo poniesionych ran. Cóż, wierni czytelnicy tej sagi już dawno przymknęli oko na tę kwestię, bo przecież gdyby było inaczej nie cieszylibyśmy się przygodami Uhtreda a przecież od samego początku czekamy na ostatni z dwóch ostatecznych celów powieści.

Pierwszym było odzyskanie ojcowizny przez Uhtreda, które dokonało się w dziesiątym tomie. Drugim jest całkowite zjednoczenie wszystkich królestw i powstanie Anglii. Został ostatni tom, trzy z czterech królestw zjednoczyły się pod panowaniem jednego władcy, zostało ostatnie będące domem głównego bohatera. Czy Uhtred doczeka marzenia króla Alfreda o zjednoczonej Anglii? Czy będzie świadkiem zjednoczenia, które jednocześnie będzie upadkiem jego domu? Cóż, odpowiedzi są w ostatnim tomie.

Podsumowując, można napisać, seria nadal trzyma wysoki poziom a dwunasty tom jest kondensacją wszystkich dobrych składowych poprzednich tomów. Jednym słowem wart polecenia.

Walka o tron

Na poziom beletryzowanych powieści historycznych wpływa łatwość z jaką autor potrafi odwzorować realia danej epoki. Oczywiście postaci, przebieg fabuły z często towarzyszącą jej znaczną dynamiką wydarzeń, czy też po prostu interesujący nas okres historyczny będą miały wpł...

Rozwiń

Zwiń

Pomieszane z poplątanym

Koncepcja wieloświatów zrodziła się wraz z podstawowym pytaniem, co jeśli? Właśnie, co jeśli historia potoczyłaby się tak a nie inaczej, co jeśli ktoś, bądź też my sami podjęlibyśmy inną decyzję. Te hipotetyczne dywagacje stanowiły i nadal stanowią świetny grunt dla autorów powieści z pogranicza fantastyki i science fiction. Odmienność przedstawianych światów, wszelkiego rodzaju paradoksy związane z podróżami międzywymiarowymi oraz często związane z nimi dylematy stanowią łakomy kąsek dla potencjalnych czytelników. Jednym słowem każdy z nas lubi pomarzyć o innym przebiegu wydarzeń.

O tym, że Remigiusz Mróz jest najbardziej twórczym a zarazem najpopularniejszym współczesnym, polskim pisarzem nikogo nie trzeba przekonywać. Fakt, nazwijmy go „romansu” autora z różnymi gatunkami powieściowymi, też jest bezsprzeczny. Choć nie jest to pierwsza nie tylko książka ale cykl/seria z gatunku science fiction to książka „Projekt Riese” stanowiła pierwszą podróż autora w stronę tzw. wieloświatów. Pomysł podróży międzyświatami na polskiej ziemi oraz mnogość przedstawianych różnych koncepcji rozwoju Polski był jak najbardziej interesujący. Jednak dalsza zawiłość fabularna z nadmiarowością koncepcji a także z kiepską logiką niektórych wydarzeń sprawiły, że „Projekt Riese” była strasznie chaotyczną powieścią. Niezbyt pochlebny odbiór książki wśród czytelników miała z zamierzenia odmienić „Operacja Mir”. Cóż, jednym zdaniem można napisać, że drugi tom jest zwielokrotnieniem wszystkiego co otrzymaliśmy w pierwszym, niestety w negatywnym znaczeniu.

Parker budzi się w innym, nieznanym mu świecie, nie mając pojęcia, jak się do niego dostał. Tutejsza Natalia nie przypomina jego Nataszy, on sam zaś zostaje wyrzucony w życie innej wersji siebie – życie, którego nie zna i z którym nie chce mieć nic wspólnego. Zaczyna poszukiwać drogi powrotnej do znanej mu rzeczywistości, podczas gdy Natasza robi wszystko by go odnaleźć. Napotyka jednak w tunelach Kompleksu Riese osoby, które nie powinny tam się znajdować. A zarazem potem cały świat obraca się w en tropiczny chaos…

Pierwsze rozdziały przynoszą pewien rodzaj rozczarowania. Otóż, w przypadku książki „Operacja Mir” trzeba przypomnieć sobie specyficzne nazewnictwo, zasady związane z podróżowaniem między światami a także główne linie fabularne poprzedniej książki, a gdy dodamy do tego długi okres między zakończeniem poprzedniej powieści a rozpoczęciem tej to okazuje się, że czeka nas nie lada wyzwanie. Po prostu „Operacja Mir” przytłacza czytelników ilością specyficznych informacji a Remigiusz Mróz nie czyni nic aby ułatwić czytelnikom rozpoczęcie lektury. Powinien popracować nad zwięzłym przypomnieniem poszczególnych wątków i charakterystyki najważniejszych postaci a nie poprzestać na założeniu, że każdy czytelnik pamięta doskonale wszystko co miało miejsce w „Projekcie Riese”.

Po ciężkich początkach, gdy wreszcie większość wydaje się w miarę klarowna, wpadamy w ciąg wydarzeń. O ile w poprzedniej części przeskoki pomiędzy kolejnymi światami były wciągające a czytelników zżerała ciekawość co do koncepcji przedstawionego świata to w przypadku „Operacji Mir” to oprócz światów równoległych mamy również ich wariacje/permutacje/warianty, które różnią się małymi szczegółami. Totalitarny świat, w którym przebywa główny bohater jest bardziej szczegółowo opisany, lecz to tylko kropla w morzu potrzeb. Również świat zerowy zwany Genesis, do którego dotarli pod koniec poprzedniej powieści bohaterowie, nadal pozostaje tajemnicą. Na temat tego tajemniczego świata dostajemy dosłownie nic. Niestety wraz z pomysłem wprowadzenia mikrowariantów przedstawionych światów oraz idącego wraz z nimi zagrożenia dla całego wieloświata wkrada się do powieści ogromny chaos.

