Najnowsze artykuły
- ArtykułyHobbit Bilbo, kot Garfield i inni leniwi bohaterowie – czyli czas na relaksMarcin Waincetel15
- ArtykułyCzytasz książki? To na pewno…, czyli najgorsze stereotypy o czytelnikach i czytaniuEwa Cieślik253
- ArtykułyPodróże, sekrety i refleksje – książki idealne na relaks, czyli majówka z literaturąMarcin Waincetel11
- ArtykułyPisarze patronami nazw ulic. Polscy pisarze i poeci na początekRemigiusz Koziński42
Popularne wyszukiwania
Polecamy
Jarosław Iwaszkiewicz
Źródło: Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=513520
200
7,0/10
Urodzony: 20.02.1894Zmarły: 02.03.1980
Pisarz (pseudonim Eleuter),poeta, eseista, tłumacz, współtwórca grupy poetyckiej Skamander, współpracownik Wiadomości Literackich, wieloletni redaktor naczelny Twórczości. Naukę rozpoczął w 1902 w szkole w Warszawie, w 1904 przeniósł się wraz z rodziną do Elizawetgradu (dziś Kirowohrad),gdzie uczęszczał do liceum, a od 1909 mieszkał i uczył się w Kijowie w liceum nr 4. W tymże liceum, w związku z poznaniem uzdolnionych artystycznie kolegów (zwłaszcza Mikołaja Niedźwiedzkiego, którego określał jako swój uniwersytet) oraz nauczycieli, podjął pierwsze próby twórcze, głównie w zakresie komponowania utworów muzycznych, ale także poezji. Po maturze rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Kijowskim, których jednak nie ukończył. Studiował także w konserwatorium w Kijowie. Pod koniec nauki w liceum i na początku studiów pracował też jako korepetytor, odbywając wtedy wiele podróży po dworach polskich i rosyjskich na terenie Polski i Naddnieprzańskiej Ukrainy, z których wrażenia będą kanwą licznych późniejszych utworów. Szczególnie istotny dla jego twórczości był pobyt w Byszewach koło Łodzi i znajomość z tamtejszym środowiskiem szlacheckim. W 1918 w związku z rozszerzającym się chaosem rewolucyjnym na Kijowszczyźnie wyjechał do Warszawy. Debiutował w 1915 wierszem Lilith w kijowskim piśmie "Pióro". Debiut książkowy to Oktostychy w 1919. Na początku lat 20. służył w stacjonującym w Ostrowie Wielkopolskim 221. Pułku Piechoty złożonym głównie z ochotników (towarzyszył mu m.in. Aleksander Wat). Od 1928 zamieszkał w Podkowie Leśnej w posiadłości Stawisko. Dzisiaj znajduje się w niej muzeum. W latach 1923–1925 był sekretarzem marszałka Sejmu Macieja Rataja. Od 1927 pracował w dyplomacji. Pełnił obowiązki sekretarza ambasady RP w Kopenhadze (1932–1935) i Brukseli (1935–1936). W czasie II wojny światowej działał w strukturach Polski Podziemnej w wydziale kultury i sztuki. Współpracował z prof. Lorentzem przy ratowaniu zabytków kultury. Willa w Stawiskach przez cały okres okupacji, a zwłaszcza po upadku Powstania warszawskiego, była schronieniem dla wielu ludzi kultury. W latach 1945–1946, 1947–1949 i 1959–1980 pełnił funkcję prezesa Związku Literatów Polskich. Od marca 1947 do grudnia 1948 wydawał pismo "Nowiny Literackie", które miały w jego zamierzeniu wznowić tradycje "Wiadomości Literackich". Po wojnie bezpartyjny poseł na Sejm PRL I, II, III, IV, V, VI i VII kadencji, przewodniczący Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju. Pochowany 5 marca 1980 na cmentarzu w Brwinowie pod Warszawą. Za swoją działalność literacką i polityczną otrzymał wiele nagród i odznaczeń, m.in. tytuły doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego (1971) i Jagiellońskiego (1979).
