Przyszły rok upłynie pod znakiem literatury. W trakcie piątkowego posiedzenia Sejmu podjęto uchwały w sprawie ustanowienia patronów roku 2024. Parlamentarzyści zdecydowali się upamiętnić osoby zasłużone dla polskiej historii, kultury i sportu. Aż cztery z nich to wybitni polscy pisarze.

📌Sejm podjął uchwały w sprawie ustanowienia roku 2024:
🔸Rokiem Marka Hłaski;
🔸Rokiem Arcybiskupa Antoniego Baraniaka;
🔸Rokiem Romualda Traugutta;
🔸Rokiem Wincentego Witosa;
🔸Rokiem Kazimierza Wierzyńskiego;
🔸Rokiem Melchiora Wańkowicza;
🔸Rokiem Rodziny Ulmów;
🔸Rokiem… pic.twitter.com/JdY0JQjAhx

— Sejm RP🇵🇱 (@KancelariaSejmu) July 28, 2023

Marek Hłasko patronem roku 2024

Jak zaakcentowano w uchwale, Sejm postanowił uhonorować Marka Hłaskę w związku z 90. rocznicą urodzin pisarza, którą będziemy obchodzić w przyszłym roku.

Parlamentarzyści zwrócili uwagę na uniwersalność dzieł prozaika, który debiutował jako dwudziestolatek „Bazą sokołowską”. Podkreślono:

W tekście uchwały wspomniano literackie dokonania Hłaski, nie zapomniawszy, rzecz jasna, o „Pierwszym kroku w chmurach”, zbiorze opowiadań pozostającym dla wielu opus magnum pisarza, które niemal natychmiast zrobiło z niego literacką gwiazdę. „Zarówno w tym zbiorze, jak i w następnych utworach ukazywał, omijając socrealistyczny sztafaż, niełatwą codzienność zwykłych ludzi. Wiarygodne ujęcie rzeczywistości i potoczny język zjednały mu rzesze czytelników” – czytamy.

Posłom nie umknęły też liczne ekranizacje prozy Hłaski, w tym choćby pamiętna „Pętla” Wojciecha Hasa, z kultową kreacją Gustawa Holoubka i scenariuszem współtworzonym przez samego autora opowiadania.

Wspomniano emigracyjne losy Hłaski, który gdy w lutym 1958 roku leciał do Paryża, wylatywał na chwilę. A do Polski nie wrócił już nigdy. „Opublikowanie opowiadania »Cmentarze« nakładem Instytutu Literackiego we Francji zamknęło Hłasce drogę powrotną do Polski. Od tego czasu zaczęła się Jego emigracyjna epopeja. Tułaczka po świecie owocowała kolejnymi utworami takimi jak: »Sowa, córka piekarza«, »Wszyscy byli odwróceni«, »Drugie zabicie psa«, oraz wspomnieniami »Piękni, dwudziestoletni«” – napisano w tekście uchwały.

Jeśli macie ochotę poznać nieco szerzej historię życia Hłaski, a mówiąc ściślej – piękne zmyślenie o synu marymonckich bud, odsyłam was do tekstu „Bajka o księciu z Marymontu”.

Rok Melchiora Wańkowicza

Rok 2024 przyniesie również 50. rocznicę śmierci Melchiora Wańkowicza, wobec czego decyzją Sejmu przyszłe dwanaście miesięcy poświęcone będzie „niepokornemu, odważnemu, wnikliwemu dziennikarzowi, pisarzowi, reportażyście, będącemu wzorem i symbolem polskiego dziennikarstwa”.

„Był jednym z najwybitniejszych polskich dziennikarzy w historii” – czytamy w uchwale. „Nazywany ojcem reportażu, wypełniał znakomicie to, co składa się na misję dziennikarską: opisując rzetelnie rzeczywistość, służyć wspólnocie. Jego artykuły i książki dotykają najważniejszych dla niej doświadczeń i chwil. Przyszło mu tworzyć w wieku kataklizmów, jakich doświadczył nasz naród, ale i w epoce odzyskanego państwa i kształtowania na nowo polskiego świata. Opisując go – z wielką siłą talentu reportażysty – dawał świadectwo, relacjonował, często na bieżąco, losy narodu. Pisząc »Sztafetę«, »Dzieje rodziny Korzeniewskich«, »Westerplatte« czy »Bitwę o Monte Cassino«, miał świadomość, że czyni to zarówno dla współczesnych, jak i dla potomnych”.

Posłowie zwrócili uwagę, że w swoim pisarstwie Wańkowicz łączył tradycję polskiej gawędy szlacheckiej, niezwykłą ciekawość świata oraz drobiazgową, żmudną pracę w ustalaniu i weryfikowaniu informacji.

Kazimierz Wierzyński – patron roku 2024

Decyzją Sejmu przyszły rok poświęcony będzie również Kazimierzowi Wierzyńskiemu. W 2024 roku obchodzić będziemy bowiem 130. rocznicę urodzin prozaika i poety oraz, jak podkreślono w uchwale, „wyjątkowej postaci w dziejach literatury polskiej” i „wielkiego artysty słowa, niezłomnego w podtrzymywaniu ducha polskiej niezawisłości”.

W uchwale wspomniano zarówno literacki debiut Wierzyńskiego – wiersz „Hej, kiedyż, kiedyż” ukazał się w piśmie „1863” w roku 1913, gdy autor miał zaledwie 19 lat – jak i jego późniejszą działalność niepodległościową.

Nie pominięto literackich dokonań poety. Wspomniano jego właściwy, by tak rzec, debiut – tom „Wiosna i wino” z 1919 roku, który, jak podkreślono, „został uznany za jeden z najradośniejszych zbiorów poezji w polskich dziejach”. Przypomniano, że Wierzyński był jednym z twórców grupy Skamander, stworzonej wraz z Tuwimem, Lechoniem, Iwaszkiewiczem i Słonimskim.

W tekście uchwały czytamy: „W późniejszych latach odnosił się do losów ojczyzny – w tomie »Wolność tragiczna« z 1936 roku oddał hołd marszałkowi Piłsudskiemu, ale wyrażał niepokój o przyszłość niedawno odzyskanej, a już ponownie zagrożonej niepodległości Polski. W czasie II wojny światowej Niemcy zamordowali większość jego rodziny. Losy Rzeczypospolitej stawały się coraz bardziej tragiczne, także pod nowymi rządami sowieckimi. Taką też wymowę miały jego poezje, np. »1-go września 1944«, »Na rozwiązanie Armii Krajowej«, »Na proces moskiewski«, »Krzyknęli wolność« czy »Nekrolog«”.

Rok 2024 rokiem Zygmunta Miłkowskiego

Zestawienie literackich patronów roku 2024 wieńczy Zygmunt Miłkowski, znany też pod pseudonimem Teodor Tomasz Jeż. W przyszłym roku obchodzić będziemy 200. rocznicę urodzin twórcy określonego przez posłów jako „żołnierza i pisarza, wytrwałego działacza niepodległościowego, twórcę idei obrony czynnej i skarbu narodowego”.

Dokument skupia się na politycznej działalności Miłkowskiego, jego uczestnictwie w walkach powstańczych i konspiracji niepodległościowej. Nie pominięto jednak jego dokonań literackich.

Twórcy uchwały zwrócili uwagę, że Miłkowski, obok Józefa Ignacego Kraszewskiego, był jednym z najpłodniejszych twórców w historii polskiej literatury.