Zdejmując z powieści otoczkę fantastyczną szybko dostrzeżemy, że główna oś fabularna opiera się na starej jak świat koncepcji, czyli miłości potrafiącej przekraczać przestrzeń, czas, a w tym wypadku również światy. Jednym słowem Natasza próbuje odnaleźć swego Parkera, a Parker swą Nataszę. Nawet zagrożenie anihilacji, czyli unicestwienia pozostałych światów schodzi na dalszy plan. Niestety w pewnym momencie Remigiusz Mróz tak gmatwa fabułę poprzez wprowadzenie wariantów tych samych światów, że otrzymujemy różne wersje głównego bohatera. W pewnym momencie na raz jest ich kilkunastu. Ba, żeby to się sprowadzało tylko do głównego bohatera, dałoby się to jakość przełknąć, lecz otrzymujemy inne warianty pozostałych bohaterów. Jednym słowem jest tłoczno. Poprzez nieustanne skupienie, aby połapać się kto jest kim, ucieka nam przyjemność z lektury, która staje się męcząca.

Ostatnimi czasy można zauważyć dziwny trend w twórczości Remigiusza Mroza. Każda kolejna powieść posiada w sobie element romansowy, obyczajowy, trudnej czy też niespełnionej miłości. Trend, który z czasem zaczyna dominować nad powieścią, spychając inne wątki na dalszy plan. Owszem miłość jest ważną częścią naszego życia, lecz ileż to można czytać o tym samym, lecz ubranym w inne słowa. Gdzie się podział ten dawny Remigiusz Mróz? Czy już żadna jego powieść nie może obejść się bez wątków związanych z miłością? Przecież wcześniej tak nie było. Czyżby podświadomie chce nam przekazać, że brak mu bratniej duszy? Niestety również „Operacja Mir” ma ten miłosno-romansowy wydźwięk, który staje się wręcz komiczno-żałosny. Zdradzając trochę fabułę, napiszę, że dochodzi do wybuchu bomby atomowej, bohaterowie stoją przed zagrożeniem promieniowania, które lada moment dotrze do nich a do tego jeszcze dochodzi groźba zagłady całego wieloświata. Natomiast palącym problemem głównej bohaterki jest odnalezienie wśród wielu wersji Parkera tego jedynego, z którym rozpoczęła się jej podróż, zgodnie z powiedzeniem „mój ci on”. Po prostu żałosne.

Wydawać by się mogło, że promyk nadziei pojawia się, gdy bohaterowie docierają do bardzo odległego świata, który przypomina kulturowo starożytny Rzym ale niewyobrażalnie rozwinięty technologicznie. Koncepcja jednym słowem przednia, lecz prowadzi nas do naprędce napisanego zakończenia. Aby nie zdradzać fabuły, napiszę, że w połowie powieści pojawiają się tajemnicze postaci/istoty, o których naturze i celach dowiadujemy się więcej dopiero pod koniec. Cóż, w jednym akapicie mamy opis, że te postaci/istoty po prostu wszystko naprawiają/ stabilizują a do całej zagłady i tak by nie dopuściły. Ot tak po prostu bez żadnego wyjaśnienia. A jeszcze do tego nagła encyklopedyczna wiedza bohatera ujawniona pod koniec powieści jest istną parodią. Jak to u Mroza bywa, zakończenie jest tak napisane, aby była możliwa dalsza kontynuacja.

Podsumowując, zgodnie z koncepcją wieloświatów, być może w alternatywnej rzeczywistości powstała zdecydowanie lepsza kontynuacja niż w naszej.

Pomieszane z poplątanym

Koncepcja wieloświatów zrodziła się wraz z podstawowym pytaniem, co jeśli? Właśnie, co jeśli historia potoczyłaby się tak a nie inaczej, co jeśli ktoś, bądź też my sami podjęlibyśmy inną decyzję. Te hipotetyczne dywagacje stanowiły i nadal stanowią świetny grunt...

Rozwiń

Zwiń

Emerytura szpiega

Odejście na zasłużony wypoczynek, rezygnacja z pracy, oddanie się wszystkiemu temu na co wcześniej nie było czasu. Można napisać wiele słów odnoszących się do tego niezwykłego etapu życia zawodowego każdego człowieka, czyli przejścia na emeryturę. Oczywiście perspektywa tego okresu jest zależna od wieku – inaczej postrzegają go młodzi, inaczej osoby, które są co raz bliżej, a jeszcze inaczej ci, którzy ten okres osiągnęli, często rewidując własne wyobrażenia. Jednak dosyć często pokutuje obraz emeryta, którego praktycznie nic nie czeka poza chwilowymi aktywnościami, przysłowiowym bawieniem wnuków, czy też nieustanną walką z chorobami. Należy pamiętać, że emerytowany nie oznacza bezużyteczny. Każdy okres życia może przynieść coś pożytecznego innym, chociażby doświadczenie życiowe i zawodowe osób w wieku emerytalnym może być cenną lekcją. Taką hipotetyczną lekcję udziela Tess Gerritsen w powieści „Wybrzeże szpiegów”, gdzie naszymi „nauczycielami” są … szpiedzy-emeryci.