7,0/10średnia ocena książek autora
7 277 przeczytało książki autora
10 355 chce przeczytać książki autora
326fanów autora
Zostań fanem autoraSprawdź, czy Twoi znajomi też czytają książki autora - dołącz do nas
Książki i czasopisma
- Wszystkie
- Książki
- Czasopisma
Poezja polska od średniowiecza do współczesności. Antologia
7,4 z 61 ocen
204 czytelników 2 opinie
2000
Walka o sławę Część 1
Witold Gombrowicz, Jarosław Iwaszkiewicz
7,7 z 7 ocen
67 czytelników 0 opinii
1998
Portret młodego artysty. Listy Józefa Rajnfelda do Jarosława Iwaszkiewicza. 1928 – 1938
Jarosław Iwaszkiewicz, Józef Rajnfeld
6,7 z 7 ocen
20 czytelników 0 opinii
1997
Listy 1922-1967
Jarosław Iwaszkiewicz, Mieczysław Grydzewski
8,0 z 3 ocen
13 czytelników 0 opinii
1997
Powiązane treści
Aktualności
4
Aktualności
Konrad Wrzesiński
19
Rok 2024 rokiem Marka Hłaski
Aktualności
LubimyCzytać
1
Projekt Iwaszkiewicz 2.0. Odkryj Iwaszkiewicza na nowo
Aktualności
LubimyCzytać
5
Książkowe nowości tygodnia. Patronat LC
Wśród premier tego tygodnia wielka gratka dla miłośników twórczości Jarosława Iwaszkiewicza – nowe wydanie jego powieści o odrodzeniu Królestwa Polskiego oraz opis jego życia,...
Varia
LubimyCzytać
13
Andrzej Wajda - filmy mistrza, które powstały na bazie kultowych książek
Andrzej Wajda był jednym z najważniejszych twórców polskiego kina. 6 marca obchodzilibyśmy kolejną rocznicę urodzin nestora reżyserii i rodzimej kultury, który często wykorzystywał...
Aktualności
LubimyCzytać
22
Witold Gombrowicz mógł otrzymać Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury
Akademia Szwedzka na 50 lat utajnia protokoły posiedzeń Komitetu Noblowskiego. Z otworzonych w tym roku archiwów wynika, że w 1969 roku dużą szansę na zdobycie Nagrody Nobla miał...
Aktualności
LubimyCzytać
2
Wczoraj, dziś, jutro… 75-lecie Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”
W pierwszej powojennej szopce politycznej w 1945 roku, której premiera zbiegła się z pierwszą rocznicą założenia Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, jej autorzy pisali: „No a z...
Popularne cytaty autora
Cytat dnia
A potem przyjdzie śmierć: wszystko rozwiązując niczego nie wyjaśni. Odejdziemy tak, jakeśmy żyli: osobno. Świat nasz własny i jedyny musi na...
A potem przyjdzie śmierć: wszystko rozwiązując niczego nie wyjaśni. Odejdziemy tak, jakeśmy żyli: osobno. Świat nasz własny i jedyny musi nam wystarczyć do śmierci i po śmierci. Byle tylko nie zgłębiać tej myśli do końca, byle tylko nie przemyśleć tego fizycznie. Obumieranie rąk, mącenie się myśli, sen wieczysty przeżyty naprawdę: wtedy chwyta paroksyzm piekielnego, kurczowego strachu. Odejdziemy tak, jakeśmy naprawdę żyli: osobno. Zawsze pomiędzy potwornie wielkim światem i potwornie wielkim niebem, samotni.
46 osób to lubi
Najnowsze opinie o książkach autora
Wszystko jak chcesz. O miłości Jarosława Iwaszkiewicza i Jerzego Błeszyńskiego Jarosław Iwaszkiewicz
7,3
Cholernie ciężko się to czytało. Chyba nie przepadam za epistolografią. Lisy Jarosława były niezwykle męczące, nudne, powtarzalne. Mimo wszystko "Wszystko jak chcesz" towarzyszyło mi przez pół roku, bo od sierpnia 2022. Podczytywanie i odkładanie sprawiało mi jakąś tam przyjemność. No i część z listami pośmiertnymi Jarosława do Błeszyńskiego... Wzruszająca i tragiczna. W tym zbiorze widać życie, radość mieszana ze smutkiem - zakochanie, pierwsze nieśmiałe spotkania, żar namiętności, chorobliwa zazdrość, zdrada, przybliżanie się i oddalanie aż po ostateczne odejście.
Książka moich wspomnień Jarosław Iwaszkiewicz
7,3
Tyle ostatnio pisze się i wydaje wspomnień. Piszą wszyscy. Aktorzy i piosenkarze, pisarze i dziennikarze, sportowcy i psycholodzy, ci ze znakomitym twórczym dorobkiem oraz tacy znani tylko ze ścianek, skandali i mediów społecznościowych.
Trudno nam często wyłowić z tej mnogości pozycje naprawdę warte uwagi. Mnie się jednak udało. „Książka moich wspomnień” Jarosława Iwaszkiewicza to prawdziwy rarytas. Jak wszystko w „Marginesach”, niezwykle starannie wydana, oprawiona, zszyta, z zakładką w formie wstążeczki w kolorze okładki, która – zapewniam, bardzo się przydaje. Przy tym zachwyca ilość fotografii, także tych zupełnie zaskakujących: Iwaszkiewicz jako dzidziuś, Iwaszkiewicz w mundurze. Dotychczas ich nie znałam.
