Długo czytałem tę powieść, a strony nie przeciekały mi przez palce. Mimo to słowa płynęły spokojnie, prowadząc przez niezwykły XI-wieczny świat. To okres kiedy rodziły się nowe religie, a stare na czele z Odynem odchodziły powoli w niepamięć. Bohaterów powieści nie ograniczały żadne bóstwa. Bóg stanowił element przetargu i interesu. Wszędzie wokół rozpychali się obcy bogowie. Należało żyć z każdym bóstwem w zgodzie. Czy to chrześcijańskim, czy to władcą puszczy, czy to z Perunem i Mokoszem. Każdy był ważny, jeżeli handlarzom zależało na handlu z innymi ludami.

Główną bohaterką, która z czytelnikiem przemierza Europę, jest Theren „panna mgieł i oparów”, piękna szamanka potrafiąca tamować krew i wzniecać mgłę. Tożsamość Theren z czasem powieści zatraca się, zmienia, znika jak w szamańskiej mgle.

Zdaje się, że tajemnicza szamanka, która nawet dla czytelnika pozostaje zagadką, zakładając co rusz inne maski, dopiero pod koniec powieść przybiera prawdziwą postać… Czy jest to opowieść o Theren? Szamance mgieł ściskającej w ręce drewnianego praboga, czy może to opowieść o Torgerdzie szwedzkiej królewnie, która żyła przez wiele lat w Nowogrodzie? A może to historia Teodory, żony Leona Sklerosa żyjącej z nim w Konstantynopolu. Te wszystkie postaci łączy jedna postać szamanki, która zmieniając miejsca i tożsamość, powoli sama zapomina kim jest naprawdę. Nie przynależy do żadnego rodu, ani plemienia jest zimną i tajemniczą królewną […] równie zimną, białą i bezgłośną jak śnieg.

Na uwagę w powieści zasługuje również Eryk Mocny, o którym sam ojciec mówi, że ma mało rozumu i jest brzydki jak gnom. Eryk i Theren przyjaźnią się od dziecka. Eryk to osobna opowieść i osobna tajemnica. W powieści powraca, jak fala. Kryje się za szeregiem innych postaci, żeby dać o sobie wyraźniej znać, raz na kilka lat.

To powieść o podróży, o przemierzaniu wielkich przestrzeni pieszo lub statkiem. To powieść o kulturach, językach i miłości, która żarzy się w tle jak węgiel w wikingowym ognisku. Bohaterowie, a jest ich wielu, tak wielu, że nazwiska, słowa i czyny przenikają się, nikną gdzieś na stronach, żeby znów powrócić kilka powieściowych lat później. Wszystko zaczyna się w Finlandii od Szamana i pogańskich zaświatów, potem strony wiodą czytelnika na Gotlandię, potem do Szwecji i Kijowa, gdzie księżniczka Anna wolałaby zamknąć się w bibliotece niż wychodzić za mąż, dalej Theren płynie do Bizancjum, gdzie język grecki w modlitewnikach zasłania pogańskie modły szeptane nocą w lasach i gdzie na świat przychodzi syn Theren-Szamanki-Teodory o złotorudych włosach. Potem Węgry, Francja, Anglia i klasztorny habit w chwastach na prowincji.

Pisarka Kaari Utrio czyni wszystko składnym i pełnym. Z bogatą historią, pieśniami, czynami dzielnych wojów. Czytelnik staje się świadkiem umierania jednych idei i rodzenia się nowych. Kaari Utrio stwarza świat początków, który jest pełen brutalności, wojen, niesprawiedliwości, gdzie wiele spraw rozstrzyga się mieczem, i gdzie kultura zagarnia kulturę. Wznoszą się piękne pałace, a inne odchodzą w niepamięć i ruinę. To opowieść o chrześcijaństwie, które rozpycha się na wszystkie kraje, a Odynowi każe podkulić ogon i wpełznąć pod kamień.

Czasami powieść się wlecze, czasami zaskakująco przyspiesza i zmienia klimat i urywa się w połowie jednej opowieści, pozostawiając czytelnikowi miejsce na własne niedopowiedzenia. Piękna, historyczna, tajemnicza, czasami za mgłą, czasami w ciemnych lochach historii.

Grzegorz Śmiałek