Udawanie kogoś innego, niż się jest, czy też gra pozorów jest dosyć częstym motywem w powieściach kryminalnych. Któż bardziej reprezentuje te cechy niż szpiedzy. Powieści szpiegowskie oraz filmy z Jamsem Bondem na czele przyzwyczaiły nas do tajemniczego świata szpiegów, wartkiej akcji, częstych strzelanin i pościgów, gry o najwyższą stawkę oraz doskonale wyszkolonych ludzi. Tess Gerritsen doświadczona pisarka, która dzięki powieściom kryminalno-medycznym osiągnęła sławę, z czasem zaczęła skręcać w stronę samych kryminałów, powieści sensacyjnych okraszonych wątkami romansowo-obyczajowymi. Nowy cykl pod roboczym tytułem „Klub Martini”, którego pierwszy tom „Wybrzeże szpiegów” jest pierwszym krokiem autorki w stronę powieści szpiegowskich. Choć autorka sięga po znane w tego powieściach motywy, to nadaje mu nie co świeżości poprzez obsadzenie w głównych rolach szpiegów będących na emeryturze. Nie jest to powieść wyrazista, nowatorska, czy też oszałamiająca, wręcz nawet za spokojna jak na powieść szpiegowską, lecz prosta, przemyślana i nieprzegadana historia jest przyjemna w odbiorze, co nawet zachęca do sięgnięcia po przyszłe tomy.

Maggie Bird przed kilkunastoma laty, po misji, która skończyła się tragicznie, odeszła z Agencji i długo szukała dla siebie miejsca. Znalazła je na farmie w Purity i wreszcie poczuła się bezpiecznie. Nie na długo jednak, bo podrzucone pod jej dom zwłoki kobiety, która dzień wcześniej wypytywała o jej ostatnią operację w CIA, burzą nowe życie Maggie. Była agentka wie, że to wiadomość od wrogów. Nie chce zdradzać policji szczegółów ze swojej przeszłości, bierze więc sprawiedliwość we własne ręce i zwraca się o pomoc do przyjaciół z Klubu Martini. Okazuje się, że z byciem szpiegiem jest trochę tak jak z jazdą na rowerze: człowiek nie zapomina jak to się robi.

Zgodnie z zasadą, że życie w małomiasteczkowych społecznościach płynie leniwie, podobnie początkowa narracja w „Wybrzeżu szpiegów” nie grzeszy dynamiką. Powieść nie ma takiej początkowej, brutalnej siły jaką miały inne powieści autorki zwłaszcza spod znaku thrillerów medycznych. Oczywiście wszystko się zmienia wraz z pojawieniem się tajemniczej kobiety na podwórzu głównej bohaterki, choć tempo akcji diametralnie nie wzrasta. Narracja prowadzona jest w formie wzajemnie przeplatających się wydarzeń. Teraźniejsze oprócz przedstawienia głównych postaci cyklu, eksponują monotonne życie szpiegów-emerytów w małej miejscowości. Natomiast wydarzenia z przeszłości, które są o wiele ciekawsze a dodatkowo dominują w powieści, przedstawiają barwne życie bohaterki sprzed kilkudziesięciu lat, przez co dowiadujemy się coraz więcej i więcej, a tym samym chcemy poznać pełną historię.

Maggie i jej przyjaciele nie są pierwszymi szpiegami na emeryturze, którzy zawitali w szeroko rozumianej popkulturze. Pewnie wielu czytelnikom podczas lektury „Wybrzeża szpiegów” na myśl będzie przychodził film „Red”. Poniekąd można znaleźć cechy wspólne, lecz w większości przypadków tematyka szpiegów-emerytów traktowana jest z przymrużeniem oka a ich poczynania okraszone są pewnym humorem i lekkością. Tess Gerritsen poważniej podchodzi do tematu, pokazując, że jej bohaterowie mimo obciążeń fizycznych mogą być nadal niebezpieczni, skuteczni, inteligentni a tym samym nie są bezużyteczni. Niezwykła grupa bohaterów, których po prostu nie sposób nie lubić. Jednym słowem są urzekający.

W „Wybrzeżu szpiegów” prym wiodą kobiety. Zresztą rozdziały są napisane z perspektywy Maggie, jej znienawidzonej agentki oraz policjantki prowadzącej śledztwo. Różne pod względem wieku i doświadczeń kobiety, lecz ze wspólnym rysem charakterologicznym: samotne, lecz na tyle silne by radzić sobie w życiu oraz pogodzone z własnym losem.

Tess Gerritsen stworzyła powieść szpiegowską w klimacie przytulnej opowieści. Owszem jest akcja, są ucieczki, pojawiają się trupy, lecz ten małomiasteczkowy spokój w połączeniu z przemyśleniami starszych ludzi wpływa na odbiór powieści. Autorka nie przytłacza czytelników przemocą, lecz pozwala wybrzmieć emocjom oraz historiom z minionego czasu z perspektywy byłych szpiegów. Oczywiście również tutaj można dostrzec pewne pójście na fabularną łatwiznę, co jest zwłaszcza widoczne w końcowych rozdziałach. Jednym słowem Tess Gerritsen w zakończeniu korzysta z utartych i przewidywalnych rozwiązań, lecz elegancki a zarazem prosty styl oraz ten niesamowicie przytulny klimat, pozwalają na pewne mankamenty przymknąć oko.

Podsumowując, drodzy współczytelnicy być może po lekturze „Wybrzeża szpiegów” nie będziecie ani wstrząśnięci, ani zmieszani, lecz wbrew pozorom całą historię czyta się z dużą przyjemnością, a to chyba zgodzimy się, w książkach jest najważniejsze.

Emerytura szpiega

Odejście na zasłużony wypoczynek, rezygnacja z pracy, oddanie się wszystkiemu temu na co wcześniej nie było czasu. Można napisać wiele słów odnoszących się do tego niezwykłego etapu życia zawodowego każdego człowieka, czyli przejścia na emeryturę. Oczywiście perspektyw...

