"Więcej już nie stawiać!" - krzyczy krupier przed puszczeniem ruletki w ruch. "Rien ne va plus!".
Tytułowe słowa słyszymy tylko w jednym rozdziale książki, podczas gier w ruletkę w domu pani Herzlich, jednej z "gospodyń" niezwykłego bohatera i narratora powieści, jakim jest portret księcia d'Arzipazzi.

Dzięki talentowi włoskiego malarza Solteriniego, książe po swojej śmierci wciela się w swoją podobiznę, obserwując przez ponad dwa wieki historię świata. Los szybko jednak sprawia, że obraz opuszcza rodzinne Włochy i zostaje przewieziony do obcego kraju, do Polski.

"Rien ne va plus" to bardzo precyzyjnie napisana powieść. Już na pierwszy rzut oka widać, jak wielki wisiłek i jak dużą wiedzą musiał zawrzeć Bart w jej pisanie. Historia Polski, a także Europy ukazana jest poprzez narrację, która jednak nie spływa i nie traktuje pobieżnie owych faktów. Niejednokrotnie podczas czytania "Rien ne va plus" przychodziły mi na myśl powieści Umberto Eco (nie tylko dzięki pośredniemu włoskiemu nastrojowi). Zarówno wklad pisarza, jak i sposób narracji, wplecenia głównego wątku w historię oraz ukazania wielu autentycznych postaci, przypomina mi "Baudolino". To porównanie piszę z pewną satysfakcją, szczęśliwa z faktu, że z czystym sercem mogę przyznać, że w Polsce mamy tak wspaniałego i mądrego autora, jakim jest Andrzej Bart.

Po wcześniejszym przeczytaniu "Rewersu" bardzo ciekawił mnie jedena ważna rzecz w "Rien ne va plus" - pierwowzór Sabiny, która tu pojawia się pod imieniem Bożena. Zaskakuje jak bardzo podobna jest jej historia i jak dużo Bart juz na tym etapie wymyślił i zamieścił we wcześniejszej książce. Zastanawia tylko na jakim etapie zapragnął rozszerzyć tę koncepcję i napisać odrębną powieść.

Sam pomysł na "Rien ne va plus" również zasługuje na chwilę uwagi. Poza ewidentnym wkładem w polską literaturę i walorem edukacyjnym pod względem historii, zastanawia również nad samym przedmiotem, który przechodzi z rąk do rąk, towarzyszy ważnym momentom. W ostateczności jego pochodzenia i ścieżka, którą odbył obraz nie jest nikomu znana i być może nawet nie jest możliwe jej odtworzenie. Osobiście zadziwia i fasynuje mnie fakt, że długo jeszcze po ludzkiej śmierci żyją po danej osobie rzeczy, które trafiają do wielu obcych i nieznanych rąk, a poprzez zmienianie właścicielów w pewnym sensie nawet i stają się wieczne.

"Więcej już nie stawiać!" - krzyczy krupier przed puszczeniem ruletki w ruch. "Rien ne va plus!".
Tytułowe słowa słyszymy tylko w jednym rozdziale książki, podczas gier w ruletkę w domu pani Herzlich, jednej z "gospodyń" niezwykłego bohatera i narratora powieści, jakim jest portret księcia d'Arzipazzi.

Dzięki talentowi włoskiego malarza Solteriniego, książe po swojej...