Dzięki esejom Henryka Wańka można lepiej zrozumieć dążenia Piastów śląskich - tak wyklinanych w PRL i nie tylko - aby być bardziej częścią Królestwa Czeskiego, czyli pośrednio Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Po prostu chcieli być w ówczesnej pars pro toto Unii Europejskiej...

Inna rzecz, że przecież wykluczono ich z sukcesji do polskiego tronu w razie wakansu, a sam Kazimierz Wielki zrzekł się wszak praw zwierzchnich nad Śląskiem na rzecz Czech i zwrócił wzrok na Wschód. Na 600 lat.

Z goryczą wypomina to Waniek w swych erudycyjnych autorskich esejach o Śląsku, dzielnicy Polski, która najwcześniej była w Europie, bo już na początku 13. wieku, gdy pod światłymi rządami Henryka Brodatego stała się ziemią mlekiem i miodem płynącą.

Czemu to zawdzięczała oprócz mądrego władcy? Ano napływowi migrantów z Zachodu – dzięki nim na polskich ziemiach powstają pierwsze miasta z prawdziwego zdarzenia, a cudzoziemscy osadnicy przynoszą ze sobą najnowsze zdobycze cywilizacji i nowoczesne prawo.

Waniek słusznie podkreśla, że w wyniku odwrócenia się od Śląska zaprzepaściliśmy wtedy dziejową szansę na stanie się na stałe częścią Europy. Przypomina czas z 2. połowy XIII wieku, gdy arcybiskupem Salzburga, a zarazem Wrocławia, został książę Władysław, syn Henryka Pobożnego. To postać zupełnie w Polsce nieznana, a to przecież jeden z nielicznych polskich członków ścisłej wtedy europejskiej elity. Gdyby jego polityczne idee wcielono w życie, losy Śląska, całej Polski i Niemiec inaczej by się potoczyły – konstatuje ze smutkiem Autor (a potem podział Śląska na mniejsze ksiąstewka i spadek jego znaczenia jako całości....).

Dla kontrastu z ks. Władysławem Autor przywołuje żałosną postać jego brata Bolesława Rogatki. To najgorszy książę wrocławski (a kto wie, czy w ogóle nie najgorszy Piastowicz). Oszust, rozbójnik, pijak, utracjusz – choć ukochany wnuczek św. Jadwigi Śląskiej (de domo Hedwig von Andechs).

Z powodu olbrzymich długów popadł on w całkowitą abnegację i biedę, po swym księstwie chodził pieszo z jednym sługą. I nawet nie przybył na ogłoszenie świętości swej babki w 1268 r. do Trzebnicy, gdzie stawiło się parę koronowanych głów. „Niewiarygodne, że święta wychowała diabła” - ubolewa Waniek.

Nic, tylko czytać i zachwycać się, jak ja

Dzięki esejom Henryka Wańka można lepiej zrozumieć dążenia Piastów śląskich - tak wyklinanych w PRL i nie tylko - aby być bardziej częścią Królestwa Czeskiego, czyli pośrednio Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Po prostu chcieli być w ówczesnej pars pro toto Unii Europejskiej...

Inna rzecz, że przecież wykluczono ich z sukcesji do polskiego tronu w razie wakansu, a sam...