Rozwiń

Zwiń

Muzyczny trop

Muzyka dociera tam gdzie słowa lub obrazy nie potrafią. Czasami wystarczą jedynie pierwsze nuty, by cała moc emocji i wspomnień zalała nasz umysł. Muzyka towarzyszy nam od samego początku, dobieramy ją adekwatnie do naszego stanu a czasem łut szczęścia sprawia, że z pozoru niepozorne dźwięki gdzieś głęboko rezonują w nas samych. Skoro dźwięki mają tak niebagatelną moc to ich przeciwieństwo czyli cisza powinna oddziaływać podobnie. Jednak w przypadku ciszy zachowujemy się inaczej. Jeśli jest ona niezamierzona to możemy odczuwać niepokój, gdyż żyjemy w świecie nieustannych dźwięków. Czasami specjalnie uciekamy w świat muzyki, aby paradoksalnie zagłuszyć prawdę jaką niesie w sobie cisza. W ciszy słyszymy samych siebie, a czasem odkrycie wewnętrznych głęboko uśpionych myśli może być przerażające.

Remigiusz Mróz to jeden z najpopularniejszych pisarzy w Polsce. Przyzwyczaił czytelników do porywających thrillerów oraz kryminałów, które często balansują na granicy innych gatunków. Można również o nim napisać, że jest eksperymentatorem, czyli autorem mierzącym się z innymi nowymi wyzwaniami literackimi, aby tylko nie zostać zaszufladkowanym w konwencji jednego gatunku. „Inne tonacje ciszy” można nazwać oficjalną podróżą autora w stronę nurtu jakim jest tzw. „young adult”, czyli książki przeznaczone dla „młodych dorosłych”. Choć w gruncie rzeczy tego typu książki są przeznaczone dla młodzieży wkraczającej w dorosłość, nie oznacza to, że starsi czytelnicy w nich się nie odnajdą. Choć należy brać pod uwagę występowanie kilku charakterystycznych elementów, które z racji wieku starszych czytelników mogą wydać się delikatnie pisząc naiwne.

Aspen Wakefield była pewna, że jest przygotowana na wszystko, co los rzuci jej pod nogi w pierwszym dniu college’u. Myliła się. Przez rozpędzoną półciężarówkę, która wbiła się w jej samochód, straciła nie tylko matkę, ale także wszystko, na co dotychczas pracowała. Obudziwszy się w szpitalu, zobaczyła obcego chłopaka siedzącego przy jej łóżku. Nigdy wcześniej go nie widziała, nie miała pojęcia kim jest, co robi w jej sali ani kto pozwolił mu przy niej czuwać. Jedno było dla Aspen pewne. Grayson Joyce wyglądał jak problem tylko czekający na to, by się zdarzyć.

Fabuła powieści toczy się wokół dwóch wątków. Pierwszy dotyczy poszukiwań prowadzonych przez Aspen, Graysona oraz jego przyjaciół, enigmatycznych wskazówek ukrytych w tekstach piosenek latynoskiego artysty. Drugi wątek dotyczy relacji między Aspen i Graysonem, czyli zgodnie z nurtem „young adult” skomplikowane uczucia, wzajemne badanie granic, które można przekroczyć, czyli jednym słowem rodząca się miłość. Zdecydowanie dominującym wątkiem jest ten drugi, przez co powieść nabiera charakteru młodzieżowej powieści obyczajowej z elementami, nawet nie kryminału lecz powieści przygodowej.

Nie sposób napisać o innym ważnym aspekcie książki, czyli odniesień do muzyki. Sporo miejsca poświęcone jest różnym odniesieniom do utworów muzycznych. Dzięki nim Aspen zaczyna docierać do prawdy o samej sobie, bardziej na zasadzie emocji niż konkretnych wspomnień. Tak samo wątek przygodowy kręci się wokół tekstów piosenek, gdyż w nich ukryte są zagadki, które pozwalają bohaterom przemieszczać się po mieście oraz poznawać jego historię, tym samym zbliżając się do ostatecznego celu. Te rzeczywiste poszukiwania pozwalają Aspen i Graysonowi rozeznać się w ich własnych relacjach. Ogólnie rzecz biorąc pomysł umieszczenia zagadek w tekstach piosenek oraz związane z tym poszukiwania są interesującym konceptem, nawet w pewien sposób angażującym czytelnika.

Niestety im dalej w las tym jest gorzej. Owszem mamy z tyłu głowy ostrzeżenie, że jest to powieść z nurty „young adult”, więc na pewne mankamenty powinniśmy przymknąć oko. Jednak czasami są tak oczywiste i rażące, że nie da się przebrnąć przez nie obojętnie. Już pierwsze rozdziały sugerują, że albo autor pogrywa sobie z czytelnikiem, albo główna bohaterka nie grzeszy roztropnością i rozumem. Prosty przykład – po wypisaniu ze szpitala, bez zająknięcie wsiada do auta Graysona, którego przecież nie zna i jedzie z nim w stronę szemranej dzielnicy. Takich dziwnych, lekkomyślnych a czasami głupich decyzji podejmowanych przez bohaterów jest znacznie więcej.

Od jakiegoś czasu Remigiusz Mróz w swych powieściach przemyca wątki obyczajowe, tudzież romansowe zawsze pod znakiem trudnych relacji między bohaterami. Można również dostrzec, że wszystkie są pisane pod jeden schemat, niczym w tej materii czytelników nie zaskakuje. Ileż to można czytać o nienazwanych uczuciach, o co raz częstym myśleniu o drugiej osobie, o znaczeniu najmniejszych gestów czy słów oraz te wszystkie ckliwe i mdłe teksty. W „Innych tonacjach ciszy” mamy tego zatrzęsienie, więc znaczna ilość stron jest po prostu nużąca. Całe szczęście, że są przerywane akcją związaną z poszukiwaniami kolejnych wskazówek.