Pamięć autora sięga ostatniego dziesięciolecia XIX wieku, naprawdę szczęśliwego dzieciństwa na Kresach, w Kalniku, w otoczeniu licznej rodziny i przyrody wchodzącej do domu przez okna. „Pod samymi oknami rosły olbrzymie krzaki bzu, jeden z nich tkwił tuż pod oknem pokoju mojej matki, gdzie i ja rezydowałem. Słowik mieszkający w tym krzaku śpiewał prawie w pokoju.” Zawsze urzekają mnie w takich zapiskach obrazki ze świąt, czy to z Bożego Narodzenia czy z Wielkanocy. To bardzo malownicze połączenie tradycji, religii i rodzinnego ciepła. Tu nie jest inaczej. Przy czym pamiętajmy, że były to Kresy, a tamtejsze zwyczaje różnią się od polskich. Mamy więc okazję je podejrzeć. Pewne fragmenty bawią, inne wzruszają, czasami zaś uśmiechamy się z rozczuleniem, jak choćby czytając o pieczeniu wielkanocnych bab: „Gdy wreszcie baby upiekły się – a siedziały w piecu ze dwie godziny, przy czym przez cały czas trzeba było chodzić na palcach i mówić szeptem – następował dramatyczny moment wyjmowania z pieca. Wtedy trzeba było wytężyć całą uwagę po to, aby się jeszcze gorące ciasto nie wykrzywiło, jak na słynnym rysunku Andriollego. W tym celu wprost z form baby przekładało się na poduszki i dziewczęta kuchenne kołysały je na poduszkach, jak usypiające dzieci, dopóki ciasto nie ostygło. Niezapomniany był to widok, kiedy grono kobiet z poważnymi minami kołysało owo baby w obrzędowy sposób, jak gdyby od tego zależały losy świata.”
Ta scena wyjątkowo działa na wyobraźnię, jest przepięknie filmowa. Takie szczegóły może zauważyć tylko ktoś, kto pamięta sercem, a tak obrazowo to opisać tylko osoba z dużym literackim talentem. Podobnie urokliwe i wciągające są te wspomnienia od początku do końca. Przychodzi na myśl „Nad Niemnem”, a nawet „Pan Tadeusz”, gdy czyta się o całej masie rezydentów, którzy często nie są nawet ani trochę spokrewnieni z rodzinami, u których miesiącami pomieszkują, wędrując tak do końca życia od domu do domu.
Zadziwia bogactwo szczegółów. Aż trudno uwierzyć, że można tyle zapamiętać z dziecięcych lat. Każdy zakręt drogi na Daszów czy na Ilimec. Być może z wiekiem te dawniejsze wspomnienia coraz silniej dają o sobie znać, a pisząc je Iwaszkiewicz nie był już młodzieńcem, lecz 50-letnim mężczyzną. Moją uwagę zwróciła siła rodzinnych więzi i liczne koligacje, które w sumie oznaczały wręcz niepoliczalną liczbę krewnych. Jedni odwiedzali drugich, spędzali wspólnie wakacje i święta, pisali do siebie długie, wyczerpujące listy, których fragmenty też tu znajdziemy. Biorąc pod uwagę zarówno to, jak i liczne „rezydentury”, o których już pisałam, można śmiało rzec, że rodzina była dla nich prawdziwie cenną wartością, co Iwaszkiewicz przeniósł później do własnego domu.
Opisując poszczególne etapy swojego życia, Iwaszkiewicz sprawia jednocześnie wielką frajdę swoim czytelnikom – zdradza, która z osób z rodziny, spośród znajomych czy po prostu tych jednorazowo spotkanych i zapamiętanych, została uwieczniona na kartach jego nowel i powieści.
Wspomnienia wydają się bardzo szczerym i osobistym wyznaniem. Możemy tu poznać Jarosława Iwaszkiewicza prywatnego, podejrzeć, co go zachwycało, co zawstydzało, czego żałuje, a z czego jest dumny. Zawsze jestem też ciekawa, na jakich lekturach wychował się pisarz, którego podziwiam, aby później szukać ich śladów w jego twórczości. Gdy czytam zwierzenia Iwaszkiewicza, w których podsumowuje czas swej młodości: „(…) byłem o wiele bardziej rozwinięty pod względem muzycznym niż pod względem literackim.”, cieszę się, że mamy coś wspólnego – mnie fugi Bacha, na których punkcie pisarz wprost oszalał, towarzyszą do dzisiaj.
