Tennessee Williams w jednym ze swych listów wyznał, że nigdy nie może się zdecydować co do tego, czy Truman Capote jest w rzeczywistości parszywcem. To dobrze obrazuje, jak ambiwalentne uczucia wzbudzał autor „Z zimną krwią”. Oczywiście solidnie sobie na ten wizerunek zapracował. Był równie wielkim pisarzem, co indywidualnością. Obracał się zarówno w kręgach najważniejszych ludzi swojej epoki, jak i wśród największych kryminalistów – dajmy na to, znał i Johna Kennedy’ego, i Lee H. Oswalda. Słowa padające z ust Capote w „Rozmowach” nie rozstrzygają wątpliwości Williamsa, ale świadczą o tym, że są one jak najbardziej uzasadnione.

Materiał zgromadzony na ponad 250 stronach jest rezultatem rozmów odbywających się na przestrzeni kilku lat pomiędzy Lawrencem Grobelem a Trumanem Capote. Tak się złożyło, że były to końcowe lata jego życia – do ostatniego spotkania doszło na dwa miesiące przed śmiercią pisarza. Podzielony na sekcje tematyczne wywiad wnika zarówno w wątki z życia prywatnego, jak i zawodowego Trumana Capote, choć trudno wyraźnie rozgraniczyć te dwie dziedziny w przypadku człowieka, który deklaruje, że już w wieku 16 lat był w pełni ukształtowanym pisarzem. Życiorys Trumana w wielu momentach jest fascynujący, czego zresztą on sam jest świadomy i chętnie o tym opowiada.

W trakcie „Rozmów” ujawnia się zajadłość Trumana, który stał w opozycji do niemal każdego cenionego pisarza. Z czasem ich słowne przepychanki stały się normą. Słynny jest komentarz Capote na temat prozy Kerouaca: To nie pisarstwo. To zaledwie pisanie na maszynie. Inni nie pozostawali mu dłużni. Gore Vidal stwierdził, że widuje go raz na 20 lat, ale to i tak za często. Z kolei Norman Mailer żartował: O, wielki Kardynale Capote, czy dostanę twe błogosławieństwo? Czy zezwolisz mi napisać książkę o zabójcy?. Dalej nie jest już tak wesoło. Grobel musi przedstawić sporo nazwisk, by w końcu trafić na kogoś, kogo Capote by docenił. I nie chodzi tu tylko o literatów. Capote jest równie niechętny ludziom show-biznesu, polityki czy sztuki.

Choć Grobel porusza wiele drażliwych tematów, to nigdy nie stawia swojego rozmówcy w niezręcznej sytuacji. Za to pisarz swoimi śmiałymi odpowiedziami nieraz potrafi wprawić w konsternację. Nie udało się jednak Trumanowi Capote do końca zamydlić oczu przeprowadzającemu wywiad. Przejawy obiektywizmu widać we wprowadzeniach do rozdziałów, gdzie dominuje chłodne spojrzenie na poczynania bohatera. Ponadto autor kilkakrotnie przytacza wypowiedzi osób, które to samo wydarzenie widzą zupełnie inaczej niż Truman. Jednak w jednej kwestii pisarz potrafi być szczególnie przekonujący. Otóż mówi bardzo inteligentnie (i w samych superlatywach) o własnej twórczości; aż ma się ochotę zaraz pobiec po jego książki. Na pewno więc na „Rozmowach” się nie skończy.

Anna Aniszczenko

Wszystkie cytaty pochodzą z recenzowanej książki.