Zakończenie przynosi gorzko-słodki smak. Z jednej strony zaskakuje brakiem happy endu, co w przypadku Mroza nie jest częste i faktycznie pod tym względem jest zaskakujące. Dodatkowo przynosi ważne rozważania dotyczące problemów ze zdrowiem psychicznym, co pozwala inaczej spojrzeć na postępowanie jednego z bohaterów. Poszukiwania wedle klucza zagadek i ostateczne dotarcie do celu, cóż krótko pisząc rozczarowuje. Jednak po przeczytaniu ciągle pozostaje wrażenie, że zakończenie zostało tak jakby dosztukowane do reszty książki, tak jakby od niej odstawało. Być może wpłynął na to fakt, że powieść prawie 10 lat przeleżała w szufladzie i co jakiś czas była poprawiana. Jednym słowem zabrakło spójności. Choć Remigiusz Mróz ucina powieść zdecydowanie to już po paru stronach od zakończenia zapowiada jej dalszą część.

Podsumowując, choć nie zabrakło w powieści ciekawszych fragmentów, również ukrycie zagadek w tekstach piosenek jest wciągające to nie zmienia faktu, że dominująca warstwa obyczajowa pełna tak głupich i naiwnych decyzji kładzie się cieniem na ocenie książki. Jednym słowem eksperyment Remigiusza Mroza w postaci powieści młodzieżowej w stylu „young adult” uważam za nieudany.

Muzyczny trop

Muzyka dociera tam gdzie słowa lub obrazy nie potrafią. Czasami wystarczą jedynie pierwsze nuty, by cała moc emocji i wspomnień zalała nasz umysł. Muzyka towarzyszy nam od samego początku, dobieramy ją adekwatnie do naszego stanu a czasem łut szczęścia sprawia, że z pozo...

Rozwiń

Zwiń

Swojski superbohater

Czytelnicy, którzy chociażby otarli się o polską fantastykę powinni znać Jakuba Wędrowycza, a ci którym on jest zupełnie obcy, śpiesznie trzeba napisać, że jest to jeden z najbardziej nietuzinkowych bohaterów literatury w kraju nad Wisłą. Wiejski bimbrownik, kłusownik, wrzód społeczny, odstręczający swą fizjonomią, a dodatkowo lokalny egzorcysta i specjalista od spraw paranormalnych wraz ze swym przyjacielem, kozakiem Semenem Korczaszko wplątują się w niezwykłe przygody, często okraszone wiadomym trunkiem oraz odwieczną walką z wrogim klanem Bardaków. Rubaszne, często sarkastyczne i absurdalne historie dostarczają świetnej rozrywki, która poprawi humor nie jednemu czytelnikowi. Pod płaszczykiem humorystycznych dialogów, czy też korzystania z aktualnych wydarzeń światowych autor przemyca całkiem trafne i solidne spostrzeżenia odnośnie kierunku jakie obrało współczesne społeczeństwo.

„Faceci w gumofilcach” to dziesiąty tom przygód Jakuba Wędrowycza i jego przyjaciela Semena Korczaszko. Tradycyjnie posiadają one formę opowiadań, których tym razem jest jedenaście i pokazują całe spektrum działań, zarówno w postaci przyjmowanych przez bohaterów zleceń, przypadkowych przygód czy też snutych przez nich opowieści. Na przestrzeni tylu tomów autor wykorzystał niezliczoną ilość pomysłów, więc każdy kolejny stawał się nie lada wyzwaniem. Im dalej tym można było odczuć pewne zmęczenie tematem, częste powtarzanie i wydawać by się mogło, że nic tego nie zmieni. Całe szczęście tom dziesiąty jest powiewem świeżości, bardzo spójny pod względem całości, z zadowalającym poziomem absurdu i humoru a przede wszystkim z dopracowanymi opowieściami.

Mimo tak wielu opowiadań, trzeba przyznać, że przygody Jakuba i Semena wcale nie męczą, a wręcz odwrotnie mamy ochotę na więcej. Być może zasługa tkwi w tym, że tym razem każde opowiadanie jest dopracowane, nawet te krótkie, przez co czytelnik nie będzie miał wrażenia jakby czytał szkic projektu lub niedokończoną historię jak to miało miejsce w niektórych wcześniejszych tomach. Jednym słowem jeden z lepszych, a może i najlepszy zbiór opowiadań. Wreszcie sam humor zawarty w książce, miejscami trywialny wręcz prostacki, celnie obrazuje nasze narodowe przywary oraz w bardzo dojrzały sposób rozlicza naszą rzeczywistość.

Nie sposób opisywać fabuły poszczególnych opowiadań, gdyż może to popsuć zabawę dla osób, które nie sięgnęły jeszcze po ten tom. Jednak warto wspomnieć o kilku wyróżniających się. Najbardziej rzucającymi się w oczy są opowiadania, które jednocześnie są tymi najdłuższymi. Podobnie było w poprzednich tomach, lecz tym razem te krótsze też są na solidnym poziomie. „Dentystyczny Batalion Karny” jako specyficzna forma wychowawcza młodego pokolenia, czyli opowieść przed snem dla wnuka Wędrowycza, Piotrusia, pełna krwawych historii z okresu drugiej Wojny Światowej, na myśl przynosząca „Bękarty Wojny” Quentina Tarantino. „Trzy damy i warchoł” to nieoczywisty tekst, w którym Jakub i Semen podejmują się nietypowego egzorcyzmu zleconego przez … duchy. Dobrze skrojona historia ze świetną puentą dotyczącą pewnego współczesnego osobnika na Kremlu.