Zdaje się, że autor pisząc te wspomnienia, sam jest mocno zdziwiony, jak bardzo niektóre kontakty (z rodziną Szymanowskich, z Mikołajem Niedźwiedzkim) wzbogaciły jego życie i rozwinęły osobowość. Widać całą jego drogę od nieśmiałego dzieciaka do pewnego siebie, dojrzałego twórcy. To fascynujące móc podążać tym tropem i zauważać te kluczowe momenty, gdy coś się w nim zmienia. Mam wrażenia, jakbym rozmawiała z samym Iwaszkiewiczem i otrzymywała odpowiedzi na większość pytań, jakie chciałam zawsze mu zadać. Dobrze byłoby czytać te wspomnienia razem z „Dziennikami”, wtedy z pewnością zrozumiemy dużo więcej.
Iwaszkiewicz najwięcej wrażeń wynosił nie z życia miejskiego, a z pobytów (najczęściej wakacyjnych) w prywatnych ziemiańskich dworkach, wiejskich domach rodziny i przyjaciół. Ten klimat znakomicie przeniósł później na karty swoich książek. Czuł go całym sobą i na jego tle iwaszkiewiczowscy bohaterowie wypadają najbardziej wiarygodnie.
Iwaszkiewicz okazuje się bardzo erudycyjnym, refleksyjnym człowiekiem. I, co jest dla mnie prawdziwym zaskoczeniem, ciepłym i ujmującym, z dużym poczuciem humoru. Humoru stonowanego, w tak zwanym dobrym style, nie czuć w nim sarkazmu, który mógłby kogoś urazić. Wiele za to cierpliwej wyrozumiałości dla ludzkich słabości i dziwactw oraz czułości dla tych wszystkich, których wspomina. Wychwycić też można żartobliwy śmiech z siebie samego: „Dnia 14 października 1918 roku o godzinie dziesiątej wieczorem dość dziwne stworzenie wylądowało na Dworcu Wiedeńskim w Warszawie z małą paczką bielizny i z ogromnym kufrem zawierającym książki, nuty, papiery i papierzyska.(…) Chude, wielkie, brzydkie i nieporadne chłopczysko, jakie w tym dniu weszło na ulice Warszawy, miało w sobie tyle nieśmiałości, a jednocześnie tak było kanciaste, że od razu potrafiło do siebie zrazić wszystkich, z którymi się zaczęło stykać.”
I tu zaczyna się literacka przygoda Iwaszkiewicza, choć słowo „przygoda” jest adekwatne głównie w znaczeniu fascynacji nowością, wkroczenia w zupełnie nowy świat, w którym nikogo nie znał, nie rozumiał więc licznych powiązań i aluzji. Przygoda bardzo szybko zamieniła się w życie, w codzienność i, począwszy od recytacji w kawiarni „Pod Picadorem” Iwaszkiewicz rozpoczął swoje coraz silniejsze wrastanie w świat polskiej literatury, którą obecnie trudno już sobie wyobrazić bez jego „Sławy i chwały”, „Brzeziny” czy „Panien z Wilka.
Możemy też bardzo prywatnie poznać wielkich dwudziestolecia, Lechonia, Wierzyńskiego, Tuwima, Słonimskiego. Całą tę zaczarowaną, a dla nas już legendarną bohemę artystyczną międzywojennej Warszawy. Nie wiedziałam, że pisarz był sekretarzem Marszałka Sejmu, Macieja Rataja. O tym też tu przeczytacie, podobnie jak o zagranicznych wojażach, zakopiańskich weselach, zauroczeniach, tych twórczych i tych erotycznych, a także o małżeństwie. Bezcenne są strony, zdradzające proces powstawania ulubionych przeze mnie utworów Iwaszkiewicza, jak choćby „Brzeziny”. Takie zaglądanie za zasłonę jest ekscytujące i prowokuje do ponownego przeczytania tych książek, tym razem w kontekście pozyskanych informacji.
Iwaszkiewicz zauważa zachodzące w samym sobie zmiany, większe otwarcie na świat i ludzi, wychylenie się z introwertycznego, egocentrycznego skupienia na sobie. My też zauważamy ów rozwój, dojrzewanie do kolejnych ról zawodowych i osobistych.
Książkę czyta się znakomicie, niczym najlepszą powieść, ukazującą niepośledniego człowieka na tle arcyciekawych czasów.
Książkę mogłam przeczytać dzięki portalowi: https://sztukater.pl/ksiazki.html
Dyskusje związane z autorem
Chcesz zadać pytanie autorowi Jarosław Iwaszkiewicz?
Dołącz do grupy "Rozmowy z autorami" i zaproponuj pytania - my zorganizujemy wywiad
Rozpocznij dyskusjęDołącz do grupy "Rozmowy z autorami" i zaproponuj pytania - my zorganizujemy wywiad