'W stołówce pokazywali, jak zachowywać się przy stole, bo do pracy trafiała młodzież nieoszlifowana'. Dla pani Eugenii Wagińskiej lata 30. XX wieku to 'jakby wczoraj'. 'Przerwa obiadowa trwała dwie godziny.Bez pośpiechu szliśmy do firmowej stołówki na Chmielną. Na miejscu, w klubie,czytaliśmy gazety, graliśmy w ping-ponga. Latem wynosiliśmy leżaki do kawiarni na tarasie.' Wódkę przechowywano u pana Modro w warsztacie. 'W przerwach zlatywali się subiekci z całego sklepu.' W kamienicy przy Chmielnej 21 znajdowała się też 'stacja opieki nad matką i dzieckiem', organizowane były 'wieczorki klubowe', a w niedzielę dzieci pracowników spotykały się na poczęstunek i wspólną zabawę. Jabłkowscy organizowali wyjazdy, wczasy, sekcje sportowe. 'Jak po wojnie o tym opowiadałam, nikt nie chciał mi wierzyć. Niemożliwe, mówił każdy. Przecież nie musieli tego robić.(...) Każdy chciał pracować dla Jabłkowskich.'

'Nie jest to zwykłe miejsce pracy, ale rodzaj szkoły handlowej. To przecież nie jest zwykły sklep, tylko dom towarowy, coś, czego w Polsce jeszcze nie było' Tytuł jest mylący- jakiego 'luksusu'?? 'Cała Warszawa wie, że u Jabłkowskich jest najtaniej.Klientami sklepu są osoby o średnich zarobkach. Bogacze chodzą na Marszałkowską do sklepów z wyszukanym, importowanym towarem.' U Jabłkowskich można było kupić wszystko poza żywnością. Zatrudniali 200 krawców. Na najwyższym piętrze znajdowała się letnia przechowalnia futer i jedyny w stolicy mechaniczny trzepak do dywanów:) A wszystko to stworzone od zera przez ludzi, którzy stracili wszystko i zajęli się handlem. Wbrew myśleniu, które obowiązywało w tamtych czasach, uważali, że 'jest to zawód pełnowartościowy(...) Prawdziwy mężczyzna stroni od polityki i powinien zajmować się gospodarką.' Ale wszystko zaczęło się od komody cioci Anieli: 'firma została stworzona nie przez braci Jabłkowskich, tylko przez ich siostrę, ciocię Anulkę, a bracia się do niej dołączyli, jak już interes dobrze szedł'.

Historia Domu Braci Jabłkowskich to oczywiście również historia Polski. W czasie wojny dom towarowy był miejscem produkcji granatów i szpitalem powstańczym. Potem UNRAA, 'zdecydowaliśmy się wyeliminować posiadaczy jako klasę', rozmowa dyscyplinująca i panowie w czarnych płaszczach, którzy wyrzucają Jabłkowskich na ulicę. W stanie wojennym na placyku przed sklepem stał koksownik, przy którym grzały się wojskowe patrole. Później całe trzecie piętro wynajęli panowie z Art-B. Lata 90. to ciuchy. Wreszcie 'Traffic'. I walka Jabłkowskich o odzyskanie majątku.

Historia świetna, ale język tej książki rozczarowuje. Ale to chyba szerszy problem. Czytałam ostatnio wywiad z panem, któremu się udało. W skrócie: dziennikarz próbował wpędzić tego pana w poczucie winy i namówić do tego, żeby podzielił się swoimi pieniędzmi. Pan, któremu się udało,cierpliwie tłumaczył panu dziennikarzowi, że nie miałoby to sensu. Niestety, okazuje się, że krwawiące serce potrafi trwale uszkodzić zwoje mózgowe. To chyba dość powszechna przypadłość w kraju, którego język nie pozwala na normalną rozmowę o pieniądzach. Do wyboru mamy 'pieniążki', bankowy i korporacyjny bełkot albo żartobliwie-obraźliwy, infantylizujący styl znany z prasy. Łazarewicz, którego książka jest właściwie rozbudowanym tekstem gazetowym, zdecydował się na ten ostatni sposób. Czytamy więc: 'Nad firmą krążą już sępy wierzycieli', 'Czekają już na niego dostawcy i producenci, by wcisnąć mu swój towar.' 'Tak oto synowie szlachcica i ziemianina stali się kupcami'. Jakbyśmy mentalnie nadal byli towarzystwem z 'Lalki' a 'mówienie o przychodach, stratach i zyskach naruszało reguły dobrego wychowania.'
Po polsku trudno jest też pisać o seksie. '50 twarzy Greya', w oryginale jest głupią książką, która po przetłumaczeniu staje się żenująca. To by znaczyło, że po polsku nie możemy poważnie rozmawiać o tych podstawowych potrzebach (i przyjemnościach) jakimi są seks i pieniądze. Mam nadzieję, że się mylę.

'W stołówce pokazywali, jak zachowywać się przy stole, bo do pracy trafiała młodzież nieoszlifowana'. Dla pani Eugenii Wagińskiej lata 30. XX wieku to 'jakby wczoraj'. 'Przerwa obiadowa trwała dwie godziny.Bez pośpiechu szliśmy do firmowej stołówki na Chmielną. Na miejscu, w klubie,czytaliśmy gazety, graliśmy w ping-ponga. Latem wynosiliśmy leżaki do kawiarni na tarasie.'...