Inne opowiadanie „Wajcha” pełne satyry i sarkazmu zmusza bohaterów do pogoni za Mikołajem Kopernikiem, który uciekł z czyśćca. Nowatorska koncepcja czyśćca, nawiązująca do pewnych elementów z drugiej wojny światowej a przede wszystkim utarcie nosa wszystkim wielbicielom teorii spiskowych z płaskoziemcami na czele. Solidna dawka umiejętnie ironicznego humoru. Warte uwagi są również opowiadania z nurtu nazwijmy go proekologicznego, czyli „Śmieciowy interes” przezabawna satyra notabene nietypowego utylizowania odpadów oraz „Globalne ocieplenie” poszukiwanie źródła arktycznego zimna w okolicy. Króciutkie opowiadanie „Weterynarz”, szaleńcza wizja prawdziwego oblicza krów, wyraźne wyczuwalne lovercaftowskie akcenty. Na koniec warto wspomnieć o ostatnim opowiadaniu, czyli „Niezniszczalny” , utrzymany w klimacie postapokaliptcznym obraz końca świata związany z legendą o żydowskim Golemie. Na uwagę zasługuje samo zakończenie, gdyż dochodzi w nim do historycznego wydarzenia między Jakubem a przywódcą wrogie klanu Bardaków. Iście legendarna chwila.

Podsumowując, „Faceci w gumofilcach” prawdopodobnie jest jednym z najlepszych zbiorów opowiadań o Jakubie Wędrowyczu. Lekkość snutych przez autora opowiadań jest bardzo przyjemna. Dostrzegalnie dopracowane, spójne, sarkastyczne, odpowiednio kąśliwe dostarczają dobrej niezobowiązującej rozrywki. Po prostu niech nam żyje ten nasz swojski superbohater.

Swojski superbohater

Czytelnicy, którzy chociażby otarli się o polską fantastykę powinni znać Jakuba Wędrowycza, a ci którym on jest zupełnie obcy, śpiesznie trzeba napisać, że jest to jeden z najbardziej nietuzinkowych bohaterów literatury w kraju nad Wisłą. Wiejski bimbrownik, kłuso...

Rozwiń

Zwiń

Nie taki zbiór straszny jak go malują

Parafrazując jeden z najsłynniejszych cytatów filmowych można śmiało napisać, że każdy zbiór opowiadań jest niczym pudełko czekoladek, nigdy nie wiesz na co trafisz. Cechą wspólną wszystkich antologii powinien być motyw przewodni oraz fakt, że różnorodność warsztatów poszczególnych autorów sprawia, że każdy czytelnik znajdzie coś dla siebie. Oczywiście są zbiory lepsze oraz te gorsze a wszystko zależne jest nie tylko od ogólnej kompozycji, ale również poszczególnych tekstów tworzących zbiór oraz samych preferencji czytelnika. Czy dostrzeżemy lśnienie dobrych tekstów w pomroce przeciętności w antologii „Lśnienie w Ciemności”?

Książka „Lśnienie w Ciemności” powstała dla uczczenia dwudziestolecia Lilja’s Library – jednej z najsłynniejszych stron internetowych poświęconych Stephenowi Kingowi i jego twórczości. W zbiorze znajduje się dwanaście opowiadań napisanych przez trzynastu znanych autorów grozy, zajmujących się tym tematem na przestrzeni lat. Znalazły się w nim teksty Cliva Barkera, Edgara Allana Poe, Jacka Ketchuma, Johna Ajvida Lindqvista, Richarda Chizmara oraz innych. Oczywiście nie mogło zabraknąć tekstu samego Stephena Kinga. Oprócz walorów artystycznych okładki, książka może przyciągać poprzez fakt, że większość tekstów albo nie była wcale publikowana, albo w zbiorach czy czasopismach zagranicznych niedostępnych dla polskiego czytelnika. W rezultacie otrzymaliśmy dwanaście nowych z punktu widzenia polskiego czytelnika tekstów, różnorodnych pod względem stylistyki, tematyki grozy oraz podejścia do krótkich form literackich.

Najbardziej rozczarowującym tekstem zbioru jest pierwszy, który o dziwo wyszedł spod ręki Stephena Kinga. Mająca w sobie elementy thrillera psychologicznego chaotyczna opowieść o mordercy zafascynowanym swą demoniczną ofiarą. Tekst z dziwnie porozkładanymi akapitami, wręcz na początku można odnieść wrażenie, że wystąpił błąd w druku. Dodatkowo wprowadzenie elementów tzw. strumienia świadomości narratora potęguje jeden wielki chaos. Aż ciężko uwierzyć, że napisał to Stephen King. Wyjątkowość tekstu tkwi w tym, że co jakiś czas Stephen King przerywa fabułę, aby zwrócić się bezpośrednio do czytelnika, wyjaśniając chociażby pomysł na opowieść. Bardzo dziwne przerywniki i jedyne takie w całej jego twórczości. Wyraźnie czuć jeszcze niedopracowany warsztat. Nic dziwnego, opowiadanie pierwotnie ukazało się w 1971 roku w jakimś magazynie, kiedy King jeszcze literacko eksperymentował. Cóż, eksperyment nieudany.

Wraz z nadejściem drugiego opowiadania sytuacja diametralnie się poprawia. Wspólne opowiadanie Jacka Ketchuma i P.D. Caceka „Sieć” napisane w formie maili, pamiętnikowych wpisów oraz protokołów policyjnych opowiada dobrze nam znaną historię skutków zawierania internetowych znajomości. Choć finał jest w pełni przewidywalny, to w tym procesie powolnego osaczania internetowej ofiary jest coś wciągającego. Jakże łatwo możemy stracić ostrożność oraz lekkomyślnie powierzyć swe zaufanie.

Warto przybliżyć dwa moim zdaniem najlepsze teksty zbioru. Pierwszy „Wciągnięty w ogień” Kevina Quigleya, będący najdłuższym opowiadaniem antologii, skupia się na trójce młodocianych bohaterów uwięzionych w starym domu. Pełna napięcia i emocji młodzieżowa opowieść grozy, która niezwykle wciąga już od pierwszych stron. „Księga Strażnika” Johna Ajvida Lindqvista napisana specjalnie dla tej antologii opowieść w iście kingowym klimacie, przesiąknięta również atmosferą serialu „Stranger Things”. Kilkoro przyjaciół lubi grać w gry fabularne. W trakcie jednej z rozgrywek zostaje niechcący przywołana istota, która od tej pory będzie przez lata towarzyszyła jednemu z nich. Świetna opowieść o dorastaniu, chęci zachowania swego statusu oraz wykorzystywaniu słabości innych. Mroczna i klimatyczna opowieść z zaskakującym zakończeniem.

Skoro o zaskakujących zakończeniach mowa, uwagę zwraca „Miłość matki” Briana Jamesa Freemana. Opowieść o miłości syna do matki, który jest w stanie zrobić wszystko aby ulżyć jej cierpieniom. Zakończenie majstersztyk. Całkowicie odbiegającym od grozy podobnie jak „Miłość matki” jest „Koniec wszystkich rzeczy” Briana Keene, a mimo to wyróżniający się tekst. To opowieść o mężczyźnie, który straciwszy żonę i synka, marzy o tym aby do nich dołączyć. Nie mając odwagi odebrać sobie życie, co ranek z kubkiem kawy w ręku, wychodzi nad rzekę i wyobraża sobie kolejne scenariusze zgłady świata. Depresyjne opowiadanie przepełnione smutkiem i melancholijnym klimatem. Piękna opowieść o tęsknocie za bliskimi. Ostatnim wartym wspomnienia tekstem jest „Mowne serce” Edgara Allana Poe. Cóż, klasyka to klasyka. Opowieść o tym, że wyrzuty sumienia zawsze nas dopadną.

Największym problemem „Lśnienia w ciemności” jest fakt, że w antologii grozy zabrakło grozy. Tylko kilka tekstów może taką cechą się tytułować. Pozostałe są mieszanką thrillera, obyczajówki, dramatu, czy nawet satyrycznej formy. Kilka wyżej wymienionych perełek są tytułowym lśnieniem w ciemności przeciętności pozostałych. Zabrakło również motywu przewodniego, względem którego pozostałe teksty miałyby wspólną łączność. Wydawać by się mogło, że skoro antologia powstała w hołdzie portalowi poświęconemu Stephenowi Kingowi, to oprócz tekstu samego Kinga, pozostałe będą klimatycznie nawiązywały do jego twórczości. Jedynie dwa „Wciągnięty w ogień” i „Księga Strażnika” takowy klimat posiadają. Owszem różnorodność w zbiorach jest jak najbardziej potrzebna, lecz jej nadmiar może wywoływać chaos kompozycyjny, jak w tym przypadku. Jednym słowem miszmasz tekstów, jedynych których pomysłodawca zbioru uzyskał od wydawać by się mogło losowej grupy autorów lub tylko tych, którzy mu odpowiedzieli.

Podsumowując, oprócz kilku dobrych opowiadań, zbiór nader przeciętny. Ani nie polecam, ani nie odradzam, po prostu w chwili wolnego czasu można przeczytać. Choć takie skompresowanie kilkunastu twórczości może spowodować, że potencjalny czytelnik będzie chciał zainteresować się innymi utworami któregoś z autorów a to już dobry prognostyk w przypadku przeciętnej antologii.

Nie taki zbiór straszny jak go malują

Parafrazując jeden z najsłynniejszych cytatów filmowych można śmiało napisać, że każdy zbiór opowiadań jest niczym pudełko czekoladek, nigdy nie wiesz na co trafisz. Cechą wspólną wszystkich antologii powinien być motyw przewodni oraz fakt, że ró...

Rozwiń

Zwiń

Gdy nadciąga koniec

Ciężko sobie uzmysłowić co może odczuwać człowiek, który jest bliski swego końca. Czy życie przemija mu przed oczami? Czy ten czas, który mu pozostał przeznaczy na zamknięcie niedokończonych spraw? Czy też popadnie w marazm i depresję ? A może na przekór wszystkiego będzie walczył ostatkiem sił, nawet gdy wszyscy wokół powiedzą, że wszystko stracone? Miejmy nadzieję, że nigdy podobne sytuacje nas nie spotkają, lecz nie oznacza to, że w pewien sposób o nich nie myślimy. Taką bezpieczną namiastką naszych rozważań jest świat wyobrażony czy to w filmie , czy też w książce. Im większy dramatyzm przedstawionej sytuacji tym podświadomie większa jest nasza ciekawość, która wręcz zmusza do poznania zakończenia. Jednak chłodne oko czytelnika potrafi być bezwzględne, gdy wyczuje odrobinę fałszu i naiwności w dobrze skrojonym zakończeniu.

Po przeczytaniu sporej ilości powieści pana Mroza można śmiało wysnuć wspólny mianownik większości jego serii i to nie dotyczący jednego świata w obrębie, którego żyją bohaterowie wszystkich książek. Otóż stałymi elementami są: intrygujące rozpoczęcie, które zazwyczaj zachęca czytelnika swą niecodziennością, spora ilość różnych, początkowo niezwiązanych ze sobą wątków, ostatnimi czasy dosyć często rozwijane wątki obyczajowo-romansowe i wreszcie zakończenie, które albo szokuje, albo korzysta z historii z innych powieści, albo jest tak ułożone, żeby do końca wszystkiego nie wyjaśnić, ponieważ na przyszłość zaplanowana jest kolejna powieść. W piątym tomie przygód patomorfologa Seweryna Zaorskiego wszystkie te elementy występują i gdyby nie rozbuchany wątek romansowy oraz definitywne zakończenie, które burzy wcześniejszy dramatyzm sytuacji to „Światła w popiołach” mogły by być najlepszą powieścią serii i jedną z lepszych w twórczości autora.

Wiele lat temu w trakcie licealnej imprezy w Żeromicach doszło do tragedii – dwoje nastolatków spłonęło w starym, porzuconym pustostanie. Sprawa została zakwalifikowana jako wypadek i odcisnęła się na lokalnej społeczności tak silnym piętnem, że nikt do niej nie wraca. Do czasu. Pewnego dnia w okolicy bowiem odnajduje się zwęglone ciało, które sprawia wrażenie, jakby zostało wyniesione z dawnych zgliszczy i przeniesione w czasie. Czy należy do jednej z rzekomych ofiar? A jeśli tak, to jakim cudem ta wówczas przeżyła? I kto po tylu latach zamordował ją w tak upiorny sposób?

„Światła w popiołach” rozpoczynają się bardzo dobrze. Zagadka odnalezionego ciała jest naprawdę intrygująca. Ilość możliwych rozwiązań zaczyna proporcjonalnie wzrastać do ilości pojawiających się wątków. Oprócz tego pojawiają się bohaterowie znani z innych powieści, chociażby prokurator Karolina Siarkowska, a wszystko w otoczce atmosfery tajemniczych osób u szczytu władzy, które pociągają za sznurki. W momencie, w którym sprawa zaczyna opierać się na przeszłości głównych bohaterów, pojawiają się niedopowiedzenia, półprawdy oraz skrywane tajemnice.

Pierwszymi symptomami pogorszenia poziomu powieści jest zbytnie nagromadzenie pomysłów, tak jakby Remigiusz Mróz próbował zasypać czytelnika wszystkimi możliwościami. Nie byłoby w tym nic złego, gdyby nie nagłe zepchnięcie części kryminalnej fabuły na drugi tor, natomiast większe skupienie na części obyczajowej. Po przeczytaniu znacznej ilości książek w pewien sposób bohaterowie stają się naszymi przyjaciółmi, więc zawsze cieplej robi się na sercu, gdy dowiadujemy się co w ich życiu prywatnym. Zwłaszcza tacy bohaterowie jak Kaja i Seweryn, którzy są sympatyczni. Jednak tak naprawdę cały urok obyczajowy powieści skrada mała Lidka i słynne tatełożarty. Niestety rozterki miłosne, które były silnie zaznaczone w poprzedniej powieści, w tym tomie osiągają kulminację, przez co można odnieść wrażenie, że czytamy romansidło z elementami thrillera. No ileż można pisać o tym samym i wiecznym niezdecydowaniu miłosnym bohaterów.

Nagły zwrot w powieści, gdy wydawało się, że będzie co raz bardziej obniżać swe loty, następuje w momencie, gdy na arenę wydarzeń wkracza śmiertelnie niebezpieczna tropikalna choroba. Akcja momentalnie nabiera rozpędu, czytelników czeka dawno niewidziana u Mroza nieuchronność wydarzeń. Rozpoczyna się wyścig z czasem, który wręcz nie pozwala oderwać się od książki. Owszem bardziej cyniczni czytelnicy zarzucają tym fragmentom tani melodramatyzm, na zasadzie są tak blisko siebie, wręcz na wyciągnięcie dłoni a jednocześnie oddziela ich tak dużo. Być może oklepany motyw, ale ja go kupuję. Jednak największe wrażenie robi fakt, że być może czeka nas całkowite zakończenie serii i to w tak smutnych i dramatycznych okolicznościach, co byłoby bardzo nietypowe jak na Mroza.

Niestety tak niespodziewanie szokujące, ale jednocześnie wyśmienite zakończenie psuje epilog. Remigiusz Mróz bał się zrobić ten jeden ostateczny krok, przez co cała seria zakończyłaby się piorunująco. A tak, powieść kończy się nie dając najważniejszych odpowiedzi, epilog podsumowuje wydarzenia, stawia kolejne pytania i to tyle. Jednak największym grzechem powieści jest wyjaśnienie w jaki sposób bohater wyszedł z tej śmiertelnej sytuacji. Po prostu naciągane. Cóż, dostaliśmy zapowiedź kolejnego tomu, ale czasem warto wiedzieć, kiedy zejść ze sceny niepokonanym.

Podsumowując, „Światła w popiołach” wywołują mieszaninę emocji zarówno tych pozytywnych jak i negatywnych. Przeplatają się w niej tak samo wciągające, intrygujące oraz szokujące rozwiązania ale również zbytnio melodramatyczne, mdłe i bardzo naiwne. Czy powieść miała szansę stać się jedną z najlepszych w twórczości Remigiusza Mroza? Zdecydowanie tak, ale przywiązanie autora do bohaterów było zbyt wielkie, przez co w prawdzie trafia na półkę tych dobrych, ale nie wyróżniających się pośród innych.

Gdy nadciąga koniec

Ciężko sobie uzmysłowić co może odczuwać człowiek, który jest bliski swego końca. Czy życie przemija mu przed oczami? Czy ten czas, który mu pozostał przeznaczy na zamknięcie niedokończonych spraw? Czy też popadnie w marazm i depresję ? A może na przekór wszystkiego...

Rozwiń

